پاکستان در پسا انتخابات؛ جدال نخست وزیران سابق بر سر پیشتازی

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار ایرنا، دوازدهمین دوره انتخابات عمومی پاکستان روز پنجشنبه از صبح آغاز و عصر همان روز به‌ پایان رسید. اما طولانی شدن روند شمارش آراء نه‌ تنها صدای نامزدها و احزاب را درآورد بلکه به آغاز مرحله جدید اعتراضات علیه نتایج غیررسمی انتخابات منجر شده است.

خبرگزاری رسمی پاکستان (ای‌پی‌پی) امروز گزارش داد که نتایج آرایی که تا امروز توسط کمیسیون انتخابات اعلام شده بیانگر موفقیت نامزدهای وابسته به حزب عمران خان در کسب بیشترین کرسی‌ها در مجلس ملی است؛ جایی که یک حزب با اکثریت قاطع می تواند دولت آتی پاکستان را تشکیل دهد. این آمارها نشان می‌دهد که حزب «مسلم لیگ نواز» در جایگاه دوم، حزب «مردم» در رتبه سوم و «جنبش متحده قومی» در جایگاه چهارم کسب کرسی‌های مجلس ملی قرار دارد.

نامزدهای انتخاباتی حزب عمران خان که به دلیل سلب نشان انتخاباتی حزب خود (جنبش عدالت) از سوی دیوان عالی پاکستان مجبور به حضور در رقابت‌های انتخاباتی بدون عنوان حزب متبوع خود بودند، در صورت پیشتازی قطعی در انتخابات مجبور هستند به یک حزب دیگر دارای کرسی در مجلس ملی بپیوندند زیرا براساس قانون اساسی پاکستان نامزدهای مستقلی که موفق به کسب کرسی شده‌اند تا زمانی که به حزبی ملحق نشوند قادر به تشکیل دولت نخواهند بود.

در این میان حزب مسلم لیگ نواز و حزب جنبش عدالت که رقابت سختی را با یکدیگر طی یک دهه اخیر دارند، هر کدام خود را پیشتاز انتخابات می‌دانند. نواز شریف نخست وزیر پیشین پاکستان جمعه شب طی سخنانی در شهر لاهور اعلام کرد که مسلم لیگ نواز تنها حزب پیشتاز در کسب کرسی‌های مجلس ملی است. این ادعای وی با واکنش تند مخالفانش یعنی حزب عمران خان همراه شد.

روز گذشته هواداران حزب عمران خان در اعتراض به آنچه شمارش غیر منصفانه آرای خود و تخلفات انتخاباتی احزاب رقیب خوانده شده، در شهرهای مختلف دست به تجمع زدند. برخی گزارش‌ها از درگیری نیروهای پلیس با معترضان حکایت دارد.

گوهر علی خان جانشین عمران خان برای ریاست حزب جنبش عدالت روز شنبه گذشته طی کنفرانس مطبوعاتی در حضور نمایندگان رسانه‌های بین المللی با رد ادعای نواز شریف اعلام کرد که حزب جنبش عدالت موفق به کسب ۱۷۰ کرسی مجلس ملی شده بنابراین این حزب، دولت آینده پاکستان را تشکیل خواهد داد.

طرفداران عمران خان مدعی تقلب مخالفان سیاسی در انتخابات هستند. آنان با استناد به موضع گیری‌های برخی کشورها و سازمان‌های بین المللی نسبت به شفافیت انتخابات، ورود قوه قضائیه برای رسیدگی به تخلفات انتخاباتی را خواستارند.‌

اعضای حزب عمران خان همچنین قرار است به اعتراضات سراسری خود علیه آنچه تبانی مسوولان انتخاباتی در شهرها با نهادهای امنیتی و مخالفان عمران خان می‌خوانند، ادامه دهند. شخصیت‌های سیاسی نزدیک به حزب عمران خان از رئیس جمهور پاکستان مطالبه کردند که مطابق با قانون اساسی، نمایندگان جدید مجلس جدید را هرچه زودتر فراخوانده و از جناح پیشتاز در انتخابات یعنی نامزدهای وابسته به حزب عمران خان بخواهد تا دولت جدید را تشکیل دهد.

طرح دولت ائتلافی؛ زرداری جوان کاندیدای نخست وزیری می‌شود؟

در هیاهوی پسا انتخابات پاکستان همچنان که حزب عمران خان در تکاپوی تعیین دولت و نمایش قدرت علیرغم زندانی بودن بسیاری از هم حزبی های خود به ویژه عمران خان است، دیگر احزاب سنتی یعنی مسلم لیگ نواز و حزب مردم رایزنی برای تشکیل دولت ائتلافی آغاز کرده‌اند.

شبکه خبری جیو نیوز (Geo news) پاکستان مدعی شد که سران حزب مردم و مسلم لیگ نواز برای یک نقشه راه پنجساله به توافق اصلی رسیده‌اند که طی آن هر کدام از این احزاب می توانند برای ۲ و سال نیم متصدی پست نخست وزیری پاکستان شوند.

منابع خبری افزودند که مسلم لیگ نواز و حزب مردم برای تشکیل دولت ائتلافی در فدرال (اسلام‌آباد)، ایالات پنجاب و بلوچستان به توافق رسیدند.

پس از اعلام طرح نواز شریف، دیدارهای رسمی میان شهباز شریف رئیس حزب مسلم لیگ نواز با آصف علی زرداری رئیس جمهور اسبق و بلاول بوتو زرداری رئیس حزب مردم و وزیر سابق امور خارجه پاکستان انجام شد.

رسانه‌های محلی پاکستان امروز به نقل از منابع آگاه مدعی شدند که بلاول زرداری سیاستمدار جوان این کشور در ازای همیاری حزب نواز شریف مطالبه خود مبنی بر نامزدی برای تصدی مقام نخست وزیری را مطرح کرده است‌.

این منابع افزودند که آصف علی زرداری نیز در ازای موافقت با مطالبه حزب مردم اطمینان داده که از حزب مسلم لیگ نواز برای تشکیل دولت در پنجاب به عنوان مهم ترین ایالت پاکستان پشتیبانی خواهد کرد.

پس از برکناری عمران خان در فروردین سال ۱۴۰۱ که با تصویب طرح عدم اعتماد به نخست وزیر وقت با مدیریت جناح مخالف که در راس آن حزب مسلم لیگ نواز و حزب مردم قرار داشتند، دعوا میان این احزاب با حزب جنبش عدالت به بالاترین سطح رسید و در طول قریب به دو سال اخیر، عمران خان سران احزاب مخالف خود را به همدستی با توطئه خارجی برای تغییر حکومت در پاکستان متهم کرده است.

روابط عمومی حزب جنبش عدالت پاکستان (PTI) هفته گذشته با انتشار سخنرانی عمران خان رهبر این حزب با استفاده از هوش مصنوعی تحت عنوان «سخنرانی پیروز انتخابات» اعلام کرد که نامزدهای وابسته به این حزب موفق به کسب دو سوم کرسی‌های مجلس ملی شده‌اند.

عمران خان در این پیام ویدیویی، سخنرانی نواز شریف را به شدت مورد سرزنش قرار داد و افزود: جنبش عدالت، برنده اصلی انتخابات پاکستان است و با تحمل ۲ سال سرکوب، بی عدالتی و بگیر و ببندهای سیاسی توطئه علیه ما با شکست مواجه شد.

وی خطاب به هوادارانش خواست تا جشن پیروزی را برگزار کنند زیرا مشارکت بالای مردم پاکستان موجب حیرت همگان شده است.

شبکه‌های خبری پاکستان برگزاری تجمعات اعتراضی هواداران حزب عمران خان در شهرهای راولپندی، لاهور، کراچی و پیشاور را گزارش کرده اند. کارشناسان بیم آن را دارند که این کشور همچنان گرفتار ناآرامی‌های سیاسی بماند، چرا که و وضعیت پسا انتخابات سایه سنگینی بر تلاش‌ها برای تثبیت امنیت، اقتصاد و تحولات سیاسی افکنده است‌.

ناظران سیاسی در پاکستان کسب کرسی‌های مجلس ملی توسط نامزدهای حزب عمران خان که البته در پوشش نامزدهای مستقل وارد میدان رقابت شده‌اند، را بی سابقه و آزمونی برای نهادهای تصمیم گیرنده قدرتمند تعبیر می‌کنند. برخی از این کارشناسان معتقدند که آنچه نتایج شمارش آرا نشان می‌دهد به معنای پیشتازی نامزدهای مستقل است و باید به رای و خواست مردم احترام گذاشت.

درپی واکنش برخی کشورها و سازمان‌های بین المللی درباره آنچه آنان ابهامات و نگرانی درباره انتخابات پاکستان خواندند، دولت اسلام‌آباد این انتقادات را غیرواقعی توصیف کرد و گفت: پاکستان با وجود تهدید جدی تروریسم ناشی از حمایت خارجی، انتخابات عمومی را موفق و مسالمت‌آمیز برگزار کرد.

سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در این خصوص گفت: پاکستان این انتخابات را به عنوان بخشی از تعهد خود به ایجاد یک جامعه باثبات و دموکراتیک برگزار کرد. اسلام‌آباد برای توصیه سازنده دوستان خود ارزش قائل است اما اظهار نظر منفی حتی قبل از اتمام فرآیند انتخابات نه سازنده است و نه عینی.

با توجه به سابقه تنش‌های بی سابقه میان حزب جنبش عدالت پاکستان با تشکیلات قدرتمند نظامی این کشور به ویژه پس از زندانی شدن عمران خان و بازداشت هواداران وی درپی اغتشاشات ۱۹ اردیبهشت امسال، کارشناسان نسبت به عمیق تر شدن این اختلافات میان طرفین ابراز نگرانی می‌کنند.

در عین حال فرمانده ارتش پاکستان هفته گذشته با ابراز اطمینان از برگزاری موفقیت آمیز انتخابات، از نیروهای سیاسی این کشور خواست تا یک رویکرد منسجم و وحدت آفرین برای رسیدگی به مشکلات داخلی اتخاذ نمایند.

ژنرال سید عاصم منیر در بیانیه‌ای گفت: از آنجایی که مردم پاکستان اعتماد مشترک خود را به قانون اساسی نشان داده اند، اکنون همه احزاب سیاسی موظف هستند که متقابلا رویکردی مبنی بر بلوغ و وحدت سیاسی اتخاذ کنند.

فرمانده ارتش پاکستان عنوان کرد: همانطور که کشور در حال عبور از وضعیت پسا انتخابات است باید به این فکر کنیم که پاکستان امروز در کجا قرار دارد و جایگاه واقعی ما در جمع ملت ها کجاست.