افزایش ۱۵ تریلیون دلاری هوش مصنوعی به اقتصاد جهانی/ ۵ میلیارد نفر عضو شبکه‌های اجتماعی

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، احمدرضا شرافت امروز (دوشنبه) در نهمین همایش گرامیداشت روز جهانی آینده که در فرهنگستان علوم برگزار شد، موضوع آینده نگاری را علمی باسابقه ۵۰ ساله دانست و افزود: نگاه اتاق فکر این فرهنگستان در زمینه هوش مصنوعی نسبت به هوش مصنوعی این است که آن را راهگشا و توانمندساز می‌دانیم. هوش مصنوعی ابزار فناورانه‌ای را به ما می‌دهد تا به فناوری‌های مورد نیاز در آینده تسلط پیدا کنیم. این فناوری‌ها با امکانات می‌توانند آینده را شکل دهند.

وی در ادامه به مسائل پیچیده موجود در جهان پرداخت و یادآور شد: با مسائلی روبرو هستیم که ظاهر و ماهیت آنها مرتب تغییر می‌کند. آینده روشن نیست ولی می‌تواند امیدبخش باشد و می‌توان با هوش مصنوعی به عنوان ابزاری آن را امیدبخش دید.

استاد دانشگاه تربیت مدرس افزود: راهکارهایی که به طور معمول استفاده می‌شوند راهکارهایی بدون انعطاف هستند که از ماهیت متغیر زمان غفلت کرده‌اند، برفرض‌های نادرست بودن و محدود بودن امکانات استوار اند و از اهمیت تصمیم‌سازی‌های به موقع غافل هستند.

شرافت در بخش دیگری از سخنان خود به مسائل امروز جامعه بشری را برشمرد و گفت: مسائلی مانند محیط زیست آلوده، سالمندی بشر، ترافیک و حمل و نقل‌های دشوار در شهرهای بزرگ، بیکاری، توسعه ناپایدار، گرانی بهداشت و درمان، تقلب و کلاهبرداری در فضای مجازی، فراوانی انتشار امواج الکترومغناطیسی، دروغگویی، مغزشویی و اخبار جعلی و خشکسالی و بحران بی‌آبی از جمله این مسائل است.

وی زمینه‌های استفاده از هوش مصنوعی را بیان کرد و اظهار داشت: سیستم بانکی، سیستم حمل و نقل، خرید و فروش و بازرگانی، بازی‌های رایانه‌ای و غیره از زمینه های کاربرد استفاده هوش مصنوعی است.

استاد دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: امروز ما برنامه ملی در مورد ساماندهی و بالندگی هوش مصنوعی نداریم؛ ولی بسیاری کشورها از سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ برنامه ملی دارند و بر مبنای آن حرکت می کنند.

هوش مصنوعی و اقتصاد جهانی

شرافت با این مقدمه به اهمیت هوش مصنوعی در اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۳۰ پرداخت و ادامه داد: هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۵ تریلیون و ۷۰۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی اضافه می‌کند. در حالیکه رتبه ایران در شاخص پذیرش هوش مصنوعی دولت/ Government AI Readiness Index بر اساس آمار آکسفورد اینسایت در سال ۲۰۲۲ رتبه ۷۵ و در سال ۲۰۲۳ رتبه ۹۴ بوده که نزول ۲۰ رتبه ای‌ را نشان می‌دهد.

وی به انواع هوش مصنوعی پرداخت و اظهار داشت: سیستم های بر مبنای قواعد و سیستم های یادگیری ماشینی انواع هوش مصنوعی است که سیستم های خُبره یا بر مبنای قواعد امروز دیگر به دلایلی کاربرد ندارد ولی سیستم های یادگیری ماشینی با توجه به وجود داده‌های انبوه و رایانه‌های پرسرعت و با امکان پردازش بالا و یادگیری الگوریتمی بیشتر استفاده می‌شوند. هوش مصنوعی امروز از این سه عامل به دست آمده است و سرعت روزامد شدن آن بالاست.

این استاد دانشگاه به طرح نظریه ها و فرضیه های هوش مصنوعی از دهه ۵۰ میلادی اشاره کرد و گفت: هوش مصنوعی از دهه ۵۰ آغاز شد ولی امروزه چون داده های زیادی داریم ابزارهای آن به دست آمده و به نوعی شکوفا شده است. زیرا ۵۰ درصد از داده های فضای مجازی در دو سال گذشته به دست آمده است. همچنین امروز پنج میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان به شبکه اینترنت دسترسی دارند و پنج میلیارد نفر در یکی از شبکه های اجتماعی عضو هستند. هر انسانی در روز به طور متوسط ۵۰ گیگا بایت داده درست می‌کند.

شرافت به سرمایه گذاری عمده روی هوش مصنوعی اشاره کرد و یادآور شد: در سال ۲۰۱۷، بیش از ۱۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار روی هوش مصنوعی سرمایه گذاری شده است (البته غیر از داده های چین) این رقم در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۹میلیارد دلار و در سال ۲۰۲۱ به ۵۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار رسیده است که روند کاملا صعودی و سه برابر شدن آ را نشان می‌دهد.

استاد دانشگاه تربیت مدرس درمورد فعالیت تحقیقاتی شرکت‌های مختلف روی هوش مصنوعی اظهار داشت: امروز ۹۸ درصد مقالات در هوش مصنوعی از محیط و افراد دانشگاهی نیست و بیشتر شرکت ها روی این موضوع سرمایه گذاری کرده اند. اما دانشگاه فناوری ماساچوست/MIT به عنوان یک دانشگاه سنتی که معمولا دانشکده و رشته های جدید اضافه نمی کند، با ۱ میلیارد دلار در سال های اخیر دانشکده هوش مصنوعی ایجاد کرد.

شرافت در عین حال معایبی برای هوش مصنوعی بر شمرد و تصریح کرد: اعتیاد زیاد به گوشی تلفن همراه، شکل دهی به عقاید جامعه به شکل نادرست و غیره از جمله این موارد است.

وی با تاکید بر اهمیت ترسیم راهبرد آینده نگاری برای هوش مصنوعی در بخش های مختلف، ارکان هوش مصنوعی را برشمرد و گفت: حکومت، آموزش و پژوهش، سرمایه‌گذاری و ملزومات سخت افزاری از جمله ارکان هوش مصنوعی است.

استاد دانشگاه تربیت مدرس به تهیه گزارشی در مورد هوش مصنوعی در ایران اشاره کرد و یادآور شد: در زمینه نیروی انسانی، پژوهش و ایجاد علم وضعیت خوبی داریم ولی در مورد ثبت اختراع، ایجاد فناوری، زیرساخت های ارتباطی، محصولات شرکت‌های فناور و فضای کسب و کار و شتاب دهنده ها و قوانین و قواعد تسهیلگر باید بیشتر کار کنیم و خوب نیستیم.

وی تاکید کرد: در گزارشی که در حال تهیه است ۱۲۹ اقدام لازم را برای پیشبرد هوش مصنوعی و تدوین برنامه ملی هوش مصنوعی با مشارکت همه ذی نفعان پیشنهاد داده ایم.