«هاری» در خراسان‌شمالی؛ خاموش، رونده و کشنده

به گزارش ایرنا، بیشتر خانواده های روستایی و باغداران خراسان شمالی امروزه اقدام به نگهداری حیوانات مختلف؛ سگ و گربه می کنند که بی توجهی به نکات بهداشتی و درمانی این حیوانات می تواند تهدیدی جدی برای سلامت فرد و خانواده باشد.

از سوی دیگر نگهداری از حیوانات خانگی چند سالی است که در بین برخی از خانواده های شهری نیز رواج پیدا کرده است که بسیاری از این افراد به بعضی از نکات بهداشتی و درمانی آن بی توجهی می کنند.

برخی از شهروندان هنوز نمی دانند که چه زمانی باید حیوان خود را به دامپزشکی ببرند و برخی دیگر حتی نمی دانند که باید حیوان خود را ۶ ماه یکبار معاینه دوره ای برای انجام واکسیناسیون و درمان ضد انگلی کنند.

این در حالی است که بی توجهی به این نکات احتمال انتقال بیماری هاری را بسیار افزایش می دهد، بیماری که از طریق بزاق حیوان هار با خراش پوستی، چشم و غشاهای مخاطی دهان وارد بدن و باعث مرگ در انسان شود.

گرچه خراسان شمالی چند سالی است که فوتی ناشی از بیماری هاری نداشته اما آمار حیوان گزیدگی اش این روزها روندی صعودی دارد.

براساس آمار دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ تا ۱۴ فروردین ماه ۵۲۳ نفر دچار حیوان گزیدگی شدند که با یک حساب سرانگشتی ساده می‌توان پی برد که روزانه ۲۷ شهروند این خطه درگیر حیوان گزیدگی شده اند.

گزشی که باید جدی گرفت و براساس نظر کارشناسان سلامت باید آن را با انتقال بیماری هاری برابر دانست؛ حتی اگر در محل زخم خون ریزی نشده باشد.

آمار بالای حیوان گزیدگی در خراسان‌شمالی

مدیر گروه مبارزه با بیماری‌ها در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی می گوید: ۵۲۳ مورد حیوان گزیدگی در تعطیلات نوروز امسال در استان ثبت شد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۶۶ درصد افزایش را نشان می دهد.

دکتر فلوریا انفرادی می افزاید: برای تمامی این افراد که مورد حیوان گزیدگی واقع شدند اقدامات اولیه همچون تزریق واکسن، تجویز سرم ضد هاری و شست و شوی زخم انجام شده است.

وی با بیان اینکه آمار حیوان گزیدگی در خراسان شمالی بالاتر از میانگین کشوری است، ادامه می دهد: بیشترین مورد حیوان گزیدگی مربوط به گزش سگ است.

انفرادی با اشاره به اینکه بیماری هاری از گزش حیوان به انسان منتقل می‌شود، می گوید: امکان انتقال هاری از تمامی گوشت‌ خواران و پستانداران مانند سگ، گربه، روباه، گرگ و حیوانات علف خوار وجود دارد.

مدیر گروه مبارزه با بیماری های علوم پزشکی خراسان شمالی تصریح می کند: اگر فردی دچار حیوان گزیدگی شود باید محل زخم و جراحت ها را شست و شو و بلافاصله به نزدیکترین مرکز بهداشتی و درمانی برای تزریق سرم و واکسن ضد هاری مراجعه کند.

انفرادی یادآور می شود: مرکز درمان پیشگیری هاری واقع در سطح مراکز بهداشت شهرستان های استان شبانه‌روزی برای ارایه خدمات رایگان فعال است.

شناخت بیماری هاری

ویروس هاری هنگام گزش و از طریق بزاق حیوان هار به انسان انتقال می‌یابد؛ که می‌تواند از طریق تماس بزاق حیوان هار با خراش پوستی، چشم و غشاهای مخاطی دهان و غیره وارد بدن انسان شده و باعث بروز هاری در انسان شود.

ویروس پس از ورود به بدن، در عضلات تکثیر یافته و خود را به شبکه مرکزی اعصاب رسانده و در نهایت به غدد بزاقی انتشار می‌یابد.

دوره نهفته (کمون) بیماری در انسان حدود ۲ تا سه ماه است، اما ممکن است از چند روز تا یک سال هم طول بکشد. مدت این دوره، بستگی به مقدار ویروس وارد شده به بدن، محل گزش و شدت زخم دارد.

در صورت گزش در قسمت سر و گردن و ناحیه تناسلی، خطر ابتلا به هاری بیشتر از مواقعی است که گزش در دیگر نواحی بدن باشد.

نشانه‌های بیماری هاری شامل احساس اضطراب و نگرانی، سردرد، افزایش مختصر درجه حرارت بدن و بی قراری، درد و خارش در محل زخم، افزایش ترشحات بزاق، گرفتگی‌های عضلات تنفسی و تشنجات عمومی و در موارد نادر، هاری فلجی و کماست که بعد از بروز علائم، بیمار حداکثر ۲ هفته عمر می‌کند.

البته نشانه‌های بیماری هاری در حیوانات تا قدری متفاوت است و اگرچه این بیماری در همه حیوانات خونگرم ممکن است دیده شود، اما سگ‌ها بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند.

نشانه‌های بیماری شامل احساس اضطراب و نگرانی، سردرد، افزایش مختصر درجه حرارت بدن و بی قراری، درد و خارش در محل زخم، افزایش ترشحات بزاق، گرفتگی‌های عضلات تنفسی و تشنجات عمومی و در موارد نادر، هاری فلجی و کماست که بعد از بروز علائم، بیمار حداکثر ۲ هفته عمر می‌کند.

چگونگی پیشگیری از هاری

شروع فوری اقدامات درمانی در مواقع حیوان گزیدگی در پیشگیری از بیماری ها حیاتی است به گونه ای که نخستین اقدام پس از گزش به وسیله حیوان مبتلا به هاری شست ‌و شوی سریع محل گزش است.

چنانچه فرد حیوان گزیده به هر دلیل امکان مراجعه سریع به مراکز درمان هاری را ندارد باید در محل مناسب اقدام به شست و شوی محل جراحت با آب و صابون کند و سپس در اسرع وقت خود را به نزدیک ترین مرکز پیشگیری و درمان هاری برساند.

واکسیناسیون کامل ضدهاری براساس دستورالعمل جدید وزارت بهداشت، سه تزریق واکسن داخل جلدی (اینترادرمال) در سه نوبت یا چهار تزریق عضلانی در چهار نوبت است.

همچنین حیوان گزیده شده در صورت نیاز با تشخیص کارشناس مربوطه ممکن است سرم ضد هاری نیز دریافت ‌کند.

بیماری هاری جزو بیماری‌های خطرناک و لاعلاج است که در صورت ابتلای فرد به آن، درمانی وجود ندارد، لذا اقدامات درمانی باید برای همه افرادی که بدلیل حیوان گزیدگی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، سریع انجام شود.

تب و گزگز در محل گزیدگی از علائم اولیه این بیماری محسوب می شود و این علائم معمولا با یک یا چند مورد از علائمی چون تهوع، استفراغ، رفتارهای خشونت‌آمیز، هیجان کنترل‌نشده، ترس از آب، ناتوانی در حرکت بخشی از بدن، گیجی و از دست دادن هوشیاری همراه می‌شود.

خراسان شمالی با یک میلیون نفر جمعیت در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از جمعیت آن در روستاها سکونت دارند