سرزمینی تلویزیونی که در آن شاعران حرف اول را می‌زنند/ غزل محبوب‌ترین قالب است

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، شبکۀ ۴ سیما از ۲۶ اسفندماه میزبان برنامه‌ای با محوریت شعر برای مخاطبان برنامه‌های فرهنگی- هنری شده است.

برنامۀ «سرزمین شعر» اولین رقابت تخصصی در حوزۀ شعر است که هرشب ساعت ۲۲:۳۰  پخش می‌شود. در این برنامه هشت سرگروه، به‌همراه هشت شاعری که سرگروه‌ها آن‌ها را انتخاب کردند، در برنامه حاضر می‌شوند. شاعران با راهنمایی و توصیه‌های سرگروه‌ها، شعرهای منتخب خود را در برنامه‌ می‌خوانند و داوران حاضر در برنامه که همگی از شاعران نامدار کشورمان هستند، شعرها را داوری می‌کنند.

داوران این برنامه علیرضا قزوه، علی محمد مؤدب، ناصر فیض و محمدکاظم کاظمی هستند و اجرای این برنامه نیز به‌عهدۀ محمدمهدی سیار، شاعر جوان و نام‌آشنای کشورمان و دبیر هئیت داوران است.

برای آشنایی بیشتر در خصوص شیوۀ انتخاب شاعران و نظر سرگروه‌ها دربارۀ وضعیت طبع و ذوق شاعران جوان و اوضاع فعلی شعر در کشورمان، خبرنگار تلویزیون ایرنا، گفت‌وگوهای کوتاهی با هشت سرگروه حاضر در برنامه انجام داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

محمود حبیبی کسبی: اوضاع شعر هم از نظر کمی، هم کیفی رو به پیشرفت است

محمود حبیبی کسبی که اکثر مردم او را با اشعار آئینی‌اش، به خصوص شعر «شاه پناهم بده» می‌شناسند، یکی از هشت سرگروه این برنامه است.

وی گفت: در برنامۀ «سرزمین شعر» ۶۴ شاعر با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. این برنامه هشت سرگروه دارد که هر سرگروه، راهنمای هشت شاعر است و سرگروه‌ها خودشان شاعران را انتخاب کردند. در واقع هشت نفر شاعر هر گروه که در برنامه حاضر هستند، انتخاب‌شدۀ نهایی سرگروه‌ها هستند که قرار است با شاعران گروه‌های دیگر رقابت کنند و از آن میان، بهترین‌ها را داوران انتخاب کنند. سرگروه‌ها سه خانم و پنج آقا هستند که هر کدام شاعران متفاوتی از لحاظ سن و جنسیت را در گروه خود دارند. در واقع تنوع و تکثر در دسته‌بندی‌ها رعایت شده است.

این شاعر کشورمان افزود: کار اول سرگروه‌ها انتخاب شاعران است که کار بسیار سختی است؛ چون در کشورمان هزاران شاعر داریم که مشغول شعرگفتن هستند و در کنگره‌ها، جشنواره‌ها و انجمن‌های ادبی مختلف شرکت می‌کنند. سرگروه‌ها نیز همگی خود از شاعران بنام کشورمان هستند و با شناختی که نسبت به این فضا دارند، شاعران گروه خود را به سلیقۀ خود انتخاب می‌کنند.

حبیبی کسبی دربارۀ معیار انتخاب شاعران گفت: یکی از معیارهای انتخاب سرگروه‌ها این بود که جزو شاعرانی باشند که ارتباطات وسیع و شناخت نسبتاً خوبی با فضای شعر و شاعری داشته باشند. کار دیگری که سرگروه‌ها انجام می‌دهند، انتخاب شعر شاعران مناسب با فضای رقابتی برنامه است.

وی ادامه داد: البته سرگروه‌ها در برنامه خیلی کار آموزشی انجام نمی‌دهند؛ چون اصلاً فرصتی برای این کار نیست. در واقع کار سرگروه‌ها این است که اشعار را در صورت نیاز، با رضایت خود شاعر، اصلاح و ویرایش کنند؛ چون در فضای رقابتی این برنامه کوچک‌ترین اشتباهی باعث حذف فرد می‌شود. کار مهم دیگر سرگروه‌ها این است که شعر انتخاب‌شده توسط شاعر را مناسب عرضه در این برنامه کنند. مثلاً گاهی ممکن است که یک شعر طولانی باشد، در این صورت باید تعدادی از ابیات آن حذف شود.

وی در پایان اضافه کرد: وضعیت امروزی شعر و شاعری با گذشته قابل‌مقایسه نیست، چه از لحاظ کمی، چه از لحاظ کیفی. از لحاظ کمی، تعداد شاعرانی که ما در این دو سه دهۀ اخیر داشتیم، با قرون گذشته متفاوت است. از لحاظ کیفی هم شعر روزگار ما مثل همۀ ادوار بالا- پایین دارد؛ اما به طور کلی تعداد شاعران خوب زیاد است؛ چه شاعران جوان چه شاعران پیشکسوت. گمان من این است که شعر جوان ما در دهه‌های آینده از این هم بیشتر پیشرفت خواهد کرد؛ چون انجمن‌های ادبی رونق دارد و این انجمن‌ها به‌نوعی شعر شاعران جوان را صیقل می‌دهند.

اسماعیل امینی: شعر، کشف‌کردن زبان جهان است

اسماعیل امینی استاد دانشگاه و شاعر، از دیگر سرگروه‌های برنامۀ «سرزمین شعر» گفت: ما دو دسته شاعر داریم؛ یک دسته شاعر که پسند مخاطب را بر خلاقیت ترجیح می‌دهند، به همین خاطر شعر ساده، زودفهم و دم‌دستی ارائه می‌دهند که خیلی هم زود به شهرت می‌رسند؛ اما خلاقیت ندارند و شعرگفتن برایشان کاری تفننی است. اما یک دسته شاعر هم داریم که خلاق هستند،‌ ولی تعداد مخاطبان این شاعران خاص و محدود است. این شاعران کار جدی در حوزۀ شعر انجام می‌دهند و به نظرم خدمت اصلی به شعر را این دسته از شاعران می‌کنند.

وی افزود: شعر فقط ذوق نیست و در شعر و شاعری «ذوق» شاید فقط پنج درصد نقش داشته باشد؛ برای شاعرشدن باید بسیار مطالعه و تلاش کرد؛ مثل بقیۀ حرفه‌ها. آیا به فوتبالیست یا تنیس‌بازی که خوب بازی می‎کند، می‌توانیم بگوییم از سر ذوق موفق شده است؟! مسلماً نه. او تمرین بسیار کرده است. شاید بتوان گفت که ذوق، انگیزۀ اولیه است؛ اما حتماً نیازمند تمرین است. شعر از آن دسته هنرهایی است که به‌شدت وابسته به مطالعه است و کسی که شعر زیاد نخوانده باشد، حالا چه شاعران خودمان، چه شاعران کشورهای دیگر، شعر خوب نمی‌‎تواند بگوید و در نهایت بتواند به حرف‌های معمولی وزن و قافیه‌ای دهد و روی آن، اسم شعر بگذارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: خوشبختانه ما در روزگاری زندگی می‌کنیم که دعوای قدیمی میان قالب‌ها و موضوعات از بین رفته است و روزگار اینکه فقط باید شعر سیاسی- اجتماعی بگوییم یا شعر عاشقانه یا اینکه مثلاً باید فقط غزل بگوییم یا شعر نو تمام شده است. به نظر من روزگار حاضر، روزگار آشتی همۀ قابلیت‌های شعر است. یکی شعر سپید می‌گوید، یکی غزل و یکی هم قصیده. دربارۀ موضوعات هم مثلاً ما شاعری داریم که در عین حال که شعر اجتماعی عمیق می‎سراید، شعر عاشقانه و مذهبی هم می‌گوید. بنابراین دعوایی که در دهۀ ۲۰-۳۰ وجود داشت و در آن دوره شاعران یکدیگر را انکار می‌کردند، تمام شده است.

وی افزود: دوره‌ای که سهراب سپهری را به خاطر شعرهایش مسخره می‌کردند و معتقد بودند که حرف‌های اشرافی می‌زند، به پایان رسیده است. در همان دوره‌ها خیلی از استادان دانشگاهی، به شاعران نو و سپید اتهام می‌زدند که چون نمی‌توانند شعر موزون بگویند، شعر نو و سپید می‌گویند؛ در حالی‌ که وزن و قافیه اصلاً چیز خاصی نیست. اصل شعر، کشف‌کردن زبان جهان است، حالا چه به‌صورت موزون چه به‌صورت آزاد.

فریبا یوسفی: حضور شاعران با نگاه نو در «سرزمین شعر»

فریبا یوسفی، شاعر و منتقد ادبی کشورمان نیز یکی از بانوان سرگروه‌ برنامۀ «سرزمین شعر» است که حضور افراد با ذهن نو و باز در این برنامه را تحسین کرد.

وی گفت: در گروه من همۀ شاعران خیلی جوان هستند و با اینکه عقبۀ شعرگویی طولانی ندارند؛ اما همۀ آن‌ها ذهن نو، باز و به روزی دارند و اغلب هم شعرهای عاشقانه می‌سرایند. به عقیدۀ من اگر قرار باشد گروهی به‌عنوان گروه «نگاه نو» انتخاب شوند، بچه‌های گروه من همگی این ویژگی را دارند.

یوسفی افزود: یکی از سخت ‎ترین کارها در طول این برنامه انتخاب شاعر بود؛ چون هم باید شاعری انتخاب می‌کردیم که شعرش در رسانه قابل‌ارائه باشد، هم اینکه باید سراغ شاعرانی می‌رفتیم که تمایل به شرکت در مسابقه و رقابت شعری داشته باشند. خصوصاً که این برنامه تازه و نو است و تا به حال مشابه آن ساخته نشده است و خیلی‌ها ریسک حضور در برنامه را نمی‌پذیرفتند.

این منتقد ادبی ادامه داد: یک کار مهم دیگری که سرگروه‌ها انجام می‎دهند، انتخاب شعر برای ارائه در برنامه است که باید با شاعرها کلنجار می‎رفتیم تا در اصلاحات به توافق برسند. تاکنون از گروه هشت نفرۀ من هفت نفر انتخاب شدند و به مرحلۀ بعد راه پیدا کردند و از بین این هفت نفر هم باز یک نفر دیگر به مرحلۀ بعد صعود پیدا کرد و حالا باید ببینیم نتیجۀ نهایی چه می‌شود.

علی داوودی: سرزمین شعر، مصداق مثَل «مٌشت نمونه خروار است»

علی داوودی از شاعران و طنزپردازان معاصران کشورمان که یکی از هشت سرگروه برنامۀ «سرزمین شعر» است، گفت: در روزگار ما الحمدلله تعداد شاعران زیاد است و صاحبان ذوق بسیاری در حوزۀ شعر و شاعری داریم؛ ولی در بحث محتوایی و کیفی نیاز به کار بیشتر داریم. برنامۀ سرزمین شعر، مصداق مثل «مٌشت نمونه خروار است» و نشان می‎دهد که چقدر علاقه‌مندان با استعداد در حوزۀ شعر و شاعری داریم. به بیان دیگر، این برنامه معدل و میانگینی از اوضاع شعر و شاعری در کشور است.

متأسفانه این عارضه در حیطۀ شعرسرایی ما وجود دارد که به گونه‌های متنوع ادبی خیلی پرداخته نمی‌شود

وی افزود: متأسفانه این عارضه در حیطۀ شعرسرایی ما وجود دارد که به گونه‌های متنوع ادبی خیلی پرداخته نمی‌شود؛ یعنی مثلاً کمتر کسی سراغ مثنوی، قصیده، شعر سپید و امثال این‌ها می‌رود و این نوع نگاه حاصل تربیت و پرورش خود ماست. چرا که ما مخاطب را طوری عادت دادیم که فقط غزل گوش کن و قالب شعر رسمی، غزل است.

این شاعر کشورمان ادامه داد: به نظر می‌آید شاعران این برنامه به لحاظ رسانه‌ای‌بودن برنامه بیشتر سراغ سرودن اشعاری رفتند که به نوعی اجتماعی باشد و بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند. منظورم از اجتماعی‌بودن شعر مربوط به جامعه نیست؛ بلکه شعری است که قابل‌پسند مردم باشد، مثل شعرهایی که برای پدر و مادر سروده می‌شود؛ چون انگار این اشعار بیشتر می‌تواند نظر مخاطب را جلب کند.

افسانه غیاثوند: ذوق شعری مهم است یا تحصیلات؟

افسانه غیاثوند مدرس ادبیات و هنرمند صنایع دستی یکی دیگر از سرگروه های برنامۀ «سرزمین شعر» گفت: در ابتدا بگویم که خیلی خوشحالم در این برنامه و در خدمت شاعران جوان هستم و توفیق حضور داشتم؛ چون این حضور برای خود من هم یک امتیاز است که می‌توانم با آثار به‌روز شاعران جوان و فضای شعر امروز آشنا شوم و پس از این آشنایی به این نتیجه رسیدم که شعر این شاعران به نسبت شاعران دو سه دهه قبل چقدر پیشرفت کرده و چقدر جسارت شاعران بیشتر شده است.

تحصیلات خیلی در شاعرشدن نقش ندارد. بلکه چیزی که مهم است، مطالعۀ مرتبط با حوزۀ شعر و ادبیات است

وی افزود: در جلسۀ دیدار رهبری با شاعران هم وقتی شاعران جوان شعر می‌خواندند، بسیار تحسین شدند و رهبری اشاره کردند که از خواندن شعر شاعران جوان به وجد آمدند و گفتند که چقدر خواندن این شعرهای خلاق و جسور خوب است. یکی از جسارت‌های شاعران نسل جوان امروز این است که برای شعرگفتن مرز قائل نیستند. گاهی شعر عاشقانه می‌نویسند، گاهی سیاسی، گاهی مادرانه و گاهی هم شعر آئینی.

غیاثوند ادامه داد: غربی‌ها اصطلاحی دارند که می‌گویند سطر اول شعر همیشه هدیۀ خداوند به شاعر است، همان چیزی که ما هم می‌گوییم شعر حاصل جوشش و کوشش است؛ اما به نظر من به‌طور کلی تحصیلات خیلی در شاعرشدن نقش ندارد. بلکه چیزی که مهم است، مطالعۀ مرتبط با حوزۀ شعر و ادبیات است. به بیان دیگر، هر دانشجوی رشتۀ ادبیات نمی‌تواند الزاماً شاعر خوبی هم شود؛ اما کسی که ذائقۀ شعر و شاعری و در کنارش مطالعۀ آزاد دارد، حتی اگر تحصیلات مرتبط نداشته باشد، می‌تواند یک شاعر خوب شود. بنابراین به عقیدۀ من در قدم اول یک شاعر باید جوشش و ذوق شعری داشته باشد و سپس آن را با کوشش و کار مستمر بپرورد و از آن یک شعر خوب بسازد. دیدگاه پروست در خصوص آفرینش‌های ادبی این است که برای خلق یک اثر ادبی، ده درصد الهام لازم است و نود درصد عرق‌ریزی که این عرق‌ریزی در شعرگفتن همان مطالعۀ مرتبط است.

مصطفی محدثی خراسانی: جریان شعر جوان بعد از انقلاب اسلامی شکل گرفت

مصطفی محدثی خراسانی، از شاعران نامدار و باسابقۀ کشورمان نیز به عنوان یکی از سرگروه های برنامۀ «سرزمین شعر» گفت: معمولاً وقتی نام شاعر می‌آید، اغلب، افرادی سن‌وسال‌دار و باتجربه را تصور می‌کنند و دلیلش هم این است که تعبیر «شعر جوان» تا قبل از انقلاب اسلامی وجود نداشته است و انجمن‌های ادبی هم که در آن دوران وجود داشته، افراد را خیلی دیر به‌عنوان یک شاعر به رسمیت می‌شناختند. بعد از انقلاب اسلامی، شعر بین نسل جوان خیلی رواج پیدا کرد، چه در بین شاعران جوان، چه در بین مخاطبان جوان.

وی افزود: من شاعران نسل اکنون و امروز را که در بازه سنی ۳۰ تا ۳۵ ساله هستند، خیلی خوب ارزیابی می‌کنم و وقتی آن‌ها را با جوانی خودمان مقایسه می‌کنم، می‎بینم که خیلی از ما جلوتر هستند و دلیلش هم این است که در این سال‌ها، این شاعران از تجارب دیگران آموختند و خیلی از آزمون و خطاها را انجام دادند و خیلی از اشتباهاتی را که ما کردیم، انجام نمی‌دهند. ما امروز شاعران جوانی داریم که دربارۀ دفاع مقدس شعرهای خوبی می‌گویند، در حالی که اصلاً در آن سال‌ها حضور نداشتند؛ اما انگار به نوعی به سرچشمه‌های آن دوران وصل هستند. از طرفی این موضوع نشان‌دهندۀ قدرت و انرژی مفاهیمی مثل شهادت، ایثار و خودگذشتگی است که با گذشت این همه سال، هنوز توانسته در بین نسل جوان زنده بماند.

محدثی خراساتی تصریح کرد: امروزه جوان‌ها خیلی به شدت و کثرت وارد حوزۀ شعر شدند و اغلب هم دنبال دیده‌شدن هستند و با وجود اینکه در همۀ قالب‌های شعری، شعر سروده می‌شود، به نظر من کماکان ستارۀ غزل، ستارۀ درخشان آسمان شعر ایران است و اغلب جوانان همچنان تمایل به سرودن غزل دارند. البته سلیقۀ مخاطبان هم مؤثر است؛ چون مخاطبان هم اغلب تمایل به شنیدن غزل دارند تا سایر قالب‌های شعری.

این شاعر پیشکسوت کشورمان بیان کرد: تجربۀ شاعران موفق ثابت کرده که بدون جوشش محال است کسی بتواند شعر خوب بگوید؛ کمااینکه همین الان هم ما افرادی را داریم که پروفسور ادبیات هستند، اما دریغ از یک بیت شعر خوب. از طرف دیگری هم جوشش تنها هم کافی نیست. ما شاعران بسیاری داریم که ذوق سرشار دارند؛ اما چون نرفتند دنبال پرورش طبع شعری خود، یک شعر خوب نتوانستند بسرایند.

وی در پایان گفت: ارتباط‌داشتن با شاعران دیگر، حضور در محافل و انجمن‌های ادبی، حضور در جلسات نقد و خواندن آثار شعر، به خصوص شعر گذشتگان تا حد زیادی می‌تواند در بهترشدن سرودن شعر کمک کند. البته آشنایی با شاعران معاصر و دغدغه‌های آن‌ها هم ضروری است و نباید از این موضوع غافل شد؛ چون شاعر باید با اتفاقات زمانه خودش آشنایی داشته باشد.

محمود اکرامی: نگاه جدی «سرزمین شعر» به شعر و شاعران

محمود اکرامی، از شاعران پیشکسوت کشورمان که تاکنون داوری و دبیری جشنواره‌های شعر مختلفی را به عهده داشته است، یکی از هشت سرگروه برنامۀ «سرزمین شعر» است.

وی گفت: در ابتدا باید این را بگویم که راه‌اندازی چنین برنامه‌ای ایدۀ بسیار خوبی است که آقای قزوه و دوستانشان مطرح کردند و امیدوارم ادامه‌دار باشد؛ چون می‌تواند شعر را که جزو سرمایه و حافظۀ ملی این کشور است و در استنادات، استدلالات و استنتاجات کلامی مردم استفاده می‌شود، زنده نگه دارد. علاوه براین در این برنامه به شعر به‌مثابه امری جدی نگاه شده است.

متأسفانه تاکنون در رسانه‌های ما به شعر به چشم یک امر تفننی نگاه می‌شده است؛ اما در «سرزمین شعر» چنین نگاهی وجود ندارد. بنابراین این برنامه از طرفی به جدی گرفته‌شدن شعر کمک می‌کند، از طرف دیگر باعث هم‌افزایی میان شاعران می‌شود؛ چون حدود ۱۰۰ شاعر دور هم جمع می‌شوند و به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند و نوعی انتقال دانش و آگاهی صورت می‌گیرد علاوه براینکه پخش چنین برنامه‌ای از رسانۀ ملی باعث می‌شد که شعر جای خودش را در میان مردم باز کند.

این شاعر کشورمان تصریح کرد: نسل «زد» به‌دلیل ماهیت فکری، ارتباطی و گروه‌های مرجعی که دارند، نسل بسیار خاص و متفاوتی هستند که این تفاوت اتفاق خوبی است و خوشبختانه در برنامۀ سرزمین شعر هم ما شرکت‌کننده از بازه سنی ۲۰-۲۲ سال داریم تا شرکت‌کنندۀ ۷۵ ساله. خوبی این بازه زیاد سنی انتقال تجربه توسط افراد مسن به جوان‌ترهاست. علاوه بر این، مسن‎ترها هم با فضای شعری شاعران جوان آشنا می‌شوند.

اکرامی توضیح داد: نکتۀ مهمی که در انتخاب شاعران باید در نظر داشت و خود من روی این موضوع خیلی وسواس داشتم، این بود که شاعر انتخاب‌شده جذابیت رسانه‌ای هم داشته باشد یا بهتر بگویم رسانه را بشناسد؛ چون شعرها قرار است از یک رسانۀ تصویری پخش شود و باید جذابیت تصویری هم برای مخاطب داشته باشد. مثلاً آقای عصمتی از شاعران روشندل هستند، در گروه بنده حضور دارند یا آقای صفادل که هم‌تیپ اخوان ثالث و مسن‌ترین فرد شرکت‌کننده در مسابقه هستند و خلاصه اینکه سعی کردم تنوع و تکثر را در انتخاب شاعران لحاظ کنم که برای بیننده هم جذاب باشد. درواقع ملاک من فقط شاعر خوب بودن نبود، اگرچه برایم اولویت بود؛ اما موارد دیگر هم برای انتخاب در نظر گرفتم. نکته‌ای که دربارۀ «سرزمین شعر» باید در نظر بگیریم، این است که این برنامه فقط یک جشنوارۀ شعر نیست؛ بلکه یک جشنوارۀ شعر رسانه‌ای است که مخاطب و بیننده دارد.

وی در پایان گفت: من به بچه‌های گروهم گفتم با اینکه دوست دارم برنده‌ها از گروه من باشند، اما اگر برنده هم نشدید، مهم نیست؛ چون مهم این است که شما آمدید، دیده شدید و حرف خودتان را با مردم زدید.

نغمه مستشار نظامی: «سرزمین شعر» جایی برای آشتی همۀ قالب‌های شعری

نغمه مستشار نظامی که سرودن شعر را از زمان کودکی آغاز کرده و دبیری جشنوازۀ شعرهای مختلفی را به عهده داشته است، یکی دیگر از هشت سرگروه برنامۀ «سرزمین شعر» است. وی گفت: سرزمین شعر تجربۀ جدیدی است که برای اولین بار در سرزمین شعر و ادب کشورمان اجرا می‌شود و جای خالی چنین برنامه‌ای همیشه در میان برنامه‌های تلویزیونی وجود داشت. البته پیش از این برنامه‌های از جنس مسابقۀ شعر یا مشاعره در تلویزیون پخش می‌شد؛ اما فرق اصلی این برنامه‌ها با یکدیگر این است که در مشاعره، مسابقۀ شعری مبتنی بر حافظۀ فرد است و نه توانایی‌اش بر شعر گفتن؛ اما در برنامۀ سرزمین شعر، فرد باید شعری از سروده‌های خود را بخواند. علاوه براینکه در برنامۀ «سرزمین شعر» نوعی نقد تخصصی صورت می‌گیرد که خیلی ارزشمند است و بیشتر شرکت‌کنندگان شاعران حرفه‌ای و بعضاً صاحب کتاب شعر بودند.

یکی از ویژگی‌های خوب برنامۀ «سرزمین شعر» این بود که همۀ قالب‌های شعری از رباعی گرفته تا قصیده و چهارپاره و شعر سپید در برنامه خوانده شد

وی افزود: ایدۀ ابتدایی برگزاری چنین برنامه‌ای از زمان جشنوارۀ شعر فجر توسط آقای قزوه مطرح شد و خوشبختانه هم مورداستقبال شاعران قرار گرفت، هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ریاست سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

مستشار نظامی ادامه داد: اکثر شاعران انتخاب‌شده توسط سرگروه‌ها، شاعران جوان و خوش‌ذوق بودند و حضور این تعداد شاعر در جوان در این سرزمین نشان می‌دهد که چقدر افراد مستعد در حوزۀ شعر و شاعری حتی در میان کودکانمان وجود دارد و اگر این استعدادها خوب پرورش داده شوند، ما رویش‌های خوبی در آینده خواهیم داشت. موضوع رویش شاعران بسیار مهم است؛ چون اگر یک سرزمین حتی هزاران شاعر خوب داشته باشد، اما رویش نداشته باشد، معلوم است که شعر در آن سرزمین رو به زوال است. اما خدا را شکر در کشور ما اینطور نیست و ما مرتب شاهد رویش شاعران جوان هستیم.

این شاعر کشورمان اضافه کرد: یکی از بزرگ‌ترین محاسن این برنامه آشنایی سرگروه‌ها و داوران با شاعران نسل جدید، خصوصاً خانم‌های شاعر بود؛ چون تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان در برنامه خانم بودند.

وی در پایان بیان کرد: بیشتر شاعران این برنامه قالب غزل را برای سرودن انتخاب کرده بودند؛ چون غزل سابقۀ دیرینه در تاریخ شعر و علاقه‌مندان بسیاری در کشور ما دارد. اگرچه یکی از ویژگی‌های خوب برنامۀ «سرزمین شعر» این بود که همۀ قالب‌های شعری از رباعی گرفته تا قصیده و چهارپاره و شعر سپید در برنامه خوانده شد و تنوع قالب در این برنامه حتی از تنوع قالب در جشنواره‌ها و کنگره‌های شعر هم بیشتر بود. موضوع اکثر شعرها در رتبۀ اول و دوم عاشقانه و آئینی و در رتبۀ سوم هم شعرهای مادرانه، پدرانه و همسرانه بود.