دولت سیزدهم چگونه رکورد جذب سرمایه‌گذاری خارجی طی ۱۶ سال گذشته را شکست؟

به گزارش خبرنگار حوزه دولت ایرنا، سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و سخنگوی اقتصادی دولت ۷ فروردین ماه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی اعلام کرد: در سال ۱۴۰۲ رکورد بیشترین سرمایه گذاری خارجی واقعی در ۱۶ سال اخیر شکسته شد. چینی‌ها در ۱۴۰۲ بیشترین ورود سرمایه را داشتند.

وی تاکید کرد: با برنامه‌ریزی صورت گرفته امیدواریم سیر صعودی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ که از ۲ به ۴ و اکنون ۵.۵ میلیارد دلار رسید باز هم تداوم یابد.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی نیز طی یادداشتی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی از موفقیت دولت سیزدهم در جذب سرمایه گذاری واقعی طی بیش از ۳۰ ماه فعالیت دولت معادل ۱۱ میلیارد دلار «نه فقط امضای تفاهم نامه یا صرفا روی کاغذ»، بلکه سرمایه گذاری قطعی و معتبر رونمایی کرد.

این در حالی است که یکی از وزرای دولت دوازدهم در اشتباهی عجیب متوجه این موفقیت دولت نشده و در پاسخ به توییت رئیس جمهور نوشت: لزوم تبدیل تفاهمات کاغذی به قراردادهای قطعی، از مطالبات رهبر معظم انقلاب است و اگر این اتفاق افتاده بود، ایشان این مطالبه را مطرح نمی کردند!

بررسی‌ها نشان می‌دهد دولت مردمی توانسته از ابتدای استقرار تا پایان سال ۱۴۰۲ تعداد ۶۴۳ طرح سرمایه گذاری خارجی به ارزش ۱۱ میلیارد و ۵۳۹ میلیون دلار جذب کند. این میزان جذب سرمایه خارجی در دو سال و نیم ابتدایی دولت سیزدهم ۳۴۰ درصد نسبت به حجم سرمایه خارجی جذب شده در دو سال و نیم پایانی دولت قبل افزایش نشان می دهد.

بیشترین میزان سرمایه گذاری شرکت های خارجی در دولت سیزدهم به دو بخش نفت و صنعت به ترتیب با ۴ هزار و ۸۲۶ و ۴ هزار و ۹۷ میلیون دلار اختصاص دارد.

طرح‌هایی که طی دو سال و نیم اخیر با سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به تصویب رسیده، به شرح زیر است:

نگاهی به جزئیات سرمایه‌گذاری خارجی در ایران طی سال ۱۴۰۲

سید احسان خاندوزی در نخستین نشست سخنگویی اقتصادی دولت در سال ۱۴۰۳ (سه شنبه ۱۴ فروردین) با اشاره به جزئیات سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۲ گفت: در سال گذشته ۳۱۸ طرح سرمایه‌گذاری مورد توافق با سرمایه‌گذاران خارجی قرار گرفت. در این بین چین با ۱.۸ میلیارد دلار، ترکیه با ۶۷۸ میلیون دلار و امارات با ۵۷۹ میلیون دلار سه کشور با بیشترین سرمایه‌گذاری در سال گذشته بودند.

وی ادامه داد: همچنین ۷۴ درصد این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه صنعت بوده، یک و نیم درصد در حوزه نفت (البته از لحاظ ارزشی میزان قابل توجهی در بخش نفت بوده)، ۱۰ درصد در حوزه کشاورزی، ۷.۵ درصد در حوزه خدمات، حدود یک درصد در حوزه گردشگری و حدود ۲ درصد در بخش حمل و نقل، ساختمان و معدن بوده است.

پاسخ به ادعای افرادی که معتقدند آثار ورود سرمایه خارجی در معیشت مردم مشاهده نمی شود/ رکوردشکنی ۱۶ ساله

یکی از انتقاداتی که از سوی برخی اعضای اتاق بازرگانی ایران درباره ادعای شکسته شدن رکورد سرمایه گذاری خارجی طی ۱۶ سال گذشته در دولت سیزدهم مطرح شد، این بود که اثرات این سرمایه گذاری های خارجی در معیشت مردم و در رشد اقتصادی مشاهده نمی شود.

خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت در این باره اظهار کرد: بیشترین میزان پروژه هایی که توسط سرمایه گذار خارجی تامین مالی می شود، پروژه های صنعتی است اما تا زمانی که این پروژه ها به بهره برداری نرسند، اثر آن در بخش تولید مشخص نمی شود ولی از همین ابتدا اثراتی که بر کاهش نرخ بیکاری و افزایش تشکیل سرمایه رخ داده و به وضوح شاهد آن هستیم.

وی ادامه داد: مسیر سرمایه گذاری خارجی که در سال ۱۴۰۱ معادل ۴ میلیارد دلار و در سال ۱۴۰۲ بیش از ۵.۵ میلیارد دلار بود، نشان می دهد در ترکیب سرمایه گذاری های خارجی، فارغ ازتحریم های آمریکا، در حال ایجاد فضای پایدار برای جذب سرمایه گذاری خارجی هستیم که این برای اقتصاد ایران نویدبخش است.

سال ۱۴۰۳؛ ادامه روند درخشان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت سیزدهم

سخنگوی اقتصادی دولت با اشاره به برنامه‌های دولت در حوزه تثبیت سرمایه‌گذاری‌های خارجی گفت: در سال ۱۴۰۲ اقدامات متفاوتی به منظور جذب سرمایه‌گذار خارجی رقم خورد. اطلس سرمایه‌گذاری با هدف هدایت سرمایه‌گذاران به سمت پروژه‌های با بازدهی بالا یکی از اقدامات مهم بود. همچنین تسهیل‌گری و اقدامات اجرایی جذب سرمایه‌گذار با هماهنگی چند بانک بسیار راحت‌تر از گذشته شده است.

وی بیان کرد: در سال جاری نیز با همکاری مشترک دولت جمهوری اسلامی و بانک‌های توسعه‌ای به سمت جذب منابع خارجی حرکت خواهیم کرد. در انتهای سال گذشته با بازپرداخت بدهی‌های سال‌های بعد از ۱۳۹۷ به بانک توسعه اسلامی (ISDB) موفق به اخذ موافقت این بانک برای جذب منابع مالی شدیم. با توجه به این اقدامات تصور ما این است که سال ۱۴۰۳ نیز مانند سال قبل یکی از نقاط برجسته در جذب منابع و سرمایه‌گذاری‌های خارجی باشد.

ادعای عجیب رئیس معزول اتاق بازرگانی ایران: ۵.۵ میلیارد دلار، سرمایه گذاری خارجی نبوده؛ بلکه وام بانک‌های داخلی به بخش نفت بوده است!

پس از آنکه وزیر اقتصاد از دستیابی به رقم ۵.۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری واقعی و قطعی خارجی در سال ۱۴۰۲ خبر داد، رئیس سابق و معزول اتاق بازرگانی ایران در اظهار نظری عجیب اعلام کرد: این سرمایه‌گذاری ماحصل تامین مالی ارزی چند پروژه صنعت نفت توسط بانک‌های داخلی کشور بوده است!

این در حالی است که افرادی که اندک اطلاعی از روال سرمایه‌گذاری خارجی دارند می‌دانند که احراز منشا خارجی سرمایه‌گذاری اولین قدم در ثبت و درج آمار این حوزه است. در واقع سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران (سازمان مسئول پیگیری و ثبت سرمایه‌گذاری‌های خارجی ذیل وزارت اقتصاد) بدون تعیین منشأ خارجی اجازه ثبت ارقام در آمار خود را ندارد.

دولت قبل هر سرمایه‌گذاری خارجی که صرفا «تصویب‌نامه» می‌گرفت را در آمار خود اعلام می‌کرد/ حتی پروژه‌هایی که هیچ فرآیند عملی در آنها رخ نمی‌داد

تا پیش از دولت سیزدهم هر طرح یا پروژه‌ای که با سرمایه‌گذاری خارجی تصویب‌نامه می‌گرفت، بدون در نظر گرفتن ورود یا آغاز فرایند سرمایه‌گذاری، ثبت و اعلام می‌شد. یعنی اگر سرمایه‌گذار خارجی بعد از تصویب طرح، هیچ اقدامی انجام نمی‌داد، آن طرح از آمار حذف نمی‌شد.

اما از ابتدای دولت سیزدهم به دلیل واقعی شدن آمار سرمایه‌گذاری خارجی، آن دسته از طرح‌هایی که هیچ اقدامی در حوزه ورود سرمایه نداشتند، از آمار حذف شدند. این موضوع هم به آمار ادوار قبل مربوط می‌شود و هم طرح‌هایی که در دولت سیزدهم مصوب شدند.

اگرچه بعد از برجام، در ظاهر شرکت‌های بزرگی تا پای تفاهم و عقد قرارداد هم آمدند (به عنوان نمونه برخی شرکت‌های بزرگ نفتی ادعای سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری در صنعت نفت ایران داشتند) اما بعد از چند سال هیچ اقدامی توسط آن‌ها صورت نگرفت. به همین جهت دولت سیزدهم برای جلوگیری از بروز اختلاف آمار بین مراجع مختلف، با استفاده از معیار جدید (که اگر طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی، منجر به ورود سرمایه نشده باشد، حذف می شوند)، اطلاعات و آمار گذشته را مورد پایش و اصلاح قرار داد تا آمار مربوط به سرمایه‌گذاری خارجی به طور یکدست و البته واقعی اطلاع‌رسانی شود.