به گزارش ایرنا، توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی در جامعه اسلامی یکی از بنیادی‌ترین اهداف در جهت اصلاح سبک زندگی دینی است و ائمه طاهرین(ع) بر آموزش قرآن و معارف آن و تربیت دینی تأکید دارند و این مهم از اهداف عالیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران است و بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر توسعه این آموزش‌ها قرار گرفته که نیازمند زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری می‌باشیم تا بتوانیم فعالیت‌های قرآنی را با ثبات و با برنامه‌ریزی انجام دهیم.
قرآن کریم یگانه اثر ماندگار و تغییرآفرین تغییرناپذیر است که به هر جا وارد می‌شود، چون آغازین روزهای نزولش حیاتبخش، امیدآفرین، عقلپرور، روحنواز، منبع خیرات، مدافع نیکی‌ها، دشمن رذالت‌ها، تأثیرگذار بر ضد جهل و جاهلیت و پدیدآورنده فرهنگ و تمدن عظیم و درخشان است.
به گواهی تاریخ، هیچ کتابی به اندازه قرآن در تمدن و فرهنگ و زندگی روزمره پیروانش نفوذ نداشته و در جذب دلها و خاضع ساختن آنها در برابر خود، توانا نبوده است.
آموزه‌های این کتاب مانا توانست در اندک زمانی فرهنگ منحط جاهلی را برچیند و با مبارزههای همه‌جانبه و خردمندانه، خرافات را از درون و نهان جانها بزداید و چراغ توحید و معرفت را به جای آن برافروزد، تعالیم آن بتدریج اوهام، عادات زشت، اخلاقیات و اعتقادات آنان را نابود ساخت و به ترتیب سنگرهای شرافت و انسانیت که با قوای جهل اشغال شده بود، فتح نمود و ندای فطرت را بیدار، عقل‌های خرافهزده را آزاد و دید آنان را دگرگون کرد.
عمل به آیات قرآن کریم و درک آن در واقع انتخاب یک زندگی مناسب، حفظ شان خود و در عین حال حفظ حریم سایرین است و این بدیهی‌ترین دستاوردی است که می‌توان برای این کتاب آسمانی متصور شد.
در مراحل بالاتر می‌توان از این آیات نورانی برای پرورش تفکر و روح و ارتقا به سمت ابعاد مختلف انسانی و ارتباط با خالق یکتا بهره برد که البته همه این‌ها مستلزم ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی افراد با این کتاب عظیم است.
باید بررسی شود که آیا این ظرفیت و زمینه به درستی محقق شده است و در این عصر هزار رنگ، باید دید که تبلیغات و پرداختن به قرآن کریم تا چه حد در گرایش جامعه به سمت این کتاب شریف موفق بوده است.
برای بررسی این موضوع میزگردی در ایرنا مرکزی با حضور «محمدشریفی» حافظ و مرتل قرآن کریم، «حبیب‌اله صابری نسب» محقق و مفسر قرآن و نهج‌البلاغه پژوه، «عباس حبیبی» پیشکسوت عرصه قرآن کریم، «مجتبی سعیدی» مدرس و حافظ قرآن کریم، «علیرضا احمدی» داور، مدرس و قاری بین‌المللی قرآن کریم و «حمید قاسمی» مجری و فعال رسانه‌ای قرآنی، «مصطفی مجللی» رئیس و «صبا گلستانی‌منش» خبرنگار ایرنا، برگزار و چگونگی گسترش فرهنگ و آموزه‌های کلام‌الله مجید در جامعه مورد بررسی قرار گرفت.
ایرنا: آیا احیای قرآن کریم به درستی انجام شده است؟
حبیب‌اله صابری نسب محقق و مفسر قرآن و نهج‌البلاغه در استان مرکزی: خوانش قرآن بسیار باارزش است، اما باید مشخص شود این خوانش چه دست‌آوردی برای هر فرد و برای جامعه دارد و آیا تاکنون وارد زندگی مردم شده است؟
صوت زیبا و اهتمام در حفظ آیات قرآن اقدام شایسته‌ای است، اما در مقابل افزایش بی‌اخلاقی‌ها و بی‌عدالتی‌ها در جامعه نشان می‌دهد به آموزه‌های قرآن به درستی عمل نشده است.
احیای قرآن در واقع انجام درست دستورات است و در مقابل پرداختن به پراکندگی‌ها، بلندپروازی‌ها، خودمحوری‌ها میراندن این کتاب مقدس و انسان‌ساز است.
افراد متعددی قرآن را تلاوت می‌کنند و صدها استاد قرآن فعال هستند، اما متاسفانه به عنوان نمونه در برنامه‌ای تلویزیونی مجری مداحی محور عمل می‌کند یا در رادیو قرآن افرادی در مورد مفاهیم قرآن سخن می‌گویند که علم کاملی در این خصوص ندارند.
سوال مهم این است که تاکنون چه تعداد جلسه با افراد صاحب رتبه در بخش‌های مختلف مربوط به قرآن کریم برگزار و تا چه حد از این ظرفیت برای نشر مفاهیم استفاده شده است؟
ظرفیت بلااستفاده مذکور باید مورد توجه قرار بگیرد و در این صورت قطعا آموزه‌های قرآن در زندگی روزمره مردم وارد می‌شود، سه هزار و ۶۳۶ آیه قرآن مفاهیم بسیاری دارد و تاکنون حتی نیمی از این آیه‌ها در جامعه به درستی مورد استفاده قرار نگرفته است.
ایرنا: برای نشر مفاهیم قرآن چه اقدامی باید انجام شود؟
صابری نسب: قرآن از آغاز است تا پایان و راه زندگی را به خوبی نشان می‌دهد و تنها کافی است آنچه قرآن زنده نگه داشته پیروی و از آنچه که می‌رانده است، دوری شود.
مسئله مهم در خصوص نشر مفاهیم قرآن کریم در جامعه و پرداختن به بخش‌های مختلف قرآن کریم از جمله قرائت آن شناسایی و پیگیری راهکار است، آسیب‌ها شناسایی و بازگو شده اما برای راهکار اقدام موثری صورت نمی‌گیرد.
در استان مرکزی سرپرست قرآن نداریم، قاری قرآن وضعیت مناسبی به لحاظ حمایت ندارد و در مرحله‌ای فعالیت اجتماعی خود را رها می‌کند این در حالی است که در این استان اتحادیه پنج هزار نفری قرآن کریم وجود دارد، اما از این ظرفیت به درستی استفاده نشده است.
در ایامی مانند ماه مبارک رمضان در تعدادی از شهرها و روستاها از قاریان قرآن برای تلاوت آیات دعوت و با پایان ماه مبارک همه برنامه‌ها تعطیل می‌شود.
ایرنا: خوانش قرآن کریم با صوت تا چه حد به صورت تخصصی پیگیری می‌شود؟
علیرضا احمدی داور، مدرس و قاری بین‌المللی قرآن کریم در استان مرکزی: شنیدن آیات قرآن کریم خود یک هنر و تخصص است که نیاز به آموزش دارد، به این معنا که شنونده باید زمینه‌ای از دانش شنیداری را داشته باشد که ابعاد مختلف تلاوت و ارکان زیبایی آن را درک و به دنبال آن در مورد آیات تفکر داشته باشد.
در کشور مصر بسیاری از مردم شنونده قرآن کریم هستند و دانش اولیه شنیداری به مردم ارائه شده است و این شامل همه اقشار مختلف مردم جامعه در هر سطحی می‌شود که ناشی از انجام وظایف توسط نهاد مسئول است.
در این کشور قاری صرفا یک قاری است و فعالیت دیگری در اجتماع ندارد، در مقابل دولت از این قاری که برای او هزینه شده است مطالباتی دارد و باید به وظایف تعیین شده اجتماعی خود عمل کند در غیر این صورت باید جوابگوی دولت و نهاد مسئول باشد و در صورتیکه حضور قاری کمرنگ شود باید پاسخ دهد.
همچنین در این کشور سازوکار دانشگاهی برای کسب دانش و مدرک در زمینه‌های مختلف قرآنی از جمله حفظ و قرائت وجود دارد و یک دانشجوی دانشگاه قرآنی باید در ابتدا واحدهایی برای حفظ قرآن و حدود ۲۰ واحد در خصوص موسیقی آیات سپری و بعد وارد وادی قرائت شود.
مجموعه این اقدامات باعث شده است که جامعه از قاریان تاثیر پذیرد و قاری منشاء توسعه و پیشرفت و تحول جامعه است و در بسیاری از ابعاد اخلاقی، فرهنگی و حتی اقتصادی تاثیر می‌گذارد.
ایرنا: نقص نشر مفاهیم قرآن کریم در جامعه چیست؟
احمدی: در کشور و به بتع آن استان مرکزی برای تربیت شنوده آیات قرآن کریم اقدام موثری نشده است و در مجموع برای بخش قرآنی بیشتر نگاه جهادی حاکم است و تصور بر این است افراد به صورت داوطلبانه و جهادی در این عرصه فعالیت کنند در صورتیکه این بخش مهم نیاز به نگاه مدیریتی و چهارچوب مدون دارد.
هیچ سازمانی مسئولیت نظارت بر قاریان قرآن کریم را بر عهده‌دار نیست و از سوی دیگر شاخص‌ها مشخص نیست و مردم به عنوان شنونده شاخص‌ها را نمی‌شناسند.
مسئله دیگر نبود دانشگاه قرآنی است، باوجود اینکه سال‌های گذشته اساسنامه تاسیس این دانشگاه تدوین شد، اما هنوز پیگیری راه‌اندازی انجام نشده که یکی از دلایل همان نبود متولی و ساختار مشخص مدیریت این بخش است.
ایرنا: وضعیت فرهنگ‌سازی جامعه در گرایش به سمت قرآن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مجتبی سعیدی مدرس و حافظ قرآن کریم در استان مرکزی: متاسفانه در جامعه فرهنگ‌سازی مناسبی برای گرایش مردم به سمت قرآن کریم و آشنایی بیشتر با آموزه‌های آن صورت نگرفته به نوعی در حاشیه قرار گرفته است.
به عنوان نمونه برای شرکت در کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی یا کلاس‌های ورزشی فرهنگ‌سازی مناسب صورت گرفته و مردم احساس نیاز می‌کنند، اما به عنوان مثال در یک مدرسه قرآنی تعداد بسیار محدودی از دانش‌آموزان در اوقات فراغت کلاس آموزش قرآن را انتخاب می‌کنند.
در کنار موارد مذکور و نیاز به آموزش این موارد به قرآن کریم نیز باید توجه و احساس نیاز به آموزش در جامعه ایجاد شود.
ایرنا: چه اقدامی برای گرایش مردم به سمت قرآن می‌توان انجام داد؟
سعیدی: یکی از اقداماتی که می‌توان مورد توجه قرار داد معرفی چهره‌های قرآنی است که مردم به شنیدن نام این افراد و دیدن چهره آنها عادت کنند و به مرور باعث پیگیری و توجه شود می‌توان برای این اقدام از رسانه‌ها و فضای تبلیغات محیطی شهرها و روستاها استفاده کرد.
موضوع قرآن و برنامه‌های مختلف با محوریت قرآن باید در برنامه‌های مختلف گنجانده شود و همچنین نیاز است مسئولینی که فعالیت قرآنی انجام می‌دهند معرفی شوند که زمینه ترغیب مردم به سمت یادگیری ابعاد مختلف قرآن کریم فراهم شود.
ایرنا: مهمترین نیاز بخش قرآنی جامعه چیست؟
محمدشریفی حافظ و مرتل قرآن کریم استان مرکزی: انقلاب فرهنگی در کشور صورت گرفت، اما متاسفانه انقلاب قرآنی هنوز انجام نشده است، در بخش قرآنی نیاز به ایجاد سازمان امور قرآنی وجود دارد نه اینکه تعدادی سازمان تشکیل و موازی‌کاری انجام شود، بلکه یک سازمان واحد با وظیفه مشخص در نظر گرفته شود.
نیاز است بودجه‌های قرآنی تمامی سازمان‌ها جمع‌آوری و در اختیار یک سازمان مشخص قرار داده شود و بر عملکرد و هزینه این سازمان نظارت تخصصی صورت بگیرد و این پراکنده‌کاری‌ها نمی‌تواند برای نشر مفاهیم و درک قرآنی موثر باشد.
ایرنا: برنامه‌های قرآنی تا چه حد در تقویت تفکر قرآنی جامعه موفق بوده‌اند؟
شریفی: پاسخ این سوال بسیار مهم است، اینکه آیا قرآن به عنوان وسیله رسیدن به خدا در جامعه نهادینه شده است و مردم این نگاه را دارند؟ به عنوان نمونه برنامه تلویزیونی به نام محفل در نظر گرفته می‌شود که البته اقدام شایسته‌ای است، اما بیداری فطرت که مهمترین هدف قرآن است در این برنامه محقق شده است؟ در این نوع برنامه‌ها از متخصصین این امر باید کمک گرفته شود نه اینکه برنامه به دقیقه‌ای خوانش قرآن کریم توسط یک قاری و در ادامه به صحبت‌های مجریان و مجری محور شدن برنامه ختم شود.
به عنوان نمونه تیتراژ یکی از سریال‌ها به پخش آیات قرآن با صدای عبدالباسط اختصاص دارد که همزمان تصاویر جهنم پخش می‌شود و باید پرسید آیا رسیدن به خدا باید با ترس و ترساندن همراه باشد و این مسئله در جامعه به ویژه آگاه‌سازی و گرایش نسل جدید چه تاثیری دارد.
متاسفانه در یک منطقه ایستاده‌ایم و به دیگر ابعاد قرآن کریم توجه نمی‌شود، به عنوان مثال مردم در مورد چگونگی رسیدن به خدا سوال نمی‌پرسند بلکه در مورد آداب و احکام سوال می‌پرسند و این ایستادن در یک نقطه، ضربه زننده است.
ایرنا: آیا برنامه‌های قرآنی نسل جدید را اقناع می‌کند؟
شریفی: در کنار صحبت از لحن و صوت نیاز است به بُعد فطرت قرآن کریم نیز توجه شود که در مورد این مسئله آگاهی وجود دارد، اما راهکار موثری تعریف و اجرا نمی‌شود که این قصور آگاهانه است.
نسل جدید را نمی‌توان صرفا با برگزاری یک محفل و خوانش قرآن مجاب نمود، نیاز است از بسترهای مختلف بروز از جمله ابزارهای چندرسانه‌ای و ساخت برنامه‌های جذاب از جمله تصویرنمایی‌های سه بعدی از آموزه‌های قرآن کریم استفاده شود.
متاسفانه این موارد مورد توجه قرار ندارد به همین دلیل مساجد کمتر بستر حضور نسل جدید هستند و باید برای ترغیب نسل جدید و آشنایی آنها با مفاهیم قرآن کریم سازوکارهای منسوخ شده را تغییر داد.
ایرنا: نیاز جامعه قرآنی را در چه مواردی ارزیابی می‌کنید؟
عباس حبیبی پیشکسوت عرصه قرآن کریم استان مرکزی: عرصه قرآنی نیاز به حضور افراد کاردان دارد، اکنون شاهد این هستیم که کار به دست کاردان نیست و سلیقه‌های شخصی اعمال می‌شود.
فعالیت قرانی و مدیریت این بخش نیاز به حضور افرادی دارد که اخلاص در عمل، کسب رضای الهی و تفکر در آیات قرآن را داشته باشند که زمینه نشر فرهنگ قرآنی به این ترتیب فراهم شود.
افرادی که در عرصه‌های قرآنی فعال هستند به درستی معرفی و مورد تقدیر واقع نمی‌شوند که این خود تبلیغ نامناسبی است و باعث می‌شود برای سایرینی که قصد ورود به این عرصه را دارند دلسردی ایجاد شود.
ایرنا: با توجه به این توضیحات حضور قرآنی منوط به تشویق است؟
حبیبی: قطعا افرادی که در عرصه قرآنی فعالیت دارند به ابعاد معنوی بیشتر توجه دارند، اما به هر حال تشویق این افراد و مورد تقدیر واقع شدن آنها می‌تواند به الگو سازی و ترغیب افراد دیگر برای فعالیت در این عرصه منجر شود.
سایر فعالیت‌های اجتماعی در جامعه مورد تقدیر قرار می‌گیرند و زمینه فعالیت آنها فراهم است و نیاز است در عرصه قرآنی نیز به این موارد توجه شود.
ایرنا: جایگاه فعال قرآنی رسانه‌ای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حمید قاسمی مجری و فعال رسانه‌ای قرآنی استان مرکزی: فعالیت قرآنی در بخش رسانه نیز مغفول مانده است به عنوان مثال در همه عرصه‌ها جوان نمونه در نظر گرفته می‌شود اما در بحث جوان فعال حوزه قرآنی جایگاه جوان برتر در نظر گرفته نشده است که این خود ضربه زننده است.
تمام این موارد نشان می‌دهد نقص در مدیریت وجود دارد که این مسئله ناشی از نبود ساختار مشخص برای بخش قرآنی است و به نظر من باید نهاد مردمی برای این منظور راه‌اندازی شود.
شهرهای خمین و محلات موسسه قرآنی برای نظارت بر فعالیت‌های قرآنی دارند که چنین موسسه‌ای در اراک راه‌اندازی نشده است و باید توجه داشت چنین جایگاه‌هایی می‌تواند به مدیریت صحیح بخش قرآنی توجه شود.
مفاهیم قرآنی محور زیرساخت‌های سبک زندگی ایرانی - اسلامی
رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان مرکزی نیز گفت: زیرساخت‌های تولید و مبانی سبک زندگی ایرانی-اسلامی ما باید نشأت گرفته از مفاهیم قرآن باشد.
«مصطفی مجللی» افزود: استفاده از مضامین و عبارت‌های قرآنی در ادبیات تبلیغی، نقش شعر با مفاهیم و مضامین قرآنی، شناخت زمینه‌های خلق و تولید داستان با محتوای قرآنی ویژه کودکان و مادران، شناخت زمینه‌های خلق و نشر ضرب‌المثل‌های قرآنی و رواج آن در فرهنگ و ادبیات عامه، شیوه‌های ترویج و نوزایی اسطوره‌ها و الگوهای شخصیتی قرآنی در جامعه از مهمترین مواردی است که می‌تواند در گسترش فرهنگ قرآن در جامعه تاثیرگذار باشد.
به گزارش ایرنا، طبق نظر کارشناسان و جمع‌بندی موارد به نظر می‌رسد مهمترین اقدام در بخش قرآنی ایجاد یک ساز و کار مشخص با شاخص معین است و در گام بعدی باید از اعمال نظر سلیقه‌ای جلوگیری و طبق نظر کارشناسان همه ابعاد تبلیغات و زمینه فعالیت فعالین قرآنی بررسی و بهترین راهکارها مشخص شود.
نشر آموزه‌های قرآنی باید به صورت هدفمندتر در جامعه انجام که عطر طراوت آیات این کتاب برای مردم ملموس‌تر و جامعه از آن در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شود که در نهایت به سطح بالاتری از زندگی دست یابیم.
نظر شما