به گزارش خبرنگار ایرنا، استان فارس از هفت میلیون و ۲۰۰هزار هکتار عرصه‌های مرتعی بهره می‌برد که ظرفیت چرای دام مجاز برای این مراتع نیز چهار میلیون و ۲۰۰هزار واحد دامی اعلام شده است.
به اعتقاد برخی از کارشناسان حفظ مراتع در استان پهناور فارس نیازمند گسترش طرح‌های مرتعداری و مشارکت بهینه بهره‌برداران در حفاظت از این عرصه‌های طبیعی به ویژه در مدیریت و جلوگیری از کوچ زودهنگام است.
تخریب مراتع؛ دغدغه‌ای برای منابع طبیعی
این گروه بر این باور هستند که اجرای درست طرح‌های مرتعداری از فقیر شدن و کاهش شدید پوشش گیاهی و علوفه این پهنه‌های طبیعی جلوگیری می‌کند.
بر همین اساس هر ساله برای جلوگیری از تخریب مراتع، زمان کوچ عشایر از سوی منابع طبیعی اعلام می‌شود.
اخیراً هم کارگروه ساماندهی کوچ بهاره با حضور کارشناسان دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی کشور، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، شماری از رؤسای ادارات منابع طبیعی شهرستان‌های درگیر کوچ بهاره، نماینده انجمن صنفی مرتع‌داران استان، نمایندگان اداره کل امور عشایر و اداره کل دامپزشکی فارس در محل سالن جلسات اداره کل منابع طبیعی برگزار شد، کارگروهی که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در آن اعلام کرد که کوچ زودهنگام عشایر و دامداران مهمترین عوامل تخریب مراتع استان است.
کوچ زودهنگام عشایر عامل تخریب مراتع
حجت اله مرادی افزود: با توجه به خشکسالی و تغییرات اقلیمی و به دنبال آن کمبود علوفه در سطح عرصه‌های منابع‌طبیعی، ساماندهی و مدیریت کوچ عشایر در اولویت قرار دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس ادامه داد: به علت چرای بی‌رویه و زودهنگام، عدم رعایت فصل ، مدت چرا و چرای دام بیش از ظرفیت مراتع بسیاری از پوشش‌های گیاهی و مرتعی دچار تخریب شده است.
مرادی با اشاره به شناسایی گلوگاه‌های کنترل دام در مسیر ایل راههای استان گفت: با استقرار گروههای گشت سیار از کوچ پیش از موعد دامداران غیر مجاز به مراتع استان جلوگیری می‌شود.
اعلام زمان کوچ؛۱۵ اردیبهشت‌ماه
وی با اشاره به اینکه زمان رسمی کوچ عشایر روز پانزدهم اردیبهشت تعیین شده از عشایر خواست تا از کوچ زودهنگام به مناطق ییلاقی خودداری کنند.
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری فارس یادآور شد: با همکاری و همراهی لازم از سوی دستگاه‌های مرتبط در راستای تأمین نهاده و جلوگیری از چرای زودرس می توان به احیا و اصلاح مراتع کمک کرد.
۱۵۰ هزار عشایر فارس در مسیر کوچ
مدیرکل منابع طبیعی فارس در حالی کوچ زودهنگام عشایر را عامل تخریب مراتع می‌داند که نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر عشایر سیار در مناطق مختلف استان فارس حضور دارند که در موسم ییلاق و قشلاق در قالب ۲۶ هزار و ۷۸۰ خانوار اقدام به کوچ می‌کنند.
همان‌گونه که گفته شد برای جلوگیری از تخریب مراتع هر سال زمان کوچ عشایر از سوی اداره‌کل منابع طبیعی اعلام می‌شود و بر همین اساس عشایر ملزم به جابه‌جایی در زمان مقرر می‌شوند.
با این حال هنوز هم برخی از عشایر هستند که زودتر از زمان تعیین شده اقدام به کوچ می‌کنند و آن طور که متولیان منابع طبیعی گفته‌اند این جابه‌جایی زودهنگام امسال هم مراتع استان فارس را تحت‌تأثیر قرار داده است.
دلیل کوچ زودهنگام عشایر فارس چیست؟
کوچ زودرس عشایر فارس این پرسش را به ذهن متبادر می‌کند که دلیل این اقدام از سوی این قشر که بیشترین دوستی و قرابت را با طبیعت دارند چیست؟
مدیرکل امور عشایر فارس دلیل کوچ زودهنگام عشایر را عدم بارندگی در اواخر سال ۱۴۰۲ و تعرض روستاییان به مراتع عشایری می‌داند.
عبدالحمید کریمی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از مهمترین دغدغه‌های عشایر که آنها را تحریک به کوچ زودهنگام می‌کند تصرف برخی مراتع توسط روستاییان برای چرای دام‌هایشان است.
تعرض روستاییان به مراتع عشایری
وی ادامه داد: در حقیقت دامداران روستایی زودتر از موعدِ مقرر برای کوچ عشایر جهت چرای دام‌هایشان به مراتع می‌روند و عشایر علی‌رغم قرقبان‌هایی که دارند هنوز هم با این مشکل در مسیر ایل‌راه‌ها روبه رو می‌شوند و این مساله موجبات دغدغه و نگرانی آنها را فراهم کرده است.
مدیرکل امور عشایر فارس اضافه کرد: برخی از عشایر برای اینکه مانع از چرای دام روستاییان در مسیر ایل‌راه‌ها شوند اقدام به کوچ زود هنگام می‌کنند، البته اکثر عشایر در زمان مقرر و طبق تقویم تعیین شده کوچ می‌کنند، تنها برخی از آنها اقدام به جابه‌جایی زودهنگام می‌کنند که دلیل این مسئله هم عدم اطمینان آنها از دست نخورده ماندن مراتع در مسیر ایل‌راه‌هاست.
عدم بارندگی در اواخر سال ۱۴۰۲
کریمی خشکسالی و عدم بارندگی در اواخر سال ۱۴۰۲ را نیز از دیگر عواملی دانست که عشایر را مجبور به کوچ زودهنگام می‌کند و ادامه داد: گزارشات دریافت شده حاکی از تعرض برخی روستاییان به حریم ایل‌راه‌ها و مراتعی است که در مسیر کوچ عشایر قرار دارند.
راهکار چیست؟
وی در رابطه با راهکارها جهت برطرف شدن این مشکلات گفت: برای حل این مشکل باید تدابیر لازم برای اجرای درست طرح‌های مرتعداری، افزایش تعداد قرقبان‌ها، افزایش گشت‌زنی برای حفظ مراتع و عدم مجوز ورود دام‌های روستایی به مناطق ییلاقی اتخاذ شود.
مدیرکل امور عشایر فارس یادآور شد: اگرچه به دلیل عدم بارندگی در سال ۱۴۰۲ برخی عشایر کوچ زودهنگام داشتند اما به محض شروع بارندگی در اوایل سال ۱۴۰۳ کوچ متوقف شد و عشایر در مناطق قشلاقی ماندند.
استان پهناور فارس با توجه به وسعت و تنوع اقلیمی که دارد توانسته ۱۲ درصد عشایر کشور را در خود جای دهد و به عنوان قطب عشایر کشور شناخته شود؛ لذا نیاز است تمهیدات اساسی برای کوچ مناسب این قشر در مناطق مختلف استان اندیشیده شود.
نظر شما