به گزارش ایرنا، طرح راه آهن خراسان جنوبی به عنوان بخشی از مسیر ریلی زاهدان - زابل - بیرجند - مشهد که حدود ۹ ماه قبل با حضور رئیس جمهور در این استان کلنگ‌زنی شد اکنون در ۱۳ قطعه پیمانکار فعال دارد و سرانجام در دولت سیزدهم رنگ واقعیت به خود گرفت.
طول مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - مشهد ۹۱۰ کیلومتر است که از این مقدار ۴۳۲ کیلومتر در جغرافیای خراسان جنوبی قرار دارد و حد فاصل بیرجند تا ایستگاه یونسی ۲۷۱ کیلومتر است؛ از این میزان ۸۸ کیلومتر در خراسان رضوی بوده که ۵۸ کیلومتر آن از سمت استان همجوار در دست اجراست و ۱۸۳ کیلومتر در استان خراسان جنوبی قرار دارد که عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتر آن در سال‌های گذشته شروع شد.
اما در دولت سیزدهم مسیر راه آهن حوزه سرزمینی خراسان جنوبی در ۱۵ قطعه تعریف شده که اکنون در ۱۳ قطعه آن پیمانکاران در حال فعالیت هستند.
دولت مردمی در ۱۰۱۹ روزی که آیت الله سید ابراهیم رئیسی سکاندارش بود، منشاء خدمات فراوان و دستاوردهای قابل توجه در حوزه‌های مختلف از جمله اجرای طرح‌های زیربنایی بوده که سهم خراسان جنوبی ۲ ابر پروژه راه آهن و انتقال آب از دریای عمان است.
طرح ریلی از کجا شروع شد؟
اگر پرونده راه آهن در خراسان جنوبی را باز کنیم نخستین برگ‌های آن مربوط به ۲۳ سال پیش است؛ از نخستین درخواستی که آذر سال ۱۳۸۰ توسط مجمع نمایندگان وقت خراسان (قبل از تقسیم) و سیستان و بلوچستان مطرح شد، به خبری می‌رسیم که آبان سال ۱۳۸۵ اعلام شد مبنی بر اینکه با اتمام مطالعات مقدماتی راه آهن «چابهار - مشهد» در شرق کشور، عبور این خط از مسیر بیرجند - قاین - گناباد و کالشور به تصویب رسید.
این مطالبه مردمی و مصوبه مجلس شورای اسلامی در دولت‌های مختلف مطرح و پیگیری شد تا اینکه پس از کش و قوس‌های فراوان سرانجام عملیات اجرایی قطعه ۱۶ پروژه راه آهن بیرجند - قاین - یونسی به طول ۳۲ کیلومتر اواسط سال ۱۳۹۸ آغاز شد اما پایان ماجرا نبود.
با وجود ۲ مصوبه هیات وزیران وقت که منجر به اختصاص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه آهن سراسری (ایستگاه یونسی) و ۷۰۰ میلیون یورو از محل فاینانس خارجی به منظور ساخت راه آهن زاهدان به بیرجند شد اما تا سال‌های بعد همچنان خبرها از پیشرفت ۱۰ تا ۱۵ درصد زیرسازی پروژه فقط در قطعه ۱۶ حکایت داشت و به نظر می‌رسید مهمترین چالش پیش روی این پروژه بزرگ تخصیص نیافتن اعتبارات لازم است.
موضوع تامین مالی و سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه راه آهن بیرجند - قاین - یونسی به عنوان مطالبه استان در سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی در اوایل تشکیل دولت سیزدهم مطرح شد و طبق دستور آیت الله رئیسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.
ساز و کار جدید برای تامین مالی ابر پروژه
پس از این تاکید و دستور رئیس جمهور شهید مبنی بر ایجاد ساز و کار لازم از سوی وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های عامل که جزو مصوبات سومین سفر دور اول سفرهای استانی دولت قرار گرفت، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی شروع شد.
از جمله استاندار خراسان جنوبی ۱۴ دی ۱۴۰۰ با رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی و مدیران عامل بانک‌های مختلف در تهران دیدار کرد که مساعدت این صندوق برای پرداخت تسهیلات به پروژه ریلی خراسان جنوبی را در پی داشت و در این دیدارها مقرر شد صندوق توسعه ملی، مساعدت لازم را برای پرداخت تسهیلات بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل انجام دهد که این تصمیم گام بلندی در پیشرفت پروژه بود.
سیاست دولت سیزدهم این بوده که هرچه سریع‌تر خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور در کریدور شمال - جنوب متصل شود چون این استان دارای کمترین میزان بزرگراه در کشور است
اتصال بیرجند به ریل سراسری علاوه بر ایجاد امکانات رفاهی و سفر برای مردم، منشاء تحولات بزرگ اقتصادی و اجتماعی در این منطقه مرزی خواهد شد زیرا خراسان جنوبی با وجود محصولات متنوع کشاورزی و معدنی برای فروش و صادرات، به زیرساخت حمل و نقل نیاز مبرم دارد.
از این جهت است که رئیس جمهور شهید با توجه به شناختی که از خراسان جنوبی داشت، در سفر به این استان تاکید کرد: «نسبت به کریدور ریلی استان و نیازی که بیان شده با محوریت وزارت راه و شهرسازی و دعوت بانک‌های عامل مشکلات موجود بررسی و به شکلی حل شود لذا میزان اعتباراتی که باید برای راه‌های مواصلاتی به‌ویژه ریل پرداخت شود، در دستور کار قرار گیرد».
سیاست دولت سیزدهم این بوده که هرچه سریع‌تر خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور در کریدور شمال - جنوب متصل شود چون این استان دارای کمترین میزان بزرگراه در کشور است پس توجه به مشکلات موجود در این بخش یکی از مهمترین نیازهای زیرساختی خراسان جنوبی در مسیر رسیدن به اهداف توسعه‌ای و جذب سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
از طرفی با توجه به ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک استان با افغانستان و ظرفیت‌های اقتصادی متعدد در این قطعه سرزمینی ایران به ویژه بازارچه‌های مرزی، یکی از مهمترین راه‌های رسیدن به بازار کشورهای همسایه و رونق اقتصادی توسعه شبکه حمل و نقل ریلی، جاده‌ای و هوایی است.
دومین سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی نیز فرصتی برای تکمیل طرح‌های مهم و زیربنایی استان بود تا هرچه زودتر مردم از آنها منتفع شوند و راه آهن و انتقال آب در اولین سفر دور دوم سفرهای استانی دولت که ۲۴ و ۲۵ آذر سال ۱۴۰۱ انجام شد همچون گذشته در صدر مطالبات مردمی قرار گرفت.
از همین رو آیت الله رئیسی در نشست خبری پایان سفر استانی گفت: از پروژه‌هایی که به مردم وعده دادیم و به نظرم از ضرورت‌های این استان، راه‌های اتصالی به ویژه ریلی بوده و همه مقدمات آن فراهم شده است. میزان راه آهنی که می‌تواند استان خراسان جنوبی را از مشکل خارج کند، بالا نیست و تقریبا ۲۷۰ کیلومتر است که باید ایجاد شود.
با پیگیری مستمر مسئولان استانی و اهتمام دولتمردان در سه سال گذشته گشایش‌های خوبی از محل سه مسیر اعتباری برای این طرح زیرساختی اولویت‌دار حاصل شده که مسیر نخست، کنسرسیوم بانکی برای تخصیص ۲۶ هزار میلیارد ریال اعتبار، مسیر دوم از محل تهاتر نفتی به عنوان منبع اعتباری مطمئن و مسیر سوم قانون بودجه سالانه است.
آغاز عملیات اجرایی با حضور رئیس جمهور
رئیس جمهور شهید که شهریور سال گذشته برای سومین بار و به منظور شرکت در پیاده روی دلدادگان اربعین حسینی به خراسان جنوبی آمد، در آغاز برنامه‌های این سفر مردمی، دستور آغاز رسمی عملیات احداث خط آهن نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی را به عنوان بخشی از کریدور شمال - جنوب که از چابهار تا سرخس امتداد دارد، صادر کرد.
راه آهن زاهدان - زابل - بیرجند - مشهد به طول کلی حدود ۹۱۰ کیلومتر است که به سه بخش زاهدان - زابل - مرز میلک، زابل - بیرجند و بیرجند - یونسی تقسیم شده است. این راه آهن دارای ۲۳ قطعه اجرایی بوده و از زاهدان در شمال استان سیستان و بلوچستان شروع شده و در امتداد شرقی ضمن پوشش شهر زابل و مرز میلک (افغانستان) از شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قاین در خراسان جنوبی عبور می‌کند.
همچنین در استان خراسان رضوی با عبور از شهر گناباد به خط ریلی موجود بافق - مشهد (ایستگاه یونسی) متصل می‌شود و از این طریق به مشهد و شبکه ریلی کشور ارتباط می‌یابد، در جنوب محور نیز از طریق محور موجود زاهدان - بم و راه آهن در حال احداث چابهار - زاهدان به شبکه ریلی متصل می‌شود.
شهید جمهور در این مراسم اظهار کرد: شاید بتوان گفت راه آهن زاهدان - بیرجند - مشهد مهمترین مسیر ریلی است که در کشور انجام می‌شود و برای مردم منطقه در زمینه حمل و نقل ریلی گره‌گشا خواهد بود.
وی گفت: عملیات اجرایی این طرح مهم امروز به نام مبارک امام حسین (ع) آغاز شد و متوسل می‌شویم که حضرت مدد کند و به دست توانای مهندسان، کارگران، مشاوران و همکاری وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مسئول رقم بخورد.
اعتبارات تخصیص یافت
با همراهی قوای سه‌گانه و موافقت رهبر معظم انقلاب ۱۸۰ هزار میلیارد ریال از محل تهاتر نفت برای کل مسیر ریلی نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی تامین اعتبار شده است. این مبلغ برای اجرای ۱۵ قطعه در حوزه استحفاظی خراسان جنوبی در نظر گرفته شده که با تخصیص کامل اعتبار، امسال روند اجرای این طرح مهم و ملی شتاب بیشتری می‌گیرد.
اعتبارات تهاتر نفتی وارد مرحله عملیاتی شده و بنابر اعلام مدیران ذیربط در صورت ارائه فهرست بهای کارکرد، حدود ۲۰ هزار میلیارد ریال به پیمانکاران آماده ابلاغ است.
۲۷ اردیبهشت امسال نیز عملیات انفجار و خاک‌برداری قطعه ۱۸ پروژه راه آهن بیرجند - قاین - یونسی محدوده آرین شهر آغاز شد؛ خبری که برخی رسانه‌های محلی به عنوان انفجار شیرین از آن یاد کردند.
معاون عمرانی استاندار خراسان جنوبی گفت: این قطعه به طول حدود ۱۰ کیلومتر حد فاصل آرین شهر تا سه راهی روم و سخت‌ترین قطعه در طول مسیر با توجه به حجم تونل و پل‌ها است.
عملیات انفجار در قطعه ۱۸ از این نظر اهمیت دارد که این قطعه جزو بخش‌های سخت پروژه است و مسیر ریل از دل کوه و کوهستان عبور می‌کند
علیرضا عباس‌زاده افزود: عملیات انفجار در قطعه ۱۸ از این نظر اهمیت دارد که این قطعه جزو بخش‌های سخت پروژه است و مسیر ریل از دل کوه و کوهستان عبور می‌کند لذا باید انفجار صورت گیرد و بیشترین حجم تعداد تونل و پل را خواهیم داشت.
وی بیان کرد: امیدواریم بر اساس برنامه زمان‌بندی شده در ۲ سال آینده عملیات زیرسازی راه آهن شرق کشور در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی به اتمام برسد.
استاندار خراسان جنوبی بتازگی در دیدار مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور خواستار آن شد که هم راستا با اجرای قطعات راه آهن در داخل استان، عملیات اجرایی ۲ ایستگاه مسافربری بیرجند و قاین نیز آغاز شود.
جواد قناعت افزود: با توجه به اینکه راه آهن زاهدان - بیرجند - مشهد سال گذشته توسط رئیس جمهور کلنگ زنی شد و اهمیت این پروژه در توسعه منطقه شرق کشور، تسریع در روند اجرای آن مطالبه ماست.
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل هم اعلام کرد که تخصیص اعتبار به راه آهن زاهدان - مشهد به ۲۰ هزار میلیارد ریال می‌رسد.
خیرالله خادمی گفت: تمامی قطعات در استان خراسان جنوبی به مناقصه رفته، قراردادها مبادله شده و تجهیز کارگاه‌ها انجام شده است.
۷۰ کیلومتر آماده روسازی است
همچنین بنا به اعلام مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی، عملیات زیرسازی ۷۰ کیلومتر از مسیر بیرجند - یونسی تکمیل شده و آماده روسازی و ریل‌گذاری است.
میرمحمد مودی گفت: راه آهن شرق کشور به طول ۹۱۰ کیلومتر که از زاهدان شروع می‌شود و از نهبندان در خراسان جنوبی به طول ۴۳۲ کیلومتر تا خراسان رضوی ادامه می‌یابد، بزرگترین طرح ریلی کشور است که با توجه به بندر اقیانوسی چابهار، بهره‌برداری از این طرح باعث دگرگونی در بخش حمل و نقل شرق کشور به ویژه ترانزیت کالا خواهد شد.
وی ادامه داد: در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی ۱۵ قطعه برای ساخت راه آهن تعریف شده است که پیمانکاران در ۱۳ قطعه فعال شدند.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: منابع مالی این پروژه از محل تهاتر نفتی انجام می‌شود و با توجه به شیوه جدید تامین مالی راه آهن از محل تهاتر دغدغه‌ای برای تامین منابع مالی وجود ندارد.
وی افزود: طرح ساخت راه آهن زاهدان - بیرجند - مشهد یکی از پنج طرح زیرساختی و اولویت‌دار وزارت راه و شهرسازی است که پیش بینی می شود در ۲ سال آینده عملیات زیرسازی قطعه راه آهن شرق کشور در حوزه سرزمینی استان خراسان جنوبی به اتمام برسد.
استان خراسان جنوبی با ۱۱ شهرستان در ایستگاه راه آهن طبس به شبکه ریلی متصل است اما مرکز استان هنوز راه آهن ندارد.
نظر شما