افزایش ۴ برابری پایش‌های محیط‌زیستی/حفاظت و بهره‌برداری پایدار منابع آب و خاک

به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، ایرج حشمتی در تشریح اقدامات معاونت محیط زیست انسانی سازمان با اشاره به اینکه اقدامات این معاونت به صورت مستقیم بر روی سلامت، بهداشت و استانداردهای زیست مردم کشور تاثیر دارد، بیان داشت: وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست به صورت عام و معاونت انسانی به صورت خاص این است که نظارت جدی بر رفتار دستگاه‌ها؛ ارگان ها و بنگاه های اقتصادی دولتی و غیردولتی که اقدامات و تصمیمات آنها می تواند در زندگی روزمره مردم مخاطره زیستی ایجاد کند، داشته باشد.

وی در تشریح عملکرد دفتر مدیریت پسماند سازمان به جایگاه قانونی این دفتر به عنوان ناظر بر حسن اجرای قانون مدیریت پسماند اشاره و تصریح کرد: از ابتدای دولت سیزدهم این دفتر با برگزاری ۲۷ کارگروه ملی مدیریت پسماندها، با ۱۷۶ مصوبه، ۵۶ جلسه تخصصی ذیل کارگروه ملی و پیگیری پیشرفت مدیریت پسماند استان های شمالی و وظایف دستگاه‌ها در حوزه مدیریت پسماندها، از جمله پیشرفت ساماندهی جایگاه دفن سراوان و احداث کارخانه کمپوست رشت به میزان ۶۰ درصد و حمایت از طرح شرکت دانش بنیان در حوزه مدیریت پسماند پلاستیک ها توانست گام بزرگی را در این زمینه بردارد.

حشمتی همچنین تدوین و تصویب آئین نامه‌های اجرایی، دستورالعمل ها و ضوابط در حوزه مدیریت پسماند را در سه سال گذشته بسیار مهم ارزیابی کرد و افزود: دستورالعمل تعیین حدود تبدیل و تشخیص پسماندهای ویژه و عادی به یکدیگر، ضوابط مدیریت اجرایی پسماندهای دریایی، آیین نامه اجرایی کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیک در هیات دولت و آئین نامه اجرایی واردات، صادرات و ترانزیت (عبور) از اقدامات قابل توجه در این مدت بود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اتمام تدوین اصلاح ضوابط پسماندهای پزشکی ادامه داد: ضوابط پسماندهای پزشکی در مراحل نهایی تصویب قرار دارد و این امر کمک زیادی به رفع نقایض قانونی مدیریت پسماندها خواهد کرد.

وی تدوین گزارش ملی کنوانسیون بازل، تدوین برنامه ملی استکهلم و اخذ تسهیلات بلاعوض از محل دبیرخانه کنوانسیون میناماتا برای انجام برنامه جامع کاهش جیوه را از اقدامات مهم و اثرگذار این معاونت در حوزه کنوانسیون‌های بین‌المللی شیمیایی خواند.

روزانه ۵۵ هزار تن پسماند عادی در کشور تولید می شود

حشمتی اذعان داشت: دفن معمولی این حجم از پسماندهای تولیدی موجب بروز سالانه حدود ۸۷ هزار میلیارد ریال خسارت محیط‌زیستی ناشی از اشغال زمین برای دفن، آلودگی آب‌های زیرزمینی ناشی از نفوذ شیرابه، تولید گازهای گلخانه‌ای و عدم استفاده مجدد از منابع قابل بازیافت شده که این میزان به‌ غیر از هزینه‌های درمان ناشی از بروز انواع بیماری ها در حوزه سلامت است.

وی گفت: در حال حاضر روزانه حدود ۵۵ تا ۵۷ هزار تن پسماند عادی در کشور تولید می‌شود که از این میزان بیش از ۷۵ درصد دفن می‌شود.

وی به اهم برنامه ها، تمهیدات و اولویت‌های مدیریت پسماند در سال ۱۴۰۳ اشاره کرد و افزود: اقتصاد چرخشی مبتنی بر استفاده موثر از مواد اولیه حفظ اقتصاد در بلند مدت است و به عنوان ابزاری برای مدیریت پایدار منابع رو به کاهش شناخته می شود که در همین راستا ‌به‌ منظور حفظ محیط زیست و سلامت عمومی از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت مسؤولانه منابعی که پسماندها از آن تولید می‌شوند، دفتر مدیریت پسماند در برنامه هفتم توسعه با همکاری سایر دستگاه ها، با رویکرد اصلاح الگوی تولید و مصرف، کاهش حداکثری تولید پسماندها، تفکیک از مبدأ و پیاده سازی نظام اقتصاد چرخشی در چرخه مدیریت پسماندها، برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماندها را تدوین خواهد کرد و دستگاههای ‌ذی‌ربط مکلفند در طول سالهای اجرای برنامه به گونه ای عمل کنند که برنامه ملی راهبردی مدیریت پسماندها در کلان‌شهرها و شهرهای استان‌های شمالی به صورت کامل اجرایی شود.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست، هماهنگی با مراجع قضایی به منظور شناسایی و برخورد قاطع قانونی با مستنکفین و ناقضین مقررات مدیریت پسماندها و آلوده کنندگان و عوامل مخرب منابع حیاتی و زیستی، پیگیری ایجاد سایت های جدید مدیریت پسماندها در استان ها و بازنگری ضوابط قبلی در صورت نیاز و پیگیری بازنگری قانون مدیریت پسماند از طریق مجلس شورای اسلامی در اولویت های سال ۱۴۰۳ معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست است.

شناسایی ۲ برابری واحدهای آلاینده

حشمتی در تشریح اقدامات دفتر فراگیر پایش اذعان داشت: افزایش حدود ۴ برابری تعداد پایش های زیست محیطی نسبت به حداکثر پایش‌ها در دولت قبل و حدود بیش از ۵۲ هزار پایش در مدت یک سال است.

وی گفت: همچنین شناسایی ۲ برابری واحدهای آلاینده در راستای اجرای ماده ۲۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۲ نسبت به سنوات قبل نیز صورت گرفته است، همچنین پایش برخی از آلاینده های خاص از جمله فلزات سنگین در خروجی دودکش واحدها و پایش سوخت یورو ۵ از منظر زیست محیطی برای نخستین بار در کشور انجام شده است.

روزانه ۵۵ هزار تن پسماند عادی در کشور تولید می شود که دفن این حجم سالانه حدود ۸۷ هزار میلیارد ریال خسارت محیط زیستی وارد می کندمعاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: اجرای مصوبات سفر رئیس جمهور مطابق برنامه در راستای توسعه و تکمیل شبکه پایش کشور با اولویت پایش کیفی هوای محیط از دیگر اقدامات صورت گرفته است، در حال حاضر تعداد ۱۸۰ ایستگاه پایش کیفی هوا در سطح کشور تجهیز شده اند که استفاده از تجهیزات ساخت داخل و دانش بنیان نیز در دستور کار قرار گرفته است.

وی برنامه ریزی برای استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در پایش و ارتقا کمی و کیفی پایش بر خط منابع نشر و منابع زیستی را از دیگر عملکردهای قابل توجه برشمرد .

حشمتی تصریح کرد: توسعه و تکمیل اطلاعات واحدهای تولیدی صنعتی، معدنی، خدماتی و زیربنایی در سامانه جامع محیط زیست به منظور رصد وضعیت آلایندگی آنها و دسترسی به هنگام برای انجام اقدامات زیست محیطی نیز از دیگر دستاوردهای مجموعه پایش است، همچنین تجمیع و تهیه گزارش های پایشی برای ذینفعان از جمله اطلاعات پایشی مرتبط با جوانی جمعیت در راستای اجرای ماده ۶۵ قانون جوانی جمعیت نیز توسط همکاران ستاد و ادارات کل انجام شده است.

وی تاکید کرد: در بخش نظارت بر عملکرد آزمایشگاه‌های معتمد نیز گواهینامه ۱۷۵ آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت و پرونده ۱۸ آزمایشگاه در سطح کشور برای تخلفات اعلام شده از سوی ادارات کل در کمیته تخلفات این دفتر بررسی شد.

ثبت بیش از ۳۲ هزار اخطاریه برای واحدهای متخلف و آلاینده

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: همچنین تعداد ۳۲ هزار و ۲۴۳ مورد اخطاریه ثبت شده به مراکز و ۵۷۶ پرونده منجر به اقدامات قضایی شده است.

حشمتی گفت: برای پایش منظم و منطقی مراکز توسط ادارات کل و آزمایشگاه های معتمد در سطح کشور از ابتدای سال ۱۴۰۲ برنامه ای تدوین و به ادارات کل استان ها ابلاغ شد که شامل ۲ بخش پایش ادواری از مراکز و نظارت بر پایش خوداظهاری از طریق سامانه جامع محیط زیست است.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص عملکرد دفتر ارزیابی زیست محیطی نیز گفت: در این مدت حدود ۳۰۰ درخواست از سوی مالکان طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی و توسعه ای ثبت شده است که مشمول انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی (چه از منظر احداث و چه از منظر توسعه ) بوده و گزارش های مذکور توسعه دفاتر تخصصی سازمان محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته است.

حشمتی اذعان داشت: به همین منظور ۳۰۰ جلسه فنی مشورتی معادل ۱۵ هزار نفرساعت کار کارشناسی با حضور نمایندگان دفاتر تخصصی و مجری و مشاور طرح برگزار و کم و کیف پروژه مورد درخواست به بحث و تبادل نظر گذاشته شد و در نهایت بیش از ۱۰۰ جلسه کمیته ارزیابی معادل تقریبا ۴۰۰۰ نفر ساعت برای تعیین تکلیف پروژه های ارسالی برگزار شد و نسبت به صدور یا عدم صدور مجوز برای طرح های واصله تصمیم گیری شده است.

وی افزود: ۳۴ هزار و ۳۱۵ مورد واحد صنعتی تولیدی خدماتی درخواست خود را برای استقرار ثبت کردند و تمامی درخواست ها به دقت بررسی شده و فقط برای ۱۷ هزار و ۵۵۱ مورد مجوز استقرار با ضوابط ابلاغی این سازمان صادر شده و همچنین پنج هزار و ۹۴ مورد به دلیل مغایرت با ضوابط و ملاحظات زیست محیطی از جمله عدم رعایت فواصل از حساسیت های زیست محیطی و آلودگی های منتشره مورد مخالفت قرار گرفت.

وی ادامه داد: براساس شاخص‌ها و معیارهای تعیین شده و با اعلام فراخوان ثبت نام در سامانه جامع محیط زیست کشور تعداد ۶۰۸ واحد صنعتی، معدنی و خدماتی در این مدت خود را در معرض آزمون قرار داده اند که با استفاده از روش های ارزیابی عملکرد الکترونیکی و مکانیزه در سطوح استانی و ملی نهایتا ۱۲۲ واحد با ارایه مستندات و رعایت الزامات زیست محیطی توانسته اند به عنوان صنعت، معدن و خدمات سبز انتخاب شوند.

تصویب آیین نامه اجرایی قانون حفاظت از خاک

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اقدامات و سیاستگذاری در حفاظت کیفی منابع آب و خاک کشور تاکید کرد: خوشبختانه با تلاش های انجام گرفته در سال ۱۴۰۲ آیین نامه اجرایی قانون حفاظت از خاک به تصویب رسید.

وی بیان کرد: تدوین و ابلاغ معیار مشمولیت واحدها در اجرای طرح پایش خوداظهاری برای بخش پساب، تدوین پارامترهای مشمولیت واحدها به تفکیک کد آیسیک در اجرای قانون حفاظت از خاک و آئین نامه جلوگیری از آلودگی آب و امضای سند دو جانبه ایران و ارمنستان در بیست و پنجمین نشست مشترک برای پایش و قطع رودخانه مرزی ارس تنها بخشی از اقدامات زیرساختی در حوزه حفاظت از منابع آب و خاک کشور بود.

حشمتی عنوان داشت: خوشبختانه با پیگیری های انجام شده پیشنهاد ما در لایحه برنامه هفتم در خصوص استفاده از آبهای نامتعارف و جایگزینی آن با آب شرب با رعایت حدود مجاز و استانداردهای سلامت و محیط زیست در صنعت، آبیاری فضای سبز قرار گرفت و این دستاورد مهمی برای ما بود.

وی اظهار داشت: در راستای نظارت بر اجرای برنامه احیای رودخانه‌های کشور با انجام پایش‌های فصلی، وضعیت کیفیت رودخانه های مهم کشور در ۶۸۴ ایستگاه مربوط به ۱۴۳ رودخانه تعیین و در سامانه جامع پایش محیط‌زیست سازمان بارگذاری می‌ شود.

وی به تشکیل کارگروه ملی اجرای سند ۲۵ ایران و ارمنستان اشاره کرد و افزود: به دنبال تنظیم و امضای سند صورتجلسه بیست‌وپنجمین نشست مشترک ۲ کشور برای پایش و قطع آلودگی رودخانه ارس در آبان ماه ۱۴۰۲، کارگروه ملی اجرای سند ۲۵ را با حضور نهادهای متولی قانونی موضوع تشکیل یافته و جلسات کارگروه مذکور برای برنامه‌ریزی اقدامات و تعیین استراتژی‌های ادامه مسیر مذاکرات دوجانبه، به صورت مستمر در حال برگزاری است.

حشمتی به پایش ۸ هزار و ۶۹۸ واحد با خروجی فاضلاب اشاره و تاکید کرد: بر اساس پایش های صورت گرفته، واحدهای آلاینده شناسایی شده و در خصوص اقدامات قانونی انجام گرفته و اخطاریه به واحدهای آلاینده صادر شده و واحدهای مستنکف به مراجع قضایی ارجاع داده شد که ۵۲۱ مورد آن منجر به احداث تصفیه خانه، ۷۸۱ مورد منجر به ارتقا تصفیه خانه و ۶۲۶ مورد منجر به جمع آوری و پلمب واحد شده است.

اجرای شیوه نامه اجرایی مدیریت شرایط اضطرار در ۲۱ استان کشور

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص اقدامات این معاونت در زمینه مبارزه با پدیده گرد و غبار تصریح کرد: از ابتدای تشکیل دولت مردمی و انقلابی و به دنبال ابلاغ آیین نامه جدید هماهنگی و پیشگیری مدیریت پدیده گرد و غبار ۹۰ هزار هکتار عملیات نهالکاری، بوته‌کاری، مراقبت و آبیاری سنواتی خصوصا در استان خوزستان، ۲ میلیون هکتار حفاظت، قرق، احیا، مدیریت چرا و خرید حقوق عرفی به منظور حفظ پوشش گیاهی مناطق و مراتع مستعد و غبارخیز، ۲۷۰ هزار متر مکعب لایروبی انهار و بهسازی مسیل‌ها به منظور تسهیل در ورود آب به تالاب های با منشا غبارخیزی خصوصا در استان سیستان و بلوچستان، ۲۰ هزار هکتار عملیات مدیریت روان‌آبها همراه بذرکاری برای توسعه پوشش با استفاده از روان‌آبهای سطحی در مناطق و تعمیر و تامین تجهیزات ایستگاه های پایش گردوغبار به منظور سنجش میزان گردوغبار انجام گرفته است که این اقدامات در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه داشته و انتظار می رود که با همکاری دستگاه های ذیربط و تزریق منابع مالی مورد نیاز به سرانجام مطلوب برسد.

وی تاکید کرد: برگزاری ۲۰ جلسه ستاد ملی سیاست گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار با اولویت پیگیری مناطق بحرانی از جمله سرخس، تالاب صالحیه، استان خوزستان و شهرستان خواف و ...، تدوین شیوه نامه اجرایی مدیریت شرایط اضطرار وقوع پدیده گردوغبار و ابلاغ آن به استان ها و اجرایی شدن آن در بیش از ۲۱ استان کشور و همچنین تدوین شیوه نامه ملاحظات زیست محیطی توسعه و بهره برداری از معادن از حیث تولید گردوغبار و ابلاغ آن به استان ها و اجرایی شدن آن در بیش از ۱۲ استان کشور از جمله اقداماتی بوده که امید می‌رود با پیگیری مصوبات جلسات، گامی موثر در کاهش گردوغبار و آلام مردم مناطق بحرانی و جلوگیری از هرگونه تبعات اجتماعی و اقتصادی برداشته شود.

حشمتی با اشاره به اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست و دبیرخانه ستاد ملی تنها به انجام اقدامات داخلی بسنده نکرده است، افزود: موضوع گرد و غبار تاثیرگذار بر کشور از طریق کشورهای همسایه با انجام دیپلماسی محیط‌زیست پیگیری شد که از جمله مهمترین آنها در دولت سیزدهم می توان به برگزاری اجلاس سران محیط زیست کشورهای همجوار و اسلامی با حضور ۱۱ کشور و اتخاذ تصمیماتی در خصوص انجام اقدامات عملی در چارچوب برنامه های عمل، احداث کمربند سبز، تدوین همکاری های فرامرزی در قالب ایجاد کارگروه فنی و ایجاد صندوق منطقه ای برای حمایت مالی از پروژه های مشترک مقابله با گردوغبار، برگزاری اجلاس بین المللی مقابله با توفان های ماسه و گردوغبار در تاریخ ۱۸شهریور ماه ۱۴۰۲ و انجام نشست های دوجانبه با کشورهای مختلف، آغاز همکاری مشترک با دفتر برنامه توسعه ملل متحد در ایران (UNDP) برای ایجاد صندوق مشترک منطقه‌ای مقابله با توفان های ماسه و گرد و غبار در قالب طرح پیشگیری، مدیریت و سازگاری با پدیده گرد و غبار درون و برون مرزی، آغاز اقدامات اجرایی مقابله با پدیده گرد و غبار در تالاب صالحیه با همکاری معاونت دریایی سازمان متبوع در قالب طرح پیشگیری، مدیریت و سازگاری با پدیده گرد و غبار درون و برون مرزی با همکاری دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد در ایران(UNDP) اشاره کرد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد اهم اقدامات مهم دولت سیزدهم در زمینه قانون هوای پاک و حوزه آلودگی هوا تصریح کرد: به منظور کنترل بوی آزار دهنده، برای اولین بار در کشور در دولت سیزدهم حدود مجاز بو تدوین و به تصویب دولت رسید، همچنین استاندارد ملی کاتالیست خودروها تدوین و به تصویب رسید.

قرارگیری ردیف بودجه قانون هوای پاک برای اولین بار در بودجه

وی افزود: اصلاح و ارتقا استاندارد آلایندگی انواع خودروهای تولید داخل و ‌وارداتی انجام شد و ⁠قانون ساماندهی صنعت خودرو در دولت سیزدهم توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و آیین نامه مشترک اجرایی ماده ۱۰ قانون ساماندهی خودرو و ماده ۸ قانون هوای پاک در خصوص خودروهای فرسوده در دولت تهیه و به تصویب رسید که وفق آن علاوه بر خودروهای وارداتی، خودروهای تولیدی کشور مکلف به ارائه گواهی اسقاط شده اند.

حشمتی تاکید داشت: ⁠برای اولین بار در کشور، ردیف بودجه قانون هوای پاک در قانون بودجه ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ درج شد و ⁠همچنین برای اولین بار، ماده قانونی تدوین لایحه مدیریت تغییر اقلیم کشور در برنامه هفتم توسعه درج شد تا اقدامات و برنامه های کشور متناسب و سازگار با پیامدهای تغییر اقلیم شود که این موضوع یکی از مهمترین اقدامات دولت محسوب می شود.

وی گفت: ⁠تدوین و تصویب استاندارد ملی انواع سوخت تولیدی کشور با همکاری سازمان ملی استاندارد، ⁠برنامه ریزی برای تهیه و ارائه برنامه عملیاتی قانون هوای پاک توسط وزارت خانه‌های نفت، نیرو، کشور و سازمان حفاظت محیط‌زیست که بخشی از عقب ماندگی تکالیف قانون هوای پاک طی آن انجام خواهد شد و تداوم آن باعث کاهش آلودگی هوای کلانشهرها خواهد شد، از جمله اقدامات این معاونت در حوزه هوا بوده است.