جایگاه صنایع دستی در سبد خانوارها خالی است

به گزارش ایرنا، هر کدام از صنایع دستی آذربایجان غربی قدمتی دیرینه دارند و هریک روایتگر تاریخی بلند برخی در گذر زمان به فراموشی سپرده شده و تنها افراد انگشت شماری از آنها به جا مانده و بعضی دیگر همچنان پابرجا ایستاده اند و به حیات خود ادامه داده و چشم هر گردشگر خارجی را خیره می کنند از فرش افشار و آهنین تکاب گرفته تا ریز ماهی خوی و از ریزه کاری و منبت کاری گرفته تا صنایع دستی هر کدام بیانگر فرهنگ این سرزمین هستند.

قرار گرفتن در روز ۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی روزی که به نام هنر دست انسانها اختصاص یافته ما را برآن داشت تا پای صحبت «حمید بهجت» هنرمند پیشکسوت ریزه کاری، دارنده نشان ملی و آثار فاخری چون رحل قرآن، جعبه کتاب نفیس و قاب آیینه است بنشینم آنچه درپی می آید ماحصل این گفت و گو است.

این هنرمند پیشکسوت در گفت و گو با ایرنا و در معرفی خود گفت: متولد ۱۳۵۵ارومیه دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری، مدرس دانشکده معماری، شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه در حدود ۲۵ سال است در رشته منبت کاری و پیکر تراشی فعالیت می کنم.

حمید بهجت افزود: در این مدت در بیش از ۳۰ نمایشگاه و جشنواره ملی و بین المللی در عرصه هنر صنایع دستی در ایران، ترکیه، آذربایجان شرکت داشتم، همچنین چهار نشان ملی و گواهی اصالت و ۲ شناسنامه بین المللی آثار فاخر صنایع دستی و درجه سه هنری طی سال های گذشته از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و جوایز مختلفی را دریافت کردم.

وی گفت: در حال حاضر هم با همکاری استادم آقای دکتر مظفر عباس زاده عضو هیات علمی و ریاست دانشکده معماری؛ شهرسازی و هنر دانشگاه ارومیه مشغول تالیف کتابی تحت عنوان منبت کاری گل و بوته سنتی ارومیه هستم که امید است با حمایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان در سال جاری به چاپ برسد.

وی ادامه داد: آذربایجان غربی یکی از معدود استان های ایران است که به خاطر وجود اقوام مختلف شاهد تولید آثار صنایع دستی در شاخه های مختلف است که عمده ترین آن هنرهای چوبی شامل ریزه کاری، منبت کاری گل وبوته سنتی ارومیه، منبت کاری مینیاتور و مدرن، کنده کاری و پیکر تراشی بوده که شهرت جهانی دارد.

وی افزود: هنرمندان صاحب نامی در این رشته ها در ارومیه مشغول به فعالیت هستند که توانسته اند تاثیرات مهمی در رشد و اعتلای این هنرها داشته باشند از جمله اساتید منوچهر قهرمانی،عبدالله دولتخواه، عسگر ایل دوستی، مرحوم اسماعیل حقگوئی، برادارن جلیلی، قدرت پیرمحمدی و در نهایت استاد جواد درویش زاده که نشان جهانی یونسکو را برای صنایع دستی ایران کسب کرده اند و در امر آموزش پیش قدم بوده اند و شاگردان زیادی را آموزش داده اند که بنده هم افتخار شاگردی ایشان را داشته ام.

جای خالی صنایع دستی در سبد خانواده ها

این استاد پیشکسوت صنایع دستی افزود: صنایع دستی به عنوان هویت قومی که ریشه در باورها و تجربه زیستی هر یک از مناطق ایران دارد می تواند زینت بخش فضای زیستی ما قرار گیرد که متاسفانه در سال های اخیر بویژه در دو دهه گذشته دچار رکورد شده که این امر هم به خاطر واردات آثار صنایع دستی ارزان و بی کیفیت از کشورهای منطقه، آسیای شرقی و سایر نقاط که تولیدات داخلی را تحت تاثیر خود قرارداده و اکثر آثار تولیدی با گذشت زمان منسوخ شده و جای آن ها به شدت در سبد خانواده های ایرانی احساس می شود.

وی اظهار کرد: با تمهیدات انجام شده و توجه و حمایت از تولیدات صنایع دستی استان در ۲ سال گذشته شاهد تحولات جدیدی بوده ایم که در رونق و باز آفرینی آثار منسوخ شده نقش اساسی داشته است که از جمله آنها عبارتند از ایجاد موزه و خانه مستقل دائمی صنایع دستی و هنرهای سنتی در محل مدرسه هدایت ارومیه، بازارچه های صنایع دستی در سطح شهر ارومیه و سایر شهرهای استان، تعاملات با کشورهای همسایه در راستای برگزاری نمایشگاههای گروهی، ایجاد بازارچه های مشترک صنایع دستی، تبادلات آموزش و آشنایی با ظرفیت های موجود و حمایت از کارگاه های کوچک و خانگی، بیمه مشاغل صنایع دستی که بدون تردید در سال های آتی شاهد رونق هر چه بیشتر آن ها خواهیم بود.

ایجاد رشته های صنایع دستی در مدارس و دانشگاهها

بهجت افزود: به عنوان یک هنرمند تحصیل کرده صنایع دستی این انتظار را از متولیان آموزشی استان که در راس آن ها دانشگاه ارومیه، موسسات آموزش عالی، اداره کل آموزش و پرورش و همچنین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان دارم که در راستای اعتلا و حفظ ارزشهای بومی و محلی موجود صنایع دستی در رشته های مختلف بویژه هنرهای چوبی و ترویج آن اقدام به ایجاد رشته های آموزشی در سطوح آموزش و پرورش و دانشگاهی کند زیرا همه ما بهتر می دانیم آموزش های آکادمیک در کنار آموزش های تجربی و کارگاهی نقش اساسی را می توانند در حفظ این میراث ارزشمند داشته باشد و باعث ایجاد کسب و کارهای جدیدی شود.

این هنرمند پیشکسوت اظهار کرد: واردات بی رویه صنایع دستی بی کیفیت از پاکستان، چین و هند با قیمت پائین، کارگاه های صنایع دستی نظیر ریزه کاری، کنده کاری و منبت کاری را تعطیل کرده است.

بهجت که در کارنامه کاری خود نشان ملی دارد، ادامه داد: تسلط صنایع دستی کشورهای خارجی به بازار استان تاسف بار است و اگر سازمان ها و ادارات برای خرید هدیه در آیین های مختلف از صنایع دستی محلی استفاده کنند، کارگاه ها از رکود خارج می شود.

وی افزود: در گذشته مردم محلی خلق آثاری چون قاب آیینه، انواع جعبه آرایش و دیگر صنایع دستی را سفارش می دادند اما امروزه حتی افراد متمکن هم رغبتی به خرید صنایع دستی ندارند و خرید آثار ارزان قیمت خارجی را ترجیح می دهند.

به گزارش ایرنا، خرید صنایع دستی و خودداری از خرید اجناس خارجی تقلبی که عنوان صنایع دستی را یدک می کشند می تواند کمک بزرگی به هنرمندان صنایع دستی کرده و آنها را به ادامه فعالیت علاقمند کند و اجازه ندهد زبده ترین هنرمندان صنایع دستی در گوشه عزلت روزگار سپری کنند.

ارگانهای مختلف در هدیه دادن و حتی وسایلی که استفاده می کنند نخستین قشر جامعه هستند که می توانند با خرید صنایع دستی ایرانی مردم را به این کار تشویق کنند.

۴۰ رشته صنایع ‌دستی از جمله نساجی سنتی، رودوزی‌های سنتی، بافته‌های داری، پوشاک سنتی، سفال و سرامیک، صنایع‌دستی چرمی، هنرهای روی چوب، صنایع‌دستی روی شیشه، رنگرزی گیاهی و رفوگری، قالی بافی، گلیم بافی و جاجیم بافی در این استان وجود دارد که برخی از آنها در آستانه فراموشی قرار گرفته و بعضی دیگر نیز به سختی سرپا مانده است.

صنایع دستی،پس از جنگ جهانی دوم، با محتوای هنری و فرهنگی، مورد توجه کشورهای پیشرفته قرار گرفت و در دهم ژوئن/ ۲۰ خرداد سال ۱۹۶۴م.، نخستین همایش‌ جهانی با شرکت مسوولان اجرایی، استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران بیش از ۴۰ کشور جهان، در نیویورک برگزارشد.

در قطعنامه‌ی پایانی آن همایش، تاسیس" شورای جهانی صنایع دستی"، به عنوان نهاد وابسته به یونسکو تصویب‌ شد. سالروز تاسیس این همایش، به عنوان "روز جهانی صنایع دستی" نامگذاری شد.