توجه به شبکه‌های اجتماعی و بیان دغدغه‌های فردی و اجتماعی کاربران در این بسترها سبب شده که تمامی تحلیل‌گران و کارزارهای انتخاباتی توجه ویژه‌ای به این رسانه‌ها داشته باشند به گونه‌ای که به نظر می‌رسد هر ۶ نامزد انتخاباتی دوره چهاردهم ریاست جمهوری توجه ویژه‌ای به سکوهای داخلی و خارجی داشته و گروه‌هایی را برای ترویج شعارها و ایده‌های خود در این بسترها تعیین کردند.
از سوی دیگر، بازخورد کاربران به محتوای منتشر شده از سوی نامزدها یکی از شاخص‌های مهم تحلیل و تفسیر مقبولیت آنها به شمار می‌رود به نحوی که برای مثال میزان توجه و محبوبیت به عنوان دو ویژگی توامان که در شبکه‌های اجتماعی قابل استخراج است، به عنوان شاخصه‌های مفیدی برای مقایسه نامزدها به شمار می‌رود.
گروه داده‌کاوی ایرنا به منظور تحلیل و بررسی وضعیت نامزدها و میزان مشارکت در انتخابات، گزارش‌هایی را در حال تنظیم و انتشار دارد که در شماره اول در خصوص نقش پلتفرم‌های مختلف در انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری اطلاعاتی ارائه شد و در این گزارش میزان محتوای مرتبط با ۶ نامزد را در ۷ بستر مختلف تحلیل و مورد مقایسه قرار گرفت.
در این گزارش که در بازه زمانی ۱ تا ۲۱ خرداد ماه انجام شده در سه مقطع زمانی مشابه یعنی ۱ تا۷، ۷ تا ۱۴ و ۱۴ تا ۲۱ محتوای منتشرشده در ارتباط با نامزدهای احراز صلاحیت شده در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی مورد استفاده کاربران ایرانی، استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
استخراج داده‌ها از سوی سامانه پایشگر شبکه‌های اجتماعی صورت گرفته و در بخش وبسایت‌های خبری از میان ۱۷۰۰ سایت مهم داخلی و خارجی، در روزنامه‌ها از بین ۱۳۰ روزنامه در حال انتشار فارسی زبان، در تلگرام از میان ۲.۷ میلیون کانال، در ایتا از میان ۹۵۰ هزار کانال ایتایی، در روبیکا از ۱.۳ میلیون کانال، در توئیتر از ۵.۹ میلیون حساب کاربری و در نهایت در اینستاگرام از ۴.۳ میلیون صفحه عمومی، اطلاعات استخراج و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است:
وبسایت‌های خبری
بررسی بیش از ۱۷۰۰ سایت خبری داخلی و خارجی مرتبط با انتخابات که درباره نامزدهای ریاست جمهوری تولید محتوا کردند نشان می‌دهد که محمدباقر قالیباف در این فضا بحث و جدل بیشتری را داشته است، البته ناگفته نماند سمت ایشان در جایگاه ریاست مجلس شورای اسلامی نیز در اینکه در وبسایت‌های رسمی‌تر بیشتر درباره ایشان تولید محتوا شود، تاثیر زیادی داشته است.
بعد از قالیباف، جلیلی و پزشکیان بیشترین محتوا را در وبسایت‌ها داشته‌اند و کمترین میزان انتشار محتوا در این بستر به مصطفی پورمحمدی اختصاص داشته است.
نکته حایز اهمیت این است که هر چه زمان پیش رفته میزان تولید محتوای ۷ نامزد در وبسایت‌های خبری از لحاظ تعداد نسبت نزدیک‌تری به هم پیدا کرده که به نوعی عدالت رسانه‌ای وبسایت‌ها در پرداخت به همه نامزدها به طور تقریبا یکسان را گواهی می‌دهد.
روزنامه‌ها
بررسی حدود ۱۳۰ روزنامه داخلی نشان از این دارد که محمدباقر قالیباف در این بستر نیز پیشتاز تولید محتوا بوده است که در این‌جا نیز نمی‌توان مقام ایشان در کسوت رئیس یکی از قوا را نادیده گرفت.
جلیلی و پزشکیان در این رتبه‌بندی نیز همچون وبسایت‌های خبری در جایگاه دوم و سوم هستند و پورمحمدی به همان منوال، آخرین رتبه تولید محتوا را در میان روزنامه‌ها داشته است.
محمدباقر قالیباف در دو مقطع اولیه این بازه یعنی یکم تا هفتم و هفتم تا چهاردهم تقریبا دو برابر نامزدهای دوم و سوم تولید محتوا داشته است که عامل برتری او در این جایگاه همین برتری در دو هفته نخست بوده است چرا که در هفته سوم تولید محتوای روزنامه‌ها مرتبط با پزشکیان، جلیلی و قالیباف تقریبا یکسان و تقریبا دو برابر دیگر نامزدها بوده است.
تلگرام فارسی
از میان ۲ میلیون و ۷۰۰ کانال تلگرامی رصد شده در این بازه زمانی، محمدباقر قالیباف بیشترین سهم محتوا را به خود اختصاص داد تا بشود نتیجه گرفت در رسانه‌های خبری و رسمی فارسی زبان جایگاه رئیس مجلس دوازدهم از بقیه نامزدها بیشتر بوده است.
جلیلی و پزشکیان در تعقیب قالیباف با نسبت بسیار نزدیک در رتبه دوم و سوم تولید محتوای تلگرامی قرار گرفتند و پورمحمدی در این بستر نیز رتبه آخر تولید محتوای تلگرامی‌ها را به خود اختصاص داده است.
نکته جالب اینکه پزشکیان در هفته سوم رقابت‌های انتخاباتی از قالیباف و جلیلی در تلگرام پیشی گرفته است و در صورتی‌که زودتر نامزدی‌اش در انتخابات مشخص می‌شد به طور قطع جایگاه بالاتری در این طبقه‌بندی کسب می‌کرد.
در هفته اول و دوم خردادماه، تولید محتوای بسیار نزدیکی میان جلیلی و قالیباف در تلگرام فارسی انجام شده که دو تا ده برابر نامزدهای دیگر بوده است.
ایکس(توئیتر سابق)
در ایکس فارسی که با بررسی حدود ۵ میلیون و ۹۰۰ اکانت فعال در بازه زمانی ۱ تا ۲۱ خرداد انجام شده، سعید جلیلی پیشتاز رقابت میان نامزدها بوده و بحث و نظر بیشتری در خصوص وی صورت گرفته است.
بعد از جلیلی، قالیباف و پزشکیان حجم محتوای بیشتر را در ایکس فارسی داشتند و کمترین تولید محتوا مربوط به پورمحمدی و قاضی‌زاده با فاصله کم، بوده است.
پیشرفت قابل توجه پزشکیان در هفته سوم رقابت‌ها در ایکس فارسی قابل اهمیت و تحلیل است به طوری‌که برخی تایید صلاحیت و حضور وی را از اتفاقات این دوره خوانده و وی را پدیده انتخابات ۱۴۰۳ معرفی کرده‌اند. در دو هفته نخست خردادماه حجم تولید محتوای توئیتری پزشکیان از زاکانی نیز کمتر بوده است.
اینستاگرام فارسی
در گزارش پیش‌رو، استخراج در اینستاگرام با بیشترین محدودیت و کمترین میزان تولید محتوا بوده و تنها به برخی هشتگ‌های خاص و صفحات خبری خارجی زبان ممکن شده است در همین فضای بررسی، جلیلی بیشترین میزان تولید محتوا را به خود اختصاص داده و قالیباف و پزشکیان رتبه‌های دوم و سوم را کسب کرده‌اند.
مقایسه هفته سوم تولید محتوا در میان نامزدها از پیشروی قابل توجه پزشکیان در اینستاگرام حکایت دارد و تولید محتوای اینستاگرامی وی در عرض یک هفته چهار برابر افزایش یافته بود.
در هفته اول و دوم خرداد نیز جلیلی و قالیباف تولید محتوای قابل توجه‌تری نسبت به بقیه نامزدها داشته‌اند و شاید دلیل برتری آنها در این بستر همان تولید محتوای هفته اول و دوم خردادماه بوده است.
ایتا
از میان حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار کانال ایتایی رصد شده، سعید جلیلی بیشترین حجم محتوا را به خود اختصاص داده است که با توجه به فضای این بستر، اتفاقی قابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد.
بعد از جلیلی، قالیباف رتبه دوم تولد محتوای ایتایی‌ها را با حدود نصف تولید محتوای جلیلی به خود اختصاص داده و بعد از این دو، پزشکیان، زاکانی و قاضی‌زاده قرار گرفته‌اند. پورمحمدی در این بستر نیز کمترین میزان محتوا را داشته است.
محتوای مربوط به جلیلی در هفته سوم رقابت‌های انتخاباتی در ایتا، ۳۰ درصد بیش از قالیباف و ۱۰۰درصد بیشتر از پزشکیان بوده است که از محبوبیت وی در این پلتفرم رونمایی می‌کند.
در هفته دوم خرداد نیز، جلیلی دو برابر قالیباف و پنج برابر پزشکیان تولید محتوا داشته تا مشخص شود ایتایی‌ها از همان هفته‌های آغازین انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم به این نامزد توجه قابل توجهی داشته‌اند.
روبیکا
از میان ۹۵۰ هزار کانال ایتایی رصد شده، جلیلی همچون بیشتر شبکه‌های اجتماعی پیشتاز است در این بستر، برخلاف پلتفرم‌های دیگر رتبه دوم نه به قالیباف بلکه به پزشکیان مربوط بوده و زاکانی رتبه سوم تولید محتوای روبیکایی‌ها را داشته است. در میان کمترین‌ها نیز پورمحمدی همچون ۶ بستر دیگر، کمترین محتوا را به خود اختصاص داده است.
بررسی هفته سوم رقابت‌های انتخاباتی در روبیکا نشان از رقابت بسیار نزدیک جلیلی و پزشکیان در این بستر و جا ماندن قالیباف از این دو نفر دارد. نکته جالب در این هفته این بود که برخلاف بسترهای دیگر، قالیباف کمترین میزان محتوای روبیکایی را در بازه زمانی ۱۴ تا ۲۱ خرداد و میزانی کمتر از پورمحمدی و قاضی‌زاده کسب کرده است.
در هفته دوم خردادماه، جلیلی همچنان پیشتاز بوده در حالی‌که تولید محتوای روبیکایی نامزدهایی چون قالیباف، پزشکیان و زاکانی بسیار نزدیک به هم بوده است. به نظر می‌رسد نزدیک بودن این اعداد به هم بیشتر نشانگر جنبه خبری بودن کانال‌های روبیکایی دارد و بیانگر این است که سوگیری و هواداری زیادی در این بستر از سوی دنبال‌کنندگانش صورت نگرفته است.
تحلیل و جمع‌بندی
۱. بررسی ۷ بستر مختلف خبری رسانه‌ای و همچنین شبکه اجتماعی داخلی و خارجی نشان می‌دهد که در بازه زمانی ۱ تا ۲۱ خرداد سعید جلیلی در بسترهای توئیتر، ایتا،روبیکا و اینستاگرام و محمدباقر قالیباف در تلگرام، روزنامه و وبسایت‌های خبری بیشترین حجم تولیدمحتوا را به خود اختصاص داده‌اند. این برتری و پیشتازی باعث شده که برخی تحلیل‌گران شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد فارسی‌زبان را در تسخیر دو نامزد جبهه اصولگرا بدانند. باید دید آیا این پیشتازی تا پایان ادامه خواهد داشت یا نه؟
۲. مسعود پزشکیان نامزدی است که تقریبا در همه این بسترها در تعقیب دو نامزد اصولگرا قرار دارد و تولید محتوای افزایشی وی در هفته دوم و به‌خصوص سوم باعث شده که او را به عنوان پدیده انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری انتخاب کنند. به نظر می‌رسد اگر احراز صلاحیت‌ها زودتر اعلام می‌شد و امکان فعالیت انتخاباتی از اوایل خردادماه برای ایشان به وجود می‌آمد، حالا او پیشتاز در تولید محتوا و جلب نظر شبکه‌های اجتماعی بود.
۳. وضعیت مصطفی پورمحمدی در تولیدمحتوای شبکه‌های اجتماعی در سه هفته نخست خردادماه از همه نامزدها ضعیف‌تر بوده، به گونه‌ای که بی‌راه نیست اگر پورمحمدی را شکست‌خورده قطعی انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در این دوره زمانی در شبکه‌های اجتماعی بدانیم. قاضی‌زاده هاشمی و زاکانی اگرچه وضعیت بهتری نسبت به پورمحمدی داشته‌اند اما در مقایسه با پزشکیان، جلیلی و قالیباف با فاصله، عقب‌تر و به نوعی شکست‌خورده محسوب می‌شوند تا بتوان ادعا کرد رقابت در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی در بازه زمانی ۱ تا ۲۱ خردادماه میان دو نامزد اصولگرا یعنی جلیلی و قالیباف و یک نامزد اصلاح‌طلب یعنی پزشکیان بوده است.
نظر شما