حسین شاه‌پری کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا در خصوص مهمترین دستاوردهای سیاست خارجی دولت سیزدهم که می‌تواند کماکان در رویکرد سیاست خارجی دولت چهاردهم نیز مورد اهتمام واقع شود، اظهارداشت: از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم یک شعار برای رویکرد سیاست خارجی دولت انتخاب شد و آن «سیاست خارجی متوازن، پویا و فعال بود» که می‌توان سه اصل مورد تاکید رهبری یعنی عزت، حکمت و مصلحت در عرصه دیپلماسی را در شعار و رویکرد انتخابی دولت سیزدهم دید.
وی گفت: نتیجه اقدامات گسترده دستگاه دیپلماسی که از منظومه فکری مورد اشاره منبعث شده را می‌توان در حوزه‌های مختلفی از جمله خنثی‌سازی تحریم‌ها، متوازن سازی روابط خارجی، سیاست همسایگی و سیاست نگاه به شرق دید که در این زمینه صرفاً شرق جغرافیایی مد نظر نبود بلکه نگاه به کشورهایی بود که با نظام تک قطبی ناعادلانه نظام بین‌الملل نگاه متفاوتی دارند که در این مجموعه کشورهایی چون آفریقای جنوبی هم قرار دارند.
شاه‌پری تصریح کرد: بنابراین نگاه دولت سیزدهم در سیاست خارجی، نگاهی مبتنی بر اصول و آرمان‌های انقلاب اسلامی، اما عملگرا به حساب می‌آمد. به معنای دیگر «سیاست خارجی انقلابی‌نگر و عملگرا را در دولت سیزدهم شاهد بودیم». اهمیت این موضوع از آنجا هست که دولت‌ها با نگرش‌های مختلف معمولاً نمی‌توانستند میان دو مؤلفه انقلابی نگری و عملگرا بودن تفاهم ایجاد کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: جنبه عملگرایانه سیاست خارجی دولت سیزدهم که خودش را در پیگیری رویکرد چند جانبه‌گرایی در سطح جهان نشان داد، نشان دهنده گفتمان واقعی و روی زمینی بود که دولت سیزدهم آن را دنبال می‌کرد. ما شاهد بودیم که در این دوره تلاش شد به جنبش‌های مقاومت اسلامی شور و نشاط مضاعف تزریق شود و به خصوص پس از عملیات طوفان الاقصی که این اتفاق را به صورت ویژه‌ای دنبال کردند.
وی گفت: افزایش قدرت ژئوپلیتیکی ایران یکی دیگر از مواردی بود که در جنبه عملگرایانه سیاست خارجی دولت سیزدهم پیگیری می‌شد و نکته بعدی «شکست سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا» در راستای شکست سیاست مهار ایران از سوی آمریکا دنبال شد.
شاه‌پری بیان کرد: پیگیری گفتمان اقتصادی در دیپلماسی و سیاست خارجی و پیگیری جدی «دیپلماسی اقتصادی» با کشورهای همسایه و منطقه‌ای از دیگر ویژگی‌های عملگرایانه سیاست خارجی در دولت سیزدهم بود. ضرورت نگاه به شرق با توجه به ظهور قدرت‌های نوظهوری چون چین، هند، روسیه، آفریقای جنوبی و عضویت ایران در سازمان‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله بریکس پلاس و سازمان همکاری شانگهای را هم می‌توان در همین راستا ارزیابی کرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: دولت سیزدهم همواره تلاش می‌کرد تا دوگانه «میدان و دیپلماسی» را بشکند و این دو مفهوم به شکلی همزمان و مکمل یکدیگر سیاست خارجی ایران را به پیش ببرند و تلاش‌های دشمن را در عرصه افکار عمومی که سعی می‌کرد میان میدان و دیپلماسی فاصله بیندازند را ناکام گذاشت.
وی بیان داشت: حمایت همه جانبه دولت سیزدهم از آرمان فلسطین و پیگیری رهبری مبنی بر یک «انتخابات آزاد با حضور همه فلسطینیان به عنوان راه حل نهایی مسئله فلسطین» از دیگر جنبه‌های انقلابی‌گری سیاست خارجی در دولت سیزدهم بود.
شاه‌پری افزود: از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم برخی تغییرات مهم ژئوپلیتیکی در منطقه رخداد. وقتی این تغییرات ایجاد می‌شود جغرافیا شما را مجبور به تغییر سیاست خارجی می‌کند، بنابراین سیاست خارجی همواره آن چیزی نیست که ما می‌خواهیم، اما هنر دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم این بود که توانست خودش را منطبق بر تغییرات مهم ژئوپلیتیکی در مناطق پیرامونی کند و آن را در راستای منافع ملی به خدمت گیرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل بیان داشت: یک تغییر قدرت‌گیری طالبان در منطقه بود که تغییری بسیار مهمی در همسایه شرقی ما بود، تغییر دیگر هم آغاز مذاکرات دیپلماتیک با برخی از کشورهای همسایه از جمله عربستان سعودی بود که به نتیجه هم رسید و البته عادی سازی روابط با بحرین نیز مسیر خودش را طی می‌کند و با سرعت در حال پیشروی است.
وی با بیان اینکه حضور فعال و اثرگذار ایران در سازمان‌های منطقه‌ای از دیگر مولفه‌های مهم سیاست خارجی دولت سیزدهم بود، گفت: عضویت ایران در بریکس و سازمان همکاری شانگهای بیانگر دیپلماسی فعال و اثرگذار و استفاده از ظرفیت سازوکارهای منطقه‌ای و بین‌المللی در دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم بود.
شاه‌پری بیان کرد: سیاست خارجی دولت سیزدهم با در نظر گرفتن ظرفیت‌های ژئواکونومی و درک محیط پیرامونی و بین المللی نیز، در راستای منافع ملی قدم برداشت.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: وقتی که دولت سیزدهم روی کار آمد با کمبودهایی در حوزه برخی کالاها و فروش نفت مواجه بود، اما با پیگیری سیاست دیپلماسی اقتصادی در چهارچوب «راهبرد اتصال ایران» متناسب با ظرفیت ژئوپلیتیکی کشور که در مرکز هارتلند و در مرکز قلب جهان قرار دارد، منافع ملی را تامین کرد.
وی ادامه داد: حتی راهبرد مذاکرات رفع تحریم‌های هسته‌ای نیز در راستای آزادسازی ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی و ژئونومیک ایران انجام شده است. همچنین دولت سیزدهم تلاش کرد به صورت ویژه در «پروژه جاده ابریشم چین»، یک کمربند یک جاده که یک ابرطرح و ابر پروژه چینی هست که ۷۰ کشور جهان را شامل می‌شود و ۶۰ درصد جمعیت جهان در این مسیر قرار دارند، حضور فعالانه‌ای داشته باشد.
شاه‌پری تصریح کرد: نگاه ویژه رئیس جمهور شهید به جنبه‌های عملگرایانه مبتنی بر ظرفیت‌های ژئواکونومیک کشور در راستای تامین منافع ملی در قالب همکاری با کشورهای همسایه و منطقه که مصادیق زیادی هم در این رابطه وجود دارد، از جمله امضای قرارداد عشق آباد، همکاری‌های نزدیک سیاسی و اقتصادی با کشورهای آسیای میانه، سفرهای مکرری که رئیس جمهور شهید و وزیر خارجه به کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان داشتند یا سفر مقامات کشورهای دیگر به کشورمان در راستای «پیگیری دیپلماسی اقتصادی و تبدیل ایران به چهارراه ژئو اکونومیک جهان» بود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان با بیان اینکه در حوزه «متوازن سازی سیاست خارجی دولت سیزدهم» رئیس جمهور شهید و وزیر امور خارجه کشورمان چندین سفر را به کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی داشتند، خاطرنشان کرد: دو مولفه تاثیرگذار انقلابگری و عملگرا بودن در سیاست خارجی دولت سیزدهم بسیار مشهود است مصادیق زیادی نیز دارد که به برخی از آنها اشاره داشتیم و آنچه مشخص است اینکه در این مدت دستگاه دیپلماسی کشورمان از تمام ظرفیت‌های منطقه‌ای و بین المللی در جهت تامین حداکثری منافع ملی بهره برد.
نظر شما