گروه جامعه ایرنا- ایران جغرافیای وسیعی است که اقلیم های مختلفی را در خود جای داده است، همین مساله موجب شد تا نسبت به بسیاری از کشورها از لحاظ دارا بودن گونه های جانوری و گیاهی در شرایط بسیار خوبی قرار بگیرد، اما مساله نحوه نگهداری از آنهاست، با نگاهی اجمالی به وضعیت محیط زیست کشور می توان به این واقعیت پی برد که بسیاری از داشته های زیستی ما در خطر نابودی قرار گرفته اند؛ باز هم پای انسان در میان است.
فکر می کنیم که زندگی مانند یک خط صاف است و حق داریم هر آنچه در این دنیا وجود دارد را بخوریم و نابود کنیم در حالیکه زندگی و هرآنچه که در طبیعت است مانند سیم ظرفشویی پیچ در پیچ و درهم تنیده است، همه چیز به همه چیز ربط دارد، وقتی خاک را نابود می کنیم باید منتظر باشیم که منابع آبی هم نابود شود؛ بعد از آن نوبت به جنگل، دشت، مرغزار، تالاب ، رودخانه و حتی کوهستان می رسد، مرحله بعدی نوبت موجودات زنده ای است که در زیستگاه های این مناطق زیست می کنند؛ یکی یکی نابود می شوند و از بین می روند، وقتی همه آنها نابود شوند دیگر نوبت به انسان خواهد رسید چون انسان بدون طبیعت توان زندگی کردن نخواهد داشت. اینجاست که حفاظت از طبیعت معنا پیدا می کند و دولت ها دست به کار می شوند تا فکری برای بشریت کنند، مناطق چهارگانه ای که از لحاظ تنوع زیستی غنی هستند شکل می گیرند، حالا اینها نیاز به مراقبت دارند؛ بنابراین افرادی به عنوان محیط بان تربیت می شوند تا وظیفه حفاظت از این مناطق را بر عهده بگیرند.
با این حساب سازمان حفاظت محیط‌زیست مدیریت ۱۹ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار یعنی حدود ۱۱.۸ درصد از خاک کشور را برعهده دارد که وظیفه حفاظت از آنها بر عهده محیط بانان است، براساس استاندارد جهانی باید در هر هزار هکتار یک محیط‌بان فعال باشد اما در ایران فقط ۳۵۰۰ نفر محیط‌بان داریم که یک هشتم و در برخی مراجع یک دوازدهم کمتر از استاندارد جهانی است، البته در دولت سیزدهم، ۷۰۰ محیط‌بان جدید به استخدام یگان حفاظت محیط زیست درآمدند.
در این میان مساله مهم حفظ جان محیط بانان است چون آنها همیشه با افراد مسلح و گاها شرور سر و کار دارند از این رو همواره جانشان در خطر است به طوری که در ایران در مدت ۴۰ سال گذشته ۱۲۱ محیط بان شهید و جانباخته و ۳۷۹ محیط بان جانباز شدند، این در حالیست که در برخی کشورها در مدت ۸۰ تا ۹۰ سال ۲۰ تا ۲۵ نفر از محیط بانان جان خود را از دست دادند، با توجه به اهمیت موضوع و با هدف آگاهی نسبت به شرایط محیط بانان سی ویکم جولای (۱۰ مرداد) سال ۲۰۰۷ مصادف با نخستین روز تاسیس اتحادیه جهانی رنجرها (محیط بانان) را به عنوان روز جهانی محیط بان (world ranger day) نامگذاری کردند تا یادآور از خود گذشتگی های افرادی باشد که جان خود را در راه حفاظت از گنجینه های طبیعی به خطر انداخته و در این راه کشته یا زخمی شده اند.
البته در ایران روز ملی محیط بان هم داریم که مصادف با ولادت امام هشتم ضامن آهوی ما شیعیان است، اما امسال براساس مصوبه شورای فرهنگ عمومی کشور، هشتم آبان‌ماه، با عنوان روز محیط‌بان برای درج در تقویم اصناف، حرفه‌ها و مشاغل کشور به تصویب رسید. بر اساس این مصوبه، هشتمین روز از هشتمین ماه سال به عنوان روز محیط‌بان در تقویم به تصویب رسیده است.
با تمام این اقدامات، اما تامین امنیت محیط بانان از اهمیت زیادی برخوردار است از این رو کشورها در صدد تجهیز و آموزش محیط بانان بر آمدند، سازمان حفاظت محیط زیست برای آنها دوره های آموزشی برگزار کرد تا در صورت مواجهه با خطر و یا شرایط خاص در طبیعت با کمترین خسارت و تلفات از عهده آن برآیند، همچنین تجهیزات موتوری و لوازم شخصی محیط بانان هم جزو برنامه های این سازمان قرار گرفت و بر این اساس مقرر شد تا ۱۰۰ خودروی ساشی بلندی که توان تردد در مناطق صعب العبور را داشته باشند خریداری و در اختیار محیط بانان قرار گیرد که طبق این برنامه برای فاز اول ۲۵ خودرو خریداری و تحویل استان ها شد.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در این مراسم گفته بود: با تجهیز محیط‌بانی و محیط‌بانان سراسر کشور، اجازه نفس کشیدن به متخلفان عرصه محیط زیست را نخواهیم داد، محیط بانان را تجهیز می کنیم تا به جای اینکه در عرصه حفاظت از محیط زیست شهید یا مجروح شوند اجازه فعالیت و نفس کشیدن به متخلفان و شکارچیان را ندهند.
علی سلاجقه با تاکید بر اینکه در گام اول برای ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست تلاش می کنیم افزود: سعی می کنیم از ظرفیت های پهپادی و پرنده ای بیشتر استفاده کنیم تا محیط بانان کمتر در عرصه حضور داشته باشند و حفاظت را از روش سنتی به فناوری روز تغییر دهیم.
همچنین فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در مراسم رونمایی از این خودروها گفته بود: مقرر شد سازمان حفاظت محیط‌زیست با هدف تجهیز محیط بانان ۱٠٠ دستگاه خودروی عملیاتی را تا پایان سال خریداری و تحویل استان ها دهد که از ٢۵ خودرو رونمایی شد که بلافاصله به ٢۵ استان از جمله خراسان رضوی، آذربایجان غربی، مازندران، گلستان، فارس، چهارمحال و بختیاری، هرمزگان، تهران، سیستان و بلوچستان، بوشهر، گیلان، یزد، خراسان جنوبی، اردبیل، همدان، ایلام، سمنان، لرستان، قزوین تحویل داده خواهند شد.
سرهنگ جمشید محبت خانی اظهارداشت: همچنین ۵٠٠ دوربین و هزار کیسه خواب هم به محیط بانان تحویل داده خواهد شد و با توجه به اهمیت موضوع تجهیز محیط بانان به امکانات روز همچنان ادامه خواهد داشت.
پیام تبریک معاون رئیس‌جمهور به مناسبت روز جهانی محیط‌بان
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در پیامی ضمن تبریک روز جهانی محیط‌بان به سربازان خط مقدم حفاظت از محیط زیست کشور گفت: امروز ایران اسلامی به خود می‌بالد که فرزندان و سربازان آنها در عرصه‌های طبیعی کشور با تبعیت از سیره رضوی و با استعانت از ضامن آهو در حال حفاظت از تمامی زیستمندان خاک پاک ایران اسلامی هستند. محیط‌بانان کشور عزیزمان در تمامی عرصه‌های تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست با حداقل امکانات، بیشترین انگیزه و رشادت‌های مثال‌زدنی از مناطق چهارگانه و تنوع‌زیستی کشور محافظت می‌کنند.
علی سلاجقه افزود: تقدیم ۱۲۱ شهید و جانباخته و ۳۷۹ جانباز تنها بخشی از جانفشانی‌های شما عزیزان در عرصه‌های طبیعی برای حفاظت از محیط‌زیست کشور است، همچنین تقریظ مقام معظم رهبری در صفحات یک جلد کلام الله مجید در نخستین نشست خانواده شهدای محیط زیست در خوزستان به نشانه تکریم و احترام به شهدای عزیز محیط‌زیست، نشان از عمق تاثیر و ارزش و اهمیت والای این جایگاه مقدس دارد.
وی اظهار داشت: اینجانب ضمن تبریک این روز جهانی به تمامی محیط‌بانان کشور از زحمات و تلاش‌های شبانه‌روزی همه عزیزان همکارم در سازمان بزرگ محیط‌زیست کشور و شما عزیزان محیط زیست به عنوان سربازان خط مقدم حفاظت از محیط‌زیست قدردانی می‌کنم. به امید سربلندی ایران عزیز اسلامی و به امید ظهور.
نظر شما