چشم نوازی درختان کهنسال «بَنه» ‌در حاشیه بیابان لوت

به گزارش ایرنا، منطقه استند در فاصله ۱۱ کیلومتری از خط حریم بیابان لوت قرار دارد که به وسعت ۲۸ هکتار بتازگی جزو مناطق تحت حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.

یکی از شاخصه‌های این منطقه وجود جنگل‌های بنه است که سال ۱۳۹۷ در فهرست آثار طبیعی ملی نیز به ثبت رسیده و اکنون به عنوان رویشگاهی در منطقه حفاظت شده با قدمت چند صد ساله ارزش زیست محیطی دارد.

بر اساس مصوبه شورای عالی محیط زیست در اواخر سال گذشته، ۲ منطقه جدید به مناطق چهارگانه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی اضافه شد که یکی از آنها منطقه حفاظت شده استند در شهرستان نهبندان است.

درختان بنه این منطقه در مجاورت بیابان لوت و کنار گرم‌ترین نقطه زمین قرار دارد لذا در منطقه استند با یک خرده اقلیم کوهستانی دارای ذخایر جنگلی مواجه هستیم که جای شگفتی دارد.

با توجه به خشکسالی و کاهش بارندگی در منطقه اما جنگل بنه استند با پوشش قابل توجه، جلوه خاصی به چشم‌اندازهای طبیعی منطقه بخشیده و وسعت جنگل‌های استند حدود هفت هزار هکتار بوده که تراکم درختان در ارتفاعات بیشتر است.

برگ درختان بنه منبع غذایی غنی برای حیات وحش

رئیس اداره حفاظت محیط زیست نهبندان به ارزش زیست محیطی درختان بنه در منطقه حفاظت شده اشاره کرد و گفت: درختان کهنسال بنه در منطقه استند جزو جاذبه‌های طبیعی شهرستان نهبندان محسوب می‌شود.

امیر کوهستانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به ابلاغ مصوبه شورای عالی محیط زیست افزود: ۲ منطقه جدید به مناطق چهارگانه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان امسال اضافه شد که استند یکی از این مناطق است.

وی اظهار کرد: وجود چشمه‌سارها و منابع آبی متعدد، استند را به منطقه بکری تبدیل کرده از طرفی تپه‌های میناتوری، چشم‌ها را معطوف به این سیمای طبیعی می‌کند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست نهبندان با بیان اینکه برخی دره‌های استند از درختان متراکم بنه پوشیده شده ادامه داد: خشکسالی مهمترین تهدید برای این جاذبه طبیعی است و وجود معادن هم می‌تواند به تخریب این زیست بوم منجر شود.

وی با تاکید بر اینکه درختان بنه یک منبع غذایی بسیار قوی برای حیات وحش در زمستان است گفت: برگ درختان بنه در زمستان غذای حیوانات و در تابستان سایه ای برای استراحت آنهاست و از این لحاظ ارزشمند محسوب می‌شود.

کوهستانی یادآور شد: استند در جنوب نهبندان واقع شده که کل مساحت آن ۱۱۰ هزار هکتار بوده اما ۲۸ هزار هکتار آن جزو منطقه حفاظت شده است.

خطر انقراض برخی گونه‌های جانوری در استند

وی همچنین گفت: بریدن شدن پای پلنگ از منطقه استند موجب افزایش جمعیت تشی شده که هجوم این جانور درختان بنه را آسیب پذیر کرده است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست نهبندان با اشاره به اینکه پرندگانی همچون کبک و هوبره از شاخصه‌های مهم منطقه استند است گفت: از گونه‌های شاخص جانوری در منطقه می‌توان به قوچ و میش، کل و بز و جبیر اشاره کرد اگرچه گرگ، کفتار، گربه وحشی و شنی هم در رسته گربه سانان منطقه استند دیده شده اند.

وی افزود: جبیر، هوبره و قوچ و میش جزو گونه‌های در معرض خطر انقراض هستند که استند هم زیستگاه این حیوانات محسوب می‌شود و برای محیط زیست اهمیت زیادی دارند.

کوهستانی گفت: از این پس اقداماتی همچون احداث محیط بانی، تخصیص نیروی حفاظت و گشت کنترل برای منطقه استند پیگیری می‌شود.

بیش از ۱۳ درصد خاک خراسان جنوبی در حفاظت محیط زیست است

اما مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: گفت: ۱۳.۳ درصد خاک این استان معادل ۲ میلیون و ۶ هزار و ۲۱۳ هکتار در قالب مناطق چهارگانه محیط زیست مدیریت می‌شود و با اضافه شدن ۲ منطقه جدید، تعداد مناطق تحت مدیریت این اداره کل به ۱۲ منطقه شامل ۹ منطقه حفاظت شده و سه پناهگاه حیات وحش رسید.

اسدالله حاتمی با اشاره به تنوع گیاهی و جانوری خراسان جنوبی یادآور شد: تاکنون ۲۳۰ گونه پرنده، ۵۰ گونه پستاندار، ۵۰ گونه خزنده، سه گونه دو زیست و بیش از هزار گونه گیاهی در استان شناسایی شده است.

وی بر به‌کارگیری ظرفیت‌های زیست محیطی شهرستان نهبندان تاکید کرد و گفت: ظرفیت‌های طبیعی منطقه از جمله تالاب نمکزار کجی، تپه‌های مینیاتوری، درختان کهنسال بنه منطقه استند و ریگ یلان نهبندان می‌تواند برای جذب سرمایه گذار در حوزه گردشگری بسیار موثر باشد.

بَنِه یا پسته کوهی با نام علمی Pistacia atlantica درختی با ارتفاع هفت یا ۹ متر است که در مناطق کوهستانی خراسان جنوبی روییده می‌شود و میوه این درخت همزمان با رسیدن خرما در مناطق گرمسیری می‌رسد که قابل مصرف است و نام دیگر بنه، پسته کوهی و سقز است.

از درخت بنه می‌توان محصولات متعددی تولید کرد و کُندُرک که به شکل شیره از شاخه‌های این درخت بیرون می‌آید و همراه با دود کردن اسپند بوی دلنشینی به فضا می‌دهد البته شیره این درخت خواص دارویی هم دارد.

برخی اهالی خراسان جنوبی از میوه بنه غذاهای مقوی مانند آب بنه، چگمال بنه و ترشی بنه درست می‌کنند که بین مردمان این دیار طرفداران زیادی دارد.

خراسان جنوبی ۱۲ شهرستان دارد و مرکز شهرستان نهبندان در ۲۰۰ کیلومتری جنوب بیرجند است.