کارمند خوب و بد از نگاه جامعه

به گزارش ایرنا، صحبت از کارمند خوب یا بد، پرداختن به دوگانه‌های متضادی بوده که با گذشت سال‌ها رشد علمی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی همچنان بی پاسخ باقی مانده است.

استفاده از عبارات حقوق شهروندی در نظام اداری، تکریم ارباب رجوع، انضباط و وجدان کاری تقریبا رنگ و لعاب خود را امروزه دیگر از دست داده و به کلیشه‌های شعاری تبدیل شده است.

برای اینکه بتوانیم کارمند خوب یا بد را تشخیص دهیم، ابتدا باید طرح مساله را اینگونه آغاز کنیم که منظور ما از کارمند در کدام نظام اداری است؟ خیلی‌ها در حالت کلی معتقدند که کارمند خوب دارای صفاتی مثل وقت شناسی، انضباط، تدین، اخلاق، خوشرویی و فرمانبرداری در سلسه مراتب اداری است و برعکس کارمند بی انضباط، نامرتب، بداخلاق و نافرمان ویژگی‌های یک کارمند بد تلقی می‌شود.

عده‌ای دیگر بر خلاف نظر یاد شده معتقدند که کارمند خوب علاوه بر دارا بودن نظم و انضباط کاری باید دارای ایده‌ و خلاقیت‌های نو، منتقد و حتی گاهی موارد فراسازمانی عمل کند و در عوض کارمند بد به کسی گفته می‌شود که بدون ایده و تفکر رفتار کرده و به صورت مطیع محض به روزمرگی اداری بپردازد.

از دست رفتن انگیزه کار در دستگاه‌های دولتی، حقوق و مزایای پایین، فشار کار مضاعف و افزایش اضطراب و استرس، نبود رشد قابل توجه متناسب با انتظار برخی اشخاص و همچنین مرخصی‌های طولانی مدت بدون حقوق در بین جامعه کارمندان از عمده مواردی است که نیاز به آسیب شناسی دقیق و عمیق دارد.

برای یافتن پاسخ این پرسش که کارمند خوب یا بد دارای چه ویژگی‌هایی است، به سراغ مردم رفتیم تا شاخص‌های موجود در این زمینه را ارزیابی کنیم:

دستگاه‌های دولتی بین کارمند خوب و بد تفاوتی قایل نیستند/کم کاری به دلیل مسایل معیشتی

محمدرضا جباری، پیشکسوت عرصه رسانه در استان قزوین در مورد پاسخ به این پرسش به خبرنگار ایرنا می‌گوید: به نظرم کارمند خوب کسی است که انصاف و وجدان کاری را در نظر بگیرد، ما گاهی اوقات در بیشتر دستگاه ها شاهد کم کاری هایی هستیم که شخص کارمند دلیل آن را مکفی نبودن حقوق خود می‌داند، به هرحال این منطقی نیست و در صورت وجود چنین مساله ای موضوع بایستی در سطح کلان کشوری و توسط دولتمردان حل و فصل شود.

وی اضافه می‌کند: کارمندی که وارد یک دستگاه می‌شود، از قبل با یک برآورد و پیش آگاهی نسبت به میزان حقوق و درآمد استخدام شده و از نظر شرعی و قانونی درست نیست که بعدها در هنگام کار ناهماهنگی ایجاد کند.

جباری با بیان اینکه خود نیز قبلا سابقه کارمندی در دستگاه دولتی را داشته است، ادامه داد: کارمندان در گذشته وجدان کاری بیشتری نسبت به کارمندان امروزی داشته اند و دستگاه‌هایی که ارباب رجوع داشتند، از حضور مردم در ادارات و انجام کار برای آنها لذت برده و احساس تکلیف می کردند.

جباری: کارمندان سابق وجدان کاری بیشتری نسبت به کارمندان امروزی داشتند و دستگاه‌هایی که ارباب رجوع داشتند، از حضور مردم و انجام کارها لذت برده و احساس تکلیف می کردند.

این فعال عرصه رسانه اضافه کرد: کارمندان امروزی با این توجیه که مسایل معیشتی آن‌ها به درستی پاسخ داده نمی‌شود، کم کاری می‌کنند و برخورد درستی با ارباب رجوع هم گاها ندارند.

پیشکسوت عرصه رسانه در قزوین با تاکید بر اینکه کارمندان باید در حوزه کاری خود تخصص شان را روز به روز افزایش دهند، یادآور شد: این افزایش تخصص با آموزش‌های پیش و ضمن خدمت قابل ارتقا و افزایش است تا فرد به نحو مطلوب بتواند به مردم خدمت رسانی کند.

جباری خاطرنشان کرد: مدیریت یک دستگاه باید تلاش کارمندان را ارزیابی کرده و بین کارمند پرتلاش و کم تلاش تفاوت قایل شود، حتی اگر امکان پاداش نقدی وجود ندارد، با یک دست نوشته و لوح تقدیر از خدمات کارمند خوب تقدیر کند تا این مساله انگیزه ای شود برای سایر کارمندان.

وی یادآور شد: متاسفانه به دلیل مشکلاتی که این روزها در محیط‌های کاری شاهد آن هستیم، مدیر دستگاه تفاوتی بین کارمند خوب و بد قابل نیست و همه را به یک چشم می بیند، همین موضوع باعث شده تا انگیزه برای کارمندان خوب کاهش یافته و هیچ کس تلاشی برای بهبود اوضاع نداشته باشد.

مردم از تبعیض و پارتی بازی کارمندان بیزارند/آبروی یک دستگاه متکی به رفتار کارمندان است

نوید حاج فتحعلی، عضو مجمع مطالبه گران قزوین در خصوص ویژگی کارمند خوب و بد به ایرنا می گوید: تکریم ارباب رجوع از سوی کارمندان مستلزم رعایت اخلاق است، گاهی اوقات ممکن کاری شدنی نباشد و یا اصلا بر خلاف قانون باشد، اما کارمند می‌تواند همین پاسخ منفی را با روی خوش به ارباب رجوع منتقل کند تا رضایت شخص را فراهم سازد.

وی اضافه کرد: خیلی از کارمندان استان قزوین بعد از پایان ساعت اداری نیز همچنان سرکار حاضر می مانند تا کار مردم را انجام دهند، به طور قطع مدیر دستگاه باید بین این کارمند که از خودگذشتگی کرده و بدون اضافه کار در محل خدمت خود تکریم ارباب رجوع را به عمل می آورد با کارمندی که به چنین موضوعاتی به هیچ عنوان اهمیت نمی دهد، تفاوت قایل شود.

حاج فتحعلی ادامه داد: در عوض کارمندانی داریم که در ساعت کاری، امورات مردم را پشت گوش انداخته و به روزها و یا حتی هفته های آینده موکول می‌کنند، در چنین شرایطی اشخاص برای کوچکترین کار اداری باید چندین مرتبه وارد دستگاه دولتی شده و پشت درب اتاق کارشناس و یا مدیر به صف بایستند و در انتظار باشند.

این مطالبه گر قزوینی با بیان اینکه مردم از تبعیض و پارتی بازی بیزار هستند، ادامه داد: کارمندان خوبی هم داریم که حتی بین اعضای خانواده خود و مردم تفاوتی قایل نیستند و همه را به یک چشم نگاه می کنند، اما کارمندی هم داریم که یک مجوز را برای فلان شخص پیگیری کرده و به سرانجام می رساند و برای دیگری همان مجوز را باطل و یا ملغی می کند.

حاج فتحعلی، عملکرد یک کارمند را آبروی دستگاه اداری می داند و یادآور می شود: کارمند بد به کسی گفته می شود که با یک بدرفتاری و دروغگویی نسبت به ارباب رجوع، آبروی دستگاه اداری را خدشه دار کرده و عموم جامعه را نسبت به تمام کارمندان آن دستگاه بدبین می سازد.

حاج فتحعلی: کارمندی داریم که یک مجوز را برای فلان شخص پیگیری کرده و به سرانجام رسانده و برای دیگری همان مجوز را باطل و یا ملغی می کند.

عضو مجمع مطالبه گران استان قزوین خاطرنشان کرد: بیشترین نارضایتی از دستگاه‌های دولتی و برخورد بد کارمندان به حوزه شهرداری‌ها و اصناف بازمی گردد، اما از نظر تبعیض در اعطای مجوز و زدوبندهای اداری بیشتر مشکلات را در حوزه امور اراضی و مالیات شاهد هستیم.

وی ادامه داد: در همین امور اراضی اتفاقاتی می افتد که بسیار سوال برانگیز است، به عنوان مثال شخصی در پنج هکتار زمین کشاورزی خود یک اتاقک کارگری به متراژ ۲۵ متر مربع می سازد و سریعا تخریب می شود، در عوض در جای دیگری شاهد ساخت ویلا و بناهای غیرمجاز در ابعاد بسیار کم هم هستیم و حتی برخی به صدور مجوز نیز منجر می شود.

سازمان مدیریت باید تمام مسایل کارمندان را آسیب شناسی و اعلام کند/به نیروهای شرکتی نباید شغل تخصصی سپرد

حمید حبیبی، معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا می گوید: به لحاظ تئوری و علمی کارمند خوب را فردی معرفی می‌کنند که کارهایش را به خوبی انجام دهد و رفتار شهروندی سازمانی را رعایت کند.

وی اضافه کرد: برخی معتقدند که وجود کارمند منتقد درون یک ساختار اداری بهتر است، چراکه کارمندان مطیع و بله گو قربان از تفکر سیستمی، فرآیندی و انتقادی به دور بوده و به مرور زمان ساختار نظام کاری را به سمت انفعال و روزمرگی پیش خواهند برد.

حبیبی تصریح کرد: منظور ما از انتقاد صرفا گله و شکایت کارمند نیست،‌ بلکه برای مسایل و مشکلات اداری باید راهکار ارایه شود و کارمند بتواند در مسیر توسعه و فرآیند اداری مشارکت فعالی از خود نشان دهد.

حبیبی: منظور ما از انتقاد صرفا گله و شکایت کارمند نیست،‌ بلکه برای مسایل و مشکلات اداری باید راهکار ارایه شود.

این مسوول با بیان اینکه نقش سازمان مدیریت و برنامه ریزی در این راه سیاست گذاری نیست، ادامه داد: این سازمان باید تمامی مسایل و مشکلات کارمندان و عوامل ناکارآمدی نیروی کار را آسیب شناسی کرده و به سازمان امور استخدامی اعلام کند، به عبارت دیگر سازمان مدیریت و برنامه ریزی نقش دماسنج را ایفا می‌کند و به عنوان یک محیط آزمایشگاهی شرایط را برای نسخه پیچی نهایی فراهم می سازد.

حبیبی خاطرنشان کرد: خیلی‌ها امروز از نیروهای شرکتی صحبت می‌کنند که به عقیده برخی ها حضور این افراد در دستگاه های دولتی غیرقانونی است، به خصوص زمانی که به این افراد مشاغل تخصصی واگذار می شود که با روح قانون مغایرت دارد.

معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین یادآور شد: رویکردهای غلط و نادرست در نظام اداری دستگاه‌های اجرایی باعث شده که متاسفانه کارمندان از داشتن شغل خود چندان رضایتی نداشته باشند.

نیم نگاه:

چند سالی است که در استان قزوین کارمند برتر و نمونه انتخاب نمی‌شود، اگرچه دستگاه‌های اجرایی به صورت مجزا از کارمندان شایسته خود تقدیر می‌کنند اما به نظر می‌رسد رویه انتخاب کارمند خوب براساس شاخص‌هایی که در چند سال گذشته مطرح بود، این روزها به فراموشی سپرده شده و هیچ الگو و معیاری در این حوزه دیگر وجود ندارد.