به گزارش ایرنا خانه‌های این روستا، با قدمتی بیش از ۵۰۰ سال، گنجینه‌ای از فرهنگ و تمدن ایران باستان را در خود جای داده است. البته سابقه یکجا نشینی در این روستا با توجه به شواهد و قرائن بسیار عقب‌تر می‌رود و با توجه به گوردخمه‌های این روستا می‌توان قدمت یکجا نشینی در آن را تا دوران باستان عقب برد.
نامش نیز نام با شکوه و بلند آوازه‌ای است که موجب افتخار و مباهات مردمانش است. نام هرابرجان، ریشه‌ای اوستایی دارد و از واژه «هرابرزاییتی» نشأت می‌گیرد که نشان‌دهنده عمق تاریخی و معنای غنی آن است.
در قرن ۱۵ میلادی، مسافر ونیزی به نام جوزفا باربارو از این دیار عبور کرده و آن را با نام‌های «وارگان» و «وارگاری» معرفی کرده است. او به زیبایی و آبادانی این منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید که ۴۰۰ سال پیش، اینجا شهری بزرگ و پر رونق بوده که اکنون بیش از ۱۰۰۰ خانوار در آن سکونت دارند.
پس از دوران صفویه، اسناد تاریخی به روشنی بیانگر هویت و قدمت این روستای تاریخی هستند، در دوره ناصرالدین شاه قاجار، به خاطر مرغوبیت زمین‌ها و اهمیت استراتژیک هرابرجان، شاه به معتمد السلطان میرزا مهدی خان مستوفی اجازه می‌دهد تا زمین‌های این روستا را به مدت چند سال اجاره کند.
این اقدام نشان‌دهنده ارزش بالای این منطقه در آن زمان بوده است، گزارش‌های افسران اسکاتلندی و انگلیسی در اواخر قاجار نیز بر اهمیت هرابرجان تأکید می‌کنند، به ویژه در خصوص استحکامات دفاعی آن، از جمله قلعه معروف هرابرجان که نشانه‌ای از قدرت و شکوه گذشته این روستا بوده و امروزه به حسینیه تبدیل شده است.
مراسم گم تلا، که همچنان در این روستا برگزار می‌شود، گواهی بر قدمت بلند و ریشه‌دار این سرزمین است. گورستان‌های ناشناسی که در زیر قلعه سابق و حسینیه کنونی قرار دارند، نشان‌دهنده وسعت و آبادانی این روستا در گذشته‌ای نه چندان دور هستند.
هرابرجان نه تنها یک روستای تاریخی، بلکه نمادی از پیوند عمیق انسان با سرزمینش و پاسداری از فرهنگ و هویت ملی است. اینجا جایی است که تاریخ زنده است و هر گوشه‌اش داستانی برای گفتن دارد.
هرابرجان مرکز دهستان هرابرجان در ۲۰۰ کیلومتری جنوب یزد با جمعیتی بالغ بر یکهزار نفر است.
نظر شما