چگونه عملیات موشکی ایران سامانه‌های دفاع هوایی اشغالگران را فلج کرد؟

به گزارش سیاست خارجی ایرنا، عملیات موشکی ایران با نام «وعده صادق ۲» لحظه‌ای تعیین‌کننده در استراتژی نظامی مدرن و رویدادی محوری در درگیری‌های مداوم بین ایران و اشغالگران صهیونیستی به‌شمار می‌آید. این عملیات که به عنوان یکی از مهم‌ترین حملات علیه رژیم صهیونیستی در دهه‌های اخیر شناخته می‌شود، فراتر از جنگ‌های سنتی رفته و مرزهای تاکتیک‌های نبرد مدرن را به سطوح بی‌سابقه‌ای گسترش داده است.

رژیم صهیونیستی، با پشتیبانی گسترده غرب، بیش از ۷۵ سال است که تصویری از شکست‌ناپذیری و برتری نظامی از خود ارائه داده است. اما حمله ایران و همچنین عملیات پیشین «طوفان الاقصی» این افسانه را فروپاشید و ضعف‌های موجود در ساختار دفاعی رژیم اسرائیل را برملا ساخت.

دهه‌هاست که رژیم صهیونیستی با حمایت متحدان خود، به‌ویژه ایالات متحده و قدرت‌های اروپایی، خود را به‌عنوان دژی تسخیرناپذیر در خاورمیانه به نمایش گذاشته است. پیشرفت‌های تکنولوژیکی، قابلیت‌های اطلاعاتی و سیستم‌های دفاعی به‌ویژه «گنبد آهنین» به ساخت این تصویر کمک کرده‌اند. اما عملیات «وعده صادق ۲» نشان داد که این تصویر بیشتر یک جلوه مصنوعی است تا واقعیتی غیرقابل نفوذ.

یکی از جنبه‌های چشمگیر این حمله، تأثیر ویرانگر آن بر تاسیسات کلیدی نظامی اسرائیل بود. حتی رسانه‌های اسرائیلی، از جمله روزنامه «معاریو»، با اکراه به خسارات سنگین وارده اذعان کردند. این خسارات شامل تخریب گسترده پایگاه هوایی «نِواتیم» در صحرای نقب، تخریب پایگاه‌های «تل‌نوف» و «حتسریم» و همچنین خساراتی در مقر موساد بود. این اعتراف نادر نشان‌دهنده شکافی در استراتژی معمول رژیم صهیونیستی برای کوچک‌نمایی یا پنهان‌سازی خسارات وارده در حملات است.

توانایی ایران در ضربه زدن به قلب شبکه‌های نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی، نشانه‌ای از تغییر در جنگ است. این عملیات تنها به نابودی فیزیکی دارایی‌های نظامی محدود نبود؛ بلکه نمایشی از پیچیدگی و هماهنگی بالای جنگ هیبریدی مدرن بود که شامل ترکیبی از حملات موشکی، حملات سایبری و عملیات‌های روانی می‌شد.

یکی از مؤلفه‌های مهم عملیات "وعده صادق ۲"، نقش حیاتی جنگ سایبری بود. توانایی ایران در از کار انداختن سامانه "گنبد آهنین" که به عنوان نماد برتری تکنولوژیکی اسرائیل شناخته می‌شود بیانگر اهمیت فزاینده توانمندی‌های سایبری در جنگ‌های امروزی است. گنبد آهنین که برای رهگیری موشک‌ها طراحی شده بود، توسط هکرهای ایرانی که با استفاده از داده‌های حاصل از نفوذ قبلی به شرکت "رافائل" (یکی از شرکت‌های مسئول طراحی این سامانه) توانسته بودند به آن نفوذ کنند، از کار افتاد. حمله به شرکت غربی "فایرآی"، که در زیرساخت‌های دفاعی اسرائیل و به‌ویژه در پروژه گنبد آهنین و "فلاخن داوود" نقش داشت، شکست سامانه‌های دفاعی اسرائیل را تشدید کرد.

با از کار انداختن رادارها و پرتابگرهای موشکی، بیش از ۹۰ درصد موشک‌های ایران به اهداف مورد نظر اصابت کردند. این تحول نشان‌دهنده تغییر اساسی در شیوه‌های جنگ است، به‌گونه‌ای که فضای سایبری به یک میدان نبرد حیاتی تبدیل شده است. توانایی فلج کردن سامانه‌های دفاعی دشمن از راه دور، گواهی بر پیچیدگی بالای جنگی است که ایران علیه اسرائیل به راه انداخته و نشان‌دهنده تغییر چشمگیر در توازن قدرت به نفع ایران است.

علاوه بر این، عنصر سایبری به‌طور انحصاری به از کار انداختن سیستم‌های دفاعی ختم نشد. نیروهای ایرانی همچنین به سیستم‌های پیامکی در سرزمین‌های اشغالی نفوذ کرده و پیام‌های فریبنده‌ای به ساکنان ارسال کردند که به دروغ به آنان اطمینان می‌داد حمله به پایان رسیده و می‌توانند پناهگاه‌های خود را ترک کنند. این تاکتیک جنگ روانی، باعث سردرگمی و وحشت بیشتر در جامعه اشغالی شد و پاسخ داخلی نیروهای اشغالگر را بی‌ثبات کرد.

در حالی که حملات موشکی و سایبری ایران ویرانگر بود، عملیات همزمان زمینی توسط نیروهای حماس در یک ایستگاه قطار در تل‌آویو نیز بسیار مهم بود. با تمرکز نیروهای اسرائیلی بر تهدید هوایی، این حمله زمینی نشان داد که هماهنگی حملات در چند جبهه چقدر مؤثر است. توانایی اجرای چنین عملیاتی همزمان، که ترکیبی از حملات موشکی، سایبری و زمینی بود، فصل جدیدی از جنگ نامتقارن علیه رژیم صهیونیستی را رقم زد.

این حمله زمینی بخش مهمی از استراتژی کلی محور مقاومت بود. این عملیات نشان‌دهنده وحدت عملیاتی میان جناح‌های مختلفی بود که علیه اشغالگران متحد شده‌اند و این باور را تقویت کرد که جنگ مدرن دیگر محدود به یک حوزه نیست؛ بلکه تلفیقی از عناصر الکترونیکی، هوایی و زمینی است که با هم برای دستیابی به اهداف استراتژیک عمل می‌کنند.

یکی از جنبه‌های برجسته این عملیات، شکست آشکار فناوری و اطلاعات غربی در محافظت از رژیم اشغالگر در برابر چنین حمله‌ای بود. در طول دهه‌ها، غرب به‌ویژه ایالات متحده میلیاردها دلار برای توسعه سامانه‌های دفاعی اسرائیل سرمایه‌گذاری کرده است، که همین حمایت مالی و تکنولوژیکی به تثبیت وجهه رژیم صهیونیستی به عنوان یک قدرت شکست‌ناپذیر در منطقه کمک کرده بود. اما عملیات «وعده صادق ۲» افسانه برتری این سیستم‌ها را فروپاشید.

واکنش غرب نسبتاً خاموش بود، تا حدی به دلیل شرمساری ناشی از شکست سیستم‌هایی مانند گنبد آهنین و فایرآی در عملکرد مناسب. وسعت خسارت و کارآیی حمله ایران، پرسش‌های جدی در مورد قابلیت اعتماد این سیستم‌ها در برابر تهدیدات پیشرفته موشکی و سایبری ایجاد کرد.

این عملیات همچنین به یک تغییر گسترده‌تر در دینامیک قدرت جهانی اشاره دارد. ایران با ادامه توسعه توانمندی‌های موشکی و سایبری خود، نه تنها رژیم اشغالگر بلکه هژمونی گسترده‌تر غرب در منطقه را نیز به چالش کشیده است. اتکای صرف به فناوری، بدون توجه به واقعیات سیاسی و نظامی در زمین، به‌عنوان یک استراتژی شکست‌خورده آشکار شده است.

عملیات "وعده صادق ۲" چندین درس مهم برای جنگ مدرن به همراه دارد. نخست اینکه این عملیات بر اهمیت فزاینده توانمندی‌های سایبری در تعیین نتایج جنگ‌ها تأکید می‌کند. توانایی از کار انداختن سامانه‌های دفاعی دشمن از راه دور می‌تواند به‌طور چشمگیری توازن را در هر رویارویی نظامی تغییر دهد.

این به‌ویژه در جنگ‌های نامتقارن، جایی که یک طرف ممکن است قدرت نظامی متعارف کمتری داشته باشد اما با نوآوری‌های تکنولوژیکی این ضعف را جبران می‌کند، حائز اهمیت است.

دوم، عملیات نشان داد که نیاز به عملیات‌های هماهنگ چند حوزه‌ای وجود دارد. حملات موشکی، سایبری و زمینی همزمان، نشان دادند که چگونه عناصر مختلف جنگ می‌توانند با هم ترکیب شوند تا دشمن را سردرگم کنند. این سطح از هماهنگی نه تنها نیاز به تخصص فنی، بلکه نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای پیشرفته دارد.

سوم، این حمله ضعف کل معماری دفاعی غرب را آشکار کرد و نشان داد که اتکای صرف به برتری تکنولوژیکی ناکافی است.

در نهایت، عملیات «وعده صادق ۲» به‌عنوان لحظه‌ای کلیدی در درگیری‌های مداوم بین ایران و رژیم اشغالگر شناخته می‌شود. این عملیات افسانه شکست‌ناپذیری را در هم شکست، نقاط ضعف سامانه‌های دفاعی رژیم صهیونیستی را برملا کرد و اهمیت فزاینده جنگ سایبری را در جنگ‌های مدرن برجسته ساخت.

در حالی که رژیم صهیونیستی در تلاش است تا از پس این حمله برآید، پیامدهای گسترده‌تر برای استراتژی نظامی جهانی روشن است: این رژیم دیگر مصون نیست و ایران، حماس و حزب‌الله تمام افسانه‌های غرب و اسرائیل را نابود کرده‌اند و رویارویی‌های آینده برای آن‌ها حتی ویرانگرتر و خونین‌تر خواهد بود.

*مدیر و سردبیر مرکز مطالعات راهبردی نگاه نو