عشایر تهران گمنام، اما مولد

به گزارش ایرنا ،۱۵ مهرماه روز روستا و عشایر نامگذاری شده که همه ساله شاهد برنامه‌های مختلفی در مناطق عشایر نشین کشور و استان تهران هستیم. عشایر استان تهران، بخش کوچکی از جامعه عشایری ایران را تشکیل می‌دهند؛ اما به دلیل ویژگی‌های خاص زندگی و فرهنگ خود، اهمیت زیادی دارند.

این عشایر عمدتاً در مناطق کوهستانی و دامنه‌های رشته کوه البرز مستقر هستند و نقش مهمی در اقتصاد و حفظ فرهنگ‌های بومی ایفا می‌کنند. پراکندگی این عشایر در شهرستان‌های مختلف استان تهران از جمله فیروزکوه، دماوند، پاکدشت و ورامین قابل مشاهده است.بیشتر این عشایر به دامداری و کوچ‌نشینی مشغول هستند و همواره در جستجوی مراتع مناسب برای دام‌های خود به مناطق مختلف کوچ می‌کنند.

اقتصاد عشایر استان تهران به طور عمده بر پایه دامداری استوار است. دام‌های این عشایر شامل گوسفند و بز است که علاوه بر تأمین نیازهای روزمره خانواده‌ها، محصولات دامی همچون گوشت، شیر و پشم نیز به بازار عرضه می‌کنند. در کنار دامداری، عشایر این منطقه به کشاورزی فصلی و صنایع دستی مانند قالی‌بافی و گلیم‌بافی نیز مشغول هستند. این فعالیت‌ها به خصوص در فصولی که امکان کوچ وجود ندارد، منبع درآمد مهمی برای آنها به شمار می‌آید.

آیین‌های سنتی مانند جشن‌های عروسی، مراسم‌های مذهبی و آداب کوچ‌نشینی، هنوز هم در بین آنها زنده است

فرهنگ عشایر استان تهران نیز بسیار غنی و ریشه‌دار است. این فرهنگ شامل زبان، موسیقی، رقص‌ها و آیین‌های خاصی است که به صورت نسل به نسل منتقل می‌شود. بسیاری از عشایر استان تهران به زبان ترکی یا کردی سخن می‌گویند و آیین‌های سنتی مانند جشن‌های عروسی، مراسم‌های مذهبی و آداب کوچ‌نشینی، هنوز هم در بین آنها زنده است. این رسوم نشان‌دهنده هویت قومی و فرهنگی این جامعه است که در مقابل تحولات مدرن همچنان حفظ شده است.

در این روز علاوه بر برگزاری ویژه برنامه‌های مختلف ورزشی، فرهنگی و دیدار با خانواده معظم شهدای عشایر از تعدادی عشایر فعال و نمونه تقدیر می‌شود.

عشایر این استان از تولیدکنندگان عمده گوشت قرمز محسوب می شوند و باید تلاش شودبا اختصاص امکانات مناسب از جمله پنل‌های خورشیدی و توزیع نهاده از عشایر تولید کننده حمایت لازم صورت بگیرد.

افزایش شهرنشینی و توسعه صنعتی در مناطق نزدیک به سکونتگاه‌های عشایری، فشار زیادی بر منابع طبیعی وارد کرده

یکی از مهم‌ترین چالش‌های عشایر استان تهران، تغییرات اقلیمی و کاهش مراتع است. افزایش شهرنشینی و توسعه صنعتی در مناطق نزدیک به سکونتگاه‌های عشایری، فشار زیادی بر منابع طبیعی وارد کرده و مراتع قابل استفاده برای دام‌ها را کاهش داده است. همچنین، تغییرات آب و هوایی و خشکسالی‌های پی‌درپی، چرخه زندگی و کوچ این عشایر را مختل کرده و آنها را با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه کرده است.

عشایر استان تهران با وجود چالش‌های موجود، همچنان به عنوان یکی از گروه‌های مهم اجتماعی و فرهنگی در این منطقه شناخته می‌شوند. ضمن اینکه تلاش‌های دولت برای حمایت از این جامعه از طریق برنامه‌های توسعه‌ای و تأمین امکانات آموزشی و بهداشتی در سال‌های اخیر، گامی مثبت در جهت بهبود شرایط زندگی این عشایر بوده است. با این حال، برای حفظ این فرهنگ و سبک زندگی ویژه، نیاز به توجه بیشتر و سیاست‌های پایدارتری وجود دارد تا عشایر بتوانند به نقش مهم خود در جامعه و اقتصاد کشور ادامه دهند.

کوچ پاییزه عشایر استان تهران

این جامعه تولیدکننده در آستانه شروع فصل سرما و پس از یکصد روز حضور در مراتع و مناطق کوهستانی، کوچ پاییزه خود را به سمت مناطق جنوبی شروع کردند.

پیش از این فرشید ذبیحی مدیر امور عشایر استان تهران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: عشایر استان تهران همراه عشایر استان‌های قم، مرکزی و سمنان حدود یکصد روز از سال را در مناطق سردسیر شهرستان‌های شمیرانات، فیروزکوه و دماوند در شمال این استان مشغول با تولید محصولات لبنی و دامی سپری کردند.

وی اظهار کرد:‌ کوچ پاییزه عشایر استان به مدت ۲ ماه ادامه خواهد داشت و استقرار آنان در نیمه آبان ماه به‌طور کامل در مناطق گرمسیری استان پایان می‌یابد.

مدیر امور عشایر استان تهران ادامه داد: یک هزار و ۶۰۰ خانوار عشایری استان تهران به همراه عشایر مهمان از استان‌های همجوار اکنون به مناطق میان‌بند و قشلاقی جنوب استان در حال عزیمت هستند.

وی با اشاره به خدمات ارائه شده به عشایر در مناطق سردسیر نیز گفت: در سال جاری به عشایر کوچنده در مناطق ییلاقی (سردسیر) خدماتی نظیر آبرسانی سیار، توزیع سیلندر گاز، آرد و مرمت ایل‌راه‌های عشایری ارائه و هماهنگی‌های لازم نیز در بخش‌های بهداشت و درمان، راه و شهرسازی، منابع طبیعی، محیط زیست و فرمانداری‌ها انجام شد.

به گزارش ایرنا، ۱۴ هزار و ۳۱۵ هزار نفر از عشایر کشور در استان تهران زندگی می‌کنند و بر اساس گزارش مرکز آمار ایران جمعیت عشایر استان در ۴۰ سال گذشته تا حدودی ثابت بوده و دلیل آن هم این است که ظرفیت مراتع جوابگوی جمعیت بیشتر نیست.

عشایر استان تهران، قشلاق را در جنوب‌شرقی استان و در شهرستان‌های ورامین و پاکدشت و فصل ییلاق را در ارتفاعات البرز و در شهرستان‌های دماوند و فیروزکوه مستقر می‌شوند.

جامعه عشایری استان تهران تلفیقی از عشایر سایر استان‌های کشور است که حدود ۳۰۰ سال پیش در قالب چهار ایل و ۲۷ طایفه در مناطق عشایری استان تهران سکونت پیدا کردند.