به گزارش ایرنا از مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، رضوان حکیم‌زاده به مناسبت «روز ملی روستا و عشایر»، با بیان اینکه آموزش عشایری نماد عدالت آموزشی نمود آن است، گفت: عدالت آموزشی زمینهساز عدالت اجتماعی است و در آموزش تجلی پیدا می‌کند.
وی افزود: مدارس عشایری و روستایی این امکان را به دانش‌آموزان می‌دهد که در دورافتاده‌ترین نقاط کشور و حتی در مناطق صعب‌العبور، در کلاس‌هایی که در چادرهای عشایری و در کانکس‌های ویژه برپا می‌شوند و همچنین در مدارس ثابت در مناطق روستایی و عشایری فرصت دسترسی به آموزش داشته باشند. تعداد دانش‌آموزان عشایری در مقطع ابتدایی بسیار چشمگیر است.
حکیم‌زاده با اشاره به آمار مرتبط با وضعیت تحصیلی در مدارس عشایری، ادامه داد: در حال حاضر ۲۱۸ هزار و ۱۱۷ دانش‌آموز عشایری در ۷ هزار و ۳۲۰ مدرسه عشایری در سراسر کشور مشغول تحصیل هستند که از این تعداد ۱۵۳ هزار و ۳۹۴ دانش‌آموز در مقطع ابتدایی، ۴۴ هزار و ۶۳۸ دانش‌آموز در مقطع متوسطه اول و ۲۰ هزار و ۸۵ دانش‌آموز در مقطع متوسطه دوم حضور دارند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه مدارس بسته به اقتضائات موجود اعم از وضعیت اقلیم و تعداد دانش‌آموزان، در دسته‌های مدارس ثابت، سیار و نیمه‌سیار تقسیم‌بندی می‌شوند، یادآور شد: آمار نشان می‌دهد که تعداد دانش‌آموزان از مقطع ابتدایی به مقاطع بعدی کاهش قابل‌ملاحظه‌ای دارد؛ این یعنی تا جایی که به آموزش ابتدایی مرتبط است، امکان دسترسی به آموزش به خوبی فراهم شده و امید است با اقدامات و برنامه‌هایی که در دور جدید صورت می‌گیرد، این روند در متوسطه اول و دوم نیز ادامه یابد.
وی اضافه کرد: بسیاری از مدارس عشایری کلاس‌های چندپایه دارند و این یعنی بر اساس ماهیت این مقطع، یک معلم می‌تواند چندپایه را همزمان تدریس کند که طبعاً این امکان در مقاطع بالاتر وجود ندارد.
مدارس شبانه‌روزی عشایری خلاء دوره متوسطه را پوشش می‌دهد
حکیم‌زاده با اشاره به اینکه در حال حاضر ۲۵۸ مدرسه شبانه‌روزی عشایری وجود دارد، اظهار داشت: در این مقاطع به تعداد معلمان بیشتری نیاز است که البته تأمین این تعداد معلم با توجه به تعداد کم دانش‌آموزان کمی دشوار است؛ برای برون‌رفت از این چالش، ایجاد مدارس شبانه‌روزی در مقاطع متوسطه می‌تواند راه‌گشا باشد. دراین زمینه هر چه مدارس گستردگی پوشش بیشتری داشته باشند، عدالت آموزشی بیشتر محقق خواهد شد.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه معلم مهم‌ترین عنصر در کیفیت یادگیری است، تصریح کرد: از این منظر معلمان نقش بسزایی در مدارس عشایری و روستایی ایفا می‌کنند، زیرا در این مناطق عمدتاً دسترسی به منابع آموزشی و یادگیری مانند کتابخانه بسیار محدود است و افراد نمی‌توانند از منابع متنوع دیگر بهره ببرند. در چنین شرایطی، نقش معلم بسیار ویژه است.
وی اصلاح سیاست‌های نادرست گذشته را لازمۀ توسعه مدارس عشایری و روستایی دانست و گفت: استخدام معلم برای دانش‌آموزان عشایر از بوم عشایر یکی از برنامه‌های جدی وزارتخانه در دور جدید است که البته اقدامات خوبی نیز در این زمینه انجام شده است که امیدواریم ادامه هم یابد تا تعداد بیشتری از معلمان مدارس عشایر، از بین خود مردم عشایر انتخاب شوند. این اقدام قطعاً یکی از بهترین برنامهها برای کیفیت‌بخشی به آموزش در این مدارس است. علاوه بر آن، در این مدارس راهبران آموزشی که خود از بهترین معلمان هستند و مهارت‌ها و آموزش‌های متنوعی را کسب کرده‌اند، فعال هستند. این افراد با رفع مشکلات و چالش‌های موجود، زمینه را برای ارتقاء کیفیت مدارس عشایری فراهم می‌کنند. معلمان مدارس عشایری به توانمندی‌ها و مهارت‌های منحصربه‌فردی نیاز دارند.
معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه تدریس در مناطق عشایری با مدارس شهری متفاوت است، افزود: معلمان مشغول در هر یک از این دو دسته باید آموزش‌ها و مهارت‌های خاص خود را بگذرانند و به توانمندی خاص برسند. قطعاً توانمندی معلمی که به صورت تخصصی یک درس را تدریس می‌کند، با معلمی که در یک کلاس چند پایه حضور دارد، باید متفاوت باشد.
پیش‌دبستانی کلید عدالت آموزشی است
حکیم‌زاده در ادامه با بیان اینکه پیش‌دبستانی کلید عدالت آموزشی است، خاطرنشان کرد: باور داریم آموزش‌های پیش از دبستان باید برای همه کودکان ایران در دسترس باشد تا به طور خاص آن دسته‌ای که در مناطق روستایی و عشایری زندگی می‌کنند و با محدودیت‌های زیادی برای دسترسی به منابع مواجه هستند، آمادگی لازم را به لحاظ شناختی، اجتماعی و عاطفی برای ورود به دوره دبستان کسب کنند. علاوه بر این، در مناطق دو زبانه، یادگیری مهارت‌های زبانی از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است و نقش مهمی در برابری شرایط دانش‌آموزان در مدرسه دارد.
اثر ملموس دوره پیش‌دبستانی در غنی شدن خزانه واژگانی کودکان مناطق دو زبانه
سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اضافه کرد: کودکان مناطق روستایی و عشایری عموماً دسترسی لازم و کافی به امکانات و فناوری را ندارند و از طرفی، بستر لازم برای فراگیری این قبیل مهارت‌ها نیز در خانواده‌ها فراهم نیست. به همین دلیل گذراندن دوره پیش‌دبستانی برای غنی شدن خزانه واژگانی کودکان مناطق دو زبانه امری ضروری است.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه عدالت آموزشی یک اصل است، تصریح کرد: طبق اساسنامه سازمان اعتبار خاصی برای پوشش پیش‌دبستانی در مناطق محروم و کمتربرخوردار اختصاص داده شده است تا کودکان این مناطق بتوانند به صورت رایگان آموزش‌های لازم را پشت سر بگذارند و با آمادگی کامل بتوانند در محیطی با فرصت برابر، وارد دوره دبستان شوند.
وی کاهش نرخ پوشش کودکان در کودکستان‌ها را بسیار نگران‌کننده دانست و تأکید کرد: با توجه به اثرگذاری بی‌نظیر دوره ۵ ساله اول در زندگی افراد، ضروری است دولت حمایت ویژه‌ای برای افزایش نرخ پوشش کودکان در کودکستان‌ها انجام دهد. فراموش نکنیم که کودکان در این دوره باید در معرض محرک‌های یادگیری قرار بگیرند تا سرمایه مغزی آنان افزایش یابد و از این منظر غنی شوند. این مهم نقشی ویژه در موفقیت‌های بعدی کودکان به ویژه در دوران تحصیل دارد. از این رو، توسعه دوره پیش‌دبستانی در مناطق محروم و کم‌برخوردار امری ضروری و لازمه تحقق عدالت آموزشی است. این افت بسیار نگران‌کننده است به ویژه که اغلب در مناطق محروم و کم‌برخوردار رخ داده است.
وی افزود: نیل به این اهداف نیازمند هم‌افزایی همه سازمان‌ها و دستگاههای ذی‌ربط است و قطعاً با همکاری بین‌دستگاهی و بین‌نهادی می‌توان نرخ پوشش کودکان در کودکستان‌ها را نه‌تنها به بالای ۷۰ درصد که به عدد مطلوب رساند. جالب اینکه تا پایان سال ۱۴۰۰، نرخ پوشش حتی در مناطق محروم و کم‌برخوردار بالای ۹۰ درصد و بیشتر از بسیاری از مناطق شهری بود.
تنوع قومیتی در ایران یک سرمایه ارزشمند فرهنگی است
سرپرست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک تنوع قومیتی در ایران را یک سرمایه ارزشمند قلمداد و خاطرنشان کرد: این تنوع می‌تواند نقش بی‌بدیلی در ارتقای فرهنگی ایفا کند؛ به شرطی که در گام اول این تنوع به عنوان یک اصل پذیرفته شود و در برنامه‌ریزی‌ها تمام اقتضائات آن مورد توجه قرار بگیرد. این مهم میسر نمی‌شود مگر با حضور و شناخت میدانی.
وی با اشاره به ضرورت بازدید از مناطق مختلف عشایری و روستایی، بیان داشت: این بازدید یکی از برنامه‌های اصلی است که حتی در دوره قبل نیز بر آن اصرار وجود داشت و به شخصه از بسیاری از مدارس مناطق صفر مرزی حضور یافته و از نزدیک با چالش‌ها و مشکلات و همچنین دغدغه‌های کودکان و دانش‌آموزان عشایر و روستاییان غیور و بافرهنگ کشور آشنا شدم.
وی یادآورشد: در دور جدید نیز همین سیاست ادامه خواهد داشت. بر همین مبنا، در همین مدت اندک مسئولیت در سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در مدارس مناطق عشایری دو استان فارس و خراسان رضوی حضور پیدا کردم و حتی آغاز سال تحصیلی را در یکی از این مدارس به صورت نمادین جشن گرفتیم.
نظر شما