به گزارش ایرنا، سلامت روان به طور کلی در کنار سلامت جسمانی یکی از ابعاد مهم زندگی بشر را شکل می‌دهد و اهمیت این موضوع در محیط کار سبب شده تا امسال شعار هفته سلامت روان با عنوان " سلامت روان در محیط کار" نامگذاری شود.
یک روانپزشک در همین خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به ارائه تعریفی از سلامت روان پرداخت و اظهار داشت: سلامت روان حالتی از رفاه است که در آن فرد می‌تواند با استرس‌های روزمره کنار بیاید، به نحوی سازنده کار کند، به پتانسیل کامل خود دست یابد و جامعه خود را یاری دهد.
سلامت روان، همراه با سلامت جسمی و رفاه اجتماعی، جزء ضروری سلامت کلی است و در این بین سلامت روان در محیط کار یعنی پیشگیری از پیدایش مشکلات روانی در کارکنان و سالم‌سازی فضای روانی کار است.
شکوه سادات فرزانه ادامه داد: سلامت روان، همراه با سلامت جسمی و رفاه اجتماعی، جزء ضروری سلامت کلی است و در این بین سلامت روان در محیط کار یعنی پیشگیری از پیدایش مشکلات روانی در کارکنان و سالم‌سازی فضای روانی کار، به‌نحوی‌که هیچ‌یک از کارکنان به دلیل عوامل موجود در محل کار گرفتار آسیب روانی نشوند.
وی با تاکید بر اینکه سلامت روان سبب می‌شود تا هر یک از کارکنان از فعالیت‌ها و محل کار خود احساس رضایت کنند و علاقه‌مند به آن محل باشند تصریح کرد: حاکم بودن سلامت روان در محیط کار سبب می‌شود همه کارکنان قادر به ایجاد روابط مطلوب با محیط کار و عوامل موجود در آن باشند و هر یک از کارکنان نسبت به خود، روسا، همکاران و به طور کلی نسبت به محیط کار خود و به خصوص نسبت به جایگاه خود در آن اداره یا سازمان احساس تعلق داشته باشند.
این روانپزشک شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در خصوص چالشی که شاغلان در حوزه سلامت روان با آن روبه رو هستند نیز چنین گفت: می‌توان گفت مهمترین چالش‌ها در خصوص سلامت روان در محیط کار شناخته نشدن جایگاه پراهمیت حافظان سلامت روان از سوی آحاد جامعه به دلیل ترس از انگ اجتماعی و نیز هزینه‌های درمانی سنگین به واسطه زمان‌بر بودن مدت درمان بیماری‌های خاص روان است.
فرزانه یادآور شد: در دسترس نبودن خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی برای شاغلان به صورت خوشه‌ای به منظور سهولت در دسترسی درمانگران و درمان شونده‌ها براساس توزیع جغرافیایی محل سکونت افراد از دیگر چالش‌های سلامت روان در محیط کار به شمار می‌رود.
وی در پاسخ به این سوال که برای مقابله با استرس کاری باید چه اقداماتی کرد؟ گفت: برای بخش عمده‌ای از جامعه انسانی کار بخش مهمی است از زندگی را به خود اختصاص داده است، جایی که بیشتر وقت افراد گذرانده می‌شود، درآمد را از آن طریق به دست می‌آورد و با افرادی به واسطه آن فضا آشنایی حاصل می‌شود از همین رو داشتن یک شغل رضایت‌بخش می‌تواند برای سلامت روان و رفاه عمومی مفید باشد و یا نبود آن بهداشت روان افراد را تهدید کند از همین رو مسائل مربوط به محیط کار از عوامل اصلی ایجاد استرس در افراد است.
این روانپزشک ادامه داد: در گام اول باید آن فرد شاغل عوامل استرس‌زای خود را تشخیص دهد و در گام بعدی پاسخ درستی به آن دهد.
فرزانه تصریح کرد: باید برای بازگشت به سطح عملکرد قبل از استرس، زمان‌های استراحت و آرامش در نظر گرفته شود و از تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا تمرکز حواس استفاده کرد.
وی استفاده از پشتیبان را عامل مهمی در کاهش استرس‌های کاری عنوان کرد و گفت: می‌توان از خانواده و نزدیکان در این خصوص کمک گرفت و یا با یک روانشناس صحبت کرد.
این روانپزشک به نقش سازمان‌ها در حفظ سلامت روان کارکنان خود نیز اشاره کرد و افزود: همه سازمان‌ها باید به سلامت روانی اعضای خود توجه داشته و برای آن برنامه‌ریزی کنند، چراکه تجربه نشان داده است، مراکز کارآفرینی بسیاری به دلیل غفلت از این سطح از رفاه اعضا و اهمیت ندادن به سلامت روان، با مشکلاتی اساسی مواجه شدند و این موضوع به شکل محسوسی بهره‌وری را کاهش داده است.
مدیران باید نیازهای کارمندان و عوامل سلامت روان آنها را بررسی کنند و کارمندان هم پیشنهادهایی برای ارتقای سلامت روان خود و سایر همکارانشان ارائه دهند.
فرزانه با تاکید بر اینکه ارتقای سلامت روان در محیط کار به تعامل کارمندان و مدیران نیاز دارد اظهار داشت: مدیران باید نیازهای کارمندان و عوامل سلامت روان آنها را بررسی کنند و کارمندان هم پیشنهادهایی برای ارتقای سلامت روان خود و سایر همکارانشان ارائه دهند.
وی با تاکید بر اینکه برای پیشرفت شغلی، نباید کارمندان مجبور باشند تا به خانواده خود فشار وارد کنند یا برای تحصیل و پیشرفت در سایر جنبه‌های زندگی، به دلیل اجبارهای محیط کار آنها را تحت فشار قرار داد، تصریح کرد: اگر کارهای مجموعه با اختلال مواجه نمی‌شود، به کارکنان باید اجازه داده شود تا در مواقع لزوم برای انجام اضافه کاری نه بگویند، در این صورت می‌توان افراد دیگر را جایگزین کرد یا برای اضافه کاری به صورت داوطلبانه افراد را در شغل‌های موردنیاز استفاده کرد.
این روانپزشک بیان داشت: لازم است خدمات متمرکز در دسترس دائمی بهداشت و روان از سوی کارفرمایان برای کارمندان در نظر گرفته و در کنار آن فضایی برای استراحت و آرامش در ساعات کاری برای کارمندان فراهم شود.
وی به دیگر راهکارهای حفظ سلامت کارکنان اشاره کرد و گفت: لازم است سعی شود ماموریت‌های خارج از ساعت به خصوص در مواردی که ماموریت‌ها بدون برنامه‌ریزی هستند به حداقل رسانده شود و از سوی کارفرما برای کارمندان، بیمه سلامت روان و تامین کمک هزینه مشاوره و داروهای روان‌درمانی ارائه شود.
این روانپزشک تاکید کرد: در اولویت قرار دادن سلامت روان کارکنان، ارزیابی دایمی تغییر و به روزرسانی هنجارهای محل کار باید از سوی کارفرمایان انجام گیرد و اینکه کارفرمایان لازم است به صورت دوره‌ای و منظم سلامت روان کارکنان خودرا ارزیابی کرده و نتایج پایانی در رابطه با استفاده از منابع سلامت روان، تجربه کارمندان و میزان رضایت آنها از منابع و تاثیر سلامت روان آنها بر روی کار به خصوص کارکنانی که سطح بالایی از استرس را تجربه می‌کنند به طور دائم پایش کرده و در ارتباط مستقیم با روان‌پزشکان و روان‌شناسان مشاور باشند.
تاکنون آمار و گزارش مشخص و دقیقی در خصوص اینکه میزان سلامت روان کارکنان و شاغلان در چه وضعیتی است، وجود ندارد و به گفته مسوولان مربوطه تاکنون پایشی در این خصوص انجام نشده است و در کنار طب کار که به وضعیت جسمانی کارکنان می‌پردازد اما پایشی که بر اساس آن کارفرمایان ملزم به انجام سنجش سلامت روان کارکنان خود باشند تاکنون تعریف نشده است.
پایشی در خصوص سلامت روان شاغلان وجود ندارد
معاون مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا گفت: در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی واحدی تحت عنوان بهداشت حرفه‌ای سلامت کار فعال است که کارفرمایان را ملزم به سنجش و ارزیابی سلامت جسمانی کارکنان خود در قالب طرح "طب کار" می‌کند.
سمیه جوادی افزود: به طور مثال به فراخور نوع فعالیت هر محیط کاری یک سری آزمایشات برای کارکنان آن محل الزامی است و این ازمایش‌ها بیشتر متوجه سامت جسمانی کارکنان است.
در حالیکه برای سنجش سلامت جسمانی کارکنان آزمایش‌های دوره‌ای درنظر گرفته شده است اما برای سلامت روان سنجشی وجود ندارد.
وی با بیان اینکه سنجش سلامت روان شاغلان طی سال‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته است تصریح کرد: در حالی که برای سنجش سلامت جسمانی کارکنان آزمایش‌های دوره‌ای درنظر گرفته شده است اما برای سلامت روان سنجشی وجود ندارد و مرکز بهداشت تنها به معرفی مراکز مشاوره و غربالگری سلامت روان به کارفرمایان اکتفا کرده و الزامی در این خصوص وجود ندارد.
معاون مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه سنجش سلامت روان همچنان یک تابو برای برخی از افراد قلمداد می‌شود اظهار داشت: به خاطر این موضوع کارکنان هم کمتر در این خصوص همکاری می‌کنند و مراجعه به روانشناس و یا درمان برخی اختلالات روانی که با محیط کار آنها نیز گره خورده را کمتر مورد توجه قرار می‌دهند.
جوادی افزود: به طور کلی توجه به سلامت روان در محیط کار مغفول مانده است و پرداختن به آن هم مشارکت کارفرمایان را می‌طلبد و هم نیاز دارد تا کارکنان در این خصوص همکاری کنند.
سلامت روان لازمه رشد و پیشرفت در محیط کار
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی، خدمات درمانی و بهداشتی چهارمحال و بختیاری نیز به تاثیرات مطلوب سلامت روان در محیط کار اشاره کرد و گفت: سلامت روان در محیط کار حالتی از رفاه و آسایش است که در این حالت فرد می‌تواند با استرس‌های روزانه خود کنار بیاید و به نحوی سازنده به انجام امور کاری خود بپردازد.
علی‌ضامن صالحی‌فرد افزود: یکی از فاکتورهای مهم در آموزش دوره‌های مدیریت، اهمیت بهداشت روانی در محیط کار برای مدیران و کارکنان است که می‌طلبد به این موضوع توجه بیشتری شود.
کارکنانی که از نظر روانی در وضعیت مناسبی قرار دارند، انعطاف‌پذیر هستند، استرس خود را کنترل می‌کنند و مسوولیت‌های خود را می‌پذیرند.
وی تصریح کرد: عوامل روانی محیط کار سالم به همه افراد کمک می‌کند تا احساساتشان را بشناسند و از آن در جای درست استفاده کنند از همین رو کارکنانی که از نظر روانی در وضعیت مناسبی قرار دارند، انعطاف‌پذیر هستند، استرس خود را کنترل می‌کنند، مسوولیت‌های خود را می‌پذیرند و در برابر تغییرات مقاومت نکرده و در سازمان و محل کار خود رشد می‌کنند.
رییس مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری یادآور شد: اگر یک مجموعه می‌خواهد سود بیشتری داشته باشد مهم است که به برقراری بهداشت روانی در محیط کار کارکنان خود توجه داشته باشد چراکه بهداشت روانی در محیط کار، بهبود عملکرد کارکنان، افزایش بازدهی و کارآمدی و کاهش فرسودگی شغلی را به همراه دارد.
به گزارش ایرنا، از ۱۸ تا ۲۴ مهر ماه با عنوان هفته سلامت روان نامگذاری شده است. امسال هفته سلامت روان با شعار اولویت امروز، سلامت روان در محیط کار نامگذاری شده است.
نظر شما