خودنمایی لخته کوچکی در مغز؛ خطری در کمین همه ما

به گزارش ایرنا، ساعت حوالی ۲۲ و ۳۰ دقیقه شب بود، زنگ خانه به صدا درآمد. در را باز کرد با جسم نیمه‌جان برادر ۳۰ ساله‌اش روبه‌رو شد که گفت «سلام خواهر حال خوبی ندارم» و همانجا پیش چشم خواهرش از حال رفت.

اکنون که بیش از چند ماه از این حادثه می‌گذرد، هنوز فاطمه حین تعریف این داستان، ترس و وحشت همه وجودش را فرامی‌گیرد.

فاطمه می‌گوید: آن لحظه که برادرم را این چنین حالی مقابل خود دیدم، تمام تلاشم این بود که حواسم را جمع کنم تا ببینم باید چه اقدامی انجام دهم. برادرم را روی زمین درازکش افتاده بود. واکنشی نداشت، وحشت امانم را بریده بود. با حالی مضطرب، در حالی که دستم را روی سرم گذاشته بودم و در حال جیغ زدن بودم، به سمت تلفن رفتم و با اورژانس فوریت‌های پزشکی ۱۱۵ تماس گرفتم.

از زمان تماسم با اورژانس تا حضورشان زمان نمی‌گذشت. نمی‌دانستم باید چه کاری انجام دهم، راهنمایی‌ها و دستورات کارشناس اورژانس را اجرا می‌کردم، اما تغییری در حال برادرم ایجاد نمی‌شد.

بعد از چند دقیقه اورژانس رسید و ماموران اورژانس بر بالین برادرم نشستند و علایم حیاتی‌اش را چک کردند. نگرانی از چهره کارکنان اورژانس هم مشهود بود.

با مشورت مرکز چند داروی تزریقی را با سِرم و آمپول به برادرم تزریق کردند و با سرعت و احتیاط، با آمبولانس به طرف بیمارستان منتقلش کردیم، اما گویی راه خانه تا بیمارستان مسافتی بود که به آخر نمی‌رسید.

بالاخره به بیمارستان رسیدیم و پزشک طب اورژانس بالای سر برادرم آمد و پس از بررسی‌های اولیه گفت که علایم حیاتی بیمار عادی است و باید علت بی‌حرکتی، بی‌حس بودن بدن، ناتوانی در حرف زدن، واکنش نشان ندادن بیمار حتی به نور تابیده‌شده داخل چشمانش بررسی شود.

همه نگران بودیم، گویی پزشکان چیزی می‌دانستند که نمی‌خواستند بگویند و امیدوار بودند این حدسشان اشتباه باشد. با کلمات و اصطلاحات تخصصی پزشکی با یکدیگر صحبت می‌کردند، به همراه پدر و مادرم که خود را به بیمارستان رسانده بودند، با چشمانی نگران و جسمی بی‌رمق منتظر اعلام نظر پزشکان و یک عکس‌العمل کوچک از برادرم بودیم.

ساعت از سه بامداد گذشته بود، اما برادرم همچنان مانند تکه‌گوشتی بدون حرکت، بدون واکنش و حتی پلک زدن، فقط با داشتن ضربان قلب و تنفس، روی تخت بیمارستان خوابیده بود.

پزشکان باز هم امید داشتند که سکته مغزی نباشد و در پاسخ از وضعیت حال برادرم می‌گفتند «دعا کنید، جوان است، امیدواریم تا صبح حال عمومی‌اش بهبود یابد.»

ما هم دست به آسمان، ملتمسانه شفای برادرم را حاجت می‌کردیم.

ساعت حدود پنج صبح بود که برادرم هوشیاری‌اش کمی بهبود یافت و پلک زد، اما قدرت تکلم و تکان دادن دست و پا نداشت.

همه تلاش می‌کردیم بالای سر او آرامش خود را حفظ کنیم و روحیه داشته باشیم، کمی بعد با ماساژدرمانی به مرور قدرت تکلم و تکان دادن دست و پای راست پیدا کرد، اما سمت چپ بدنش بی‌حس بود. با داروها و اقدام‌های پزشکی بی‌حسی‌اش رفع شد و پزشکان با بررسی آزمایش‌ها و اقدام‌های تشخیصی، گفتند که بدون شک این جوان یک «سکته مغزی» را از سر گذرانده و خدا به او رحم کرده است.

آنجا بود که یاد جمله مادربزرگم افتادم که همیشه می‌گوید «آدمی؛ آه و دمی»

در واقع این متن از عمر کوتاه آدمی و آسیب‌پذیر بودن انسان‌ حکایت دارد و چقدر خوب که بیشتر قدر یکدیگر را بدانیم و آموختن کمک‌های اولیه را در اولویت کاری خود قرار دهیم تا در مواجهه با چنین شرایطی با حفظ خونسردی، بهترین عملکرد را داشته باشیم.

با خودم فکر می‌کردم چه می‌شود که یک جوان در ۳۰ سالگی سکته مغزی را تجربه می‌کند، از بزرگان و پیشکسوتان دوست و فامیل نشنیده بود چنین اتفاق‌هایی را دیده یا تجربه کنند.

برایم عجیب بود از پزشکان مختلفی این موضوع را پرس و جو و مقاله‌های علمی مختلفی مطالعه کردم.

سن سکته مغزی در ایران از متوسط جهانی حدود ۱۰ سال پایین‌تر است

دبیر انجمن سکته مغزی ایران با بیان اینکه سکته مغزی دومین عامل مرگ و میر افراد در کشور است، گفت: سن سکته مغزی در ایران از متوسط جهانی حدود ۱۰ سال کمتر است همچنین تعداد سکته‌های مغزی در ایران حدود یک و نیم برابر متوسط جهانی است.

احسان شریفی‌پور با تاکید بر اینکه سکته مغزی در زمان طلایی ابتدایی قابل درمان است، افزود: یک زمان طلایی برای درمان سکته مغزی وجود دارد که تا ٦ ساعت بعد از سکته است و هر لحظه زودتر رسیدن، در نجات جان فرد و رهایی از ناتوان‌شدنش موثر است.

وی اضافه کرد: اگر فرد سکته کرده در چهار و نیم ساعت اول علائم خود به بیمارستان‌های منتخب برسد، با دریافت داروی حل‌کننده «لخته‌خون» در شرایط خاص، می‌تواند از ناتوانی رها شود. همچنین در ۶ ساعت و ۲۴ ساعت اول نیز با استفاده از روش‌های نوین آنژیوگرافی می‌توان لخته را به صورت کامل از عروق مغزی خارج و زمینه بهبود سلامتی فرد را ایجاد کرد.

ضرورت تامین زیرساخت‌های درمان عوارض سکته مغزی در زمان طلایی

دبیر انجمن سکته مغزی ایران بیان کرد: هر ثانیه از سکته مغزی که می‌گذرد، به‌طور متوسط ٣٦ هزار نورون مغزی به‌صورت برگشت‌ناپذیری از بین می‌رود و جا دارد سریع و دقیق درمان سکته مغزی انجام شود. به همین علت واحدهای مراقبت از سکته مغزی به وجود آمده است که می‌توانند تا ۳۰ درصد پیامدهای فردی را بهتر کنند.

وی اضافه کرد: امروز جدیدترین درمان سکته مغزی از راه آنژیوگرافی فوری عروق مغزی و خروج مستقیم لخته در ٦ ساعت اول انجام می‌شود که در این زمینه با وجود فعالیت چند مرکز محدود در کشور، متاسفانه شرایط برای درمان گسترده و ملی، به‌علت کمبود و گرانی شدید وسایل آن و تعداد اندک متخصصین این امر و تعرفه و حمایت بسیار ضعیف از آنان، به‌خوبی گسترش نیافته است.

دبیر انجمن سکته مغزی ایران گفت: از هر ۲ نفر مبتلا به سکته مغزی می‌توان یک نفر را نجات داد. این نکته مهمی است؛ باید سرمایه گذاری کنیم تا با سازماندهی مناسب و امکانات به این سمت پیش برویم که از بروز این امر پیشگیری شود.

زنگ خطر سکته مغزی در سمنان

رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان بیان کرد: آمار سکته مغزی در مناطق زیر پوشش این دانشگاه زنگ خطری برای اصلاح و تغییر شیوه زندگی و غذایی و توجه به ورزش است.

کامران قدس ادامه داد: ۱۲۹ نفر در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ در مناطق زیر پوشش این دانشگاه دچار سکته مغزی شدند.

وی اضافه کرد: افراد درگیر سکته مغزی به ۲ دسته دچار خونریزی(هموراژیک) و بدون خونریزی(ایسکمیک) تقسیم‌بندی می‌شوند.

رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان اظهار کرد: شمار افراد دچار سکته مغزی بدون خونریزی در نیمه نخست امسال در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم‌پزشکی استان سمنان ۱۰۴ نفر بود که برای ۱۰ نفر داروی ضدلخته خون برای از بین بردن لخته در رگ‌ها تزریق شد.

به گزارش ایرنا، شهرستان‌های سمنان، مهدیشهر، سرخه، دامغان، آرادان و گرمسار زیر پوشش دانشگاه علوم‌ پزشکی سمنان و شهرستان‌های شاهرود و میامی نیز زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی شاهرود است.

سکته مغزی چیست؟

سرپرست معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان گفت: سکته مغزی (stroke) یک عارضه ناگوار است که اغلب عوارض بسیار زیادی برای بیمار از خود به‌ جای می‌گذارد و بر کیفیت زندگی فرد اثرگذار است.

احسان حسین زاده افزود: سکته مغزی به طور معمول بدون علائم مشهود اتفاق می‌افتد، از همین‌رو به آن «قاتل خاموش» هم می‌گویند.

وی ادامه داد: سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که زمان در آن حرف اول را می‌زند. شناخت علائم و انتقال سریع به بیمارستان کمک می‌کند تا درمان سریع‌تر انجام و زمان طلایی از دست نرود.

مراجعه‌به‌هنگام شرط اصلی درمان سکته مغزی

وی نداشتن تعادل، تاری دید، فلج صورت، افتادگی شانه و ناتوانی در تکلم را از نشانه‌های سکته مغزی عنوان کرد و افزود: فرهنگسازی و شناخت علائم بین بیماران باید دغدغه‌های مدیران و سیاست‌گذاران نظام سلامت باشد و برای رفع موانع تلاش شود.

این پزشک متخصص مغز و اعصاب دانشگاه علوم‌پزشکی سمنان تاکید کرد: سکته حاد مغزی در اثر انسداد لخته در عروق مغزی ایجاد می شود و از زمان بروز علائم تا درمان قطعی بین چهار تا ۶ ساعت زمان نیاز است که از آن به عنوان «زمان طلایی» یاد می‌کنند.

به گفته وی ۱۸ درصد بیماران مراجعه کننده با علائم سکته مغزی درمان قطعی دریافت می‌کنند و علت اصلی درمان نشدن برخی بیماران، مراجعه دیرهنگام است.

سمنان با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است و با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.

بر پایه برآورد مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰، سمنان با هشت شهرستان در مجموع ۷۵۷ هزار و ۲۰۰ نفر جمعیت دارد که از این شمار، بیش از ۲۰۰ هزار نفر ساکن مرکز استان هستند.