قندِ تلخ

به گزارش ایرنا، وراثت، مصرف غذا و خوراکی‌ها قندی و یا بارداری در زنان، از جمله دلایل ابتلا یک فرد به بیماری دیابت و یا در زبان عامیانه قند است که در آن، قند خون بیمار برای مدت طولانی از ۱۲۰ (میلی‌گرم در دسی لیتر) بالاتر می‌رود و در دیابت نوع یک توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود و در نوع 2 سلول‌های بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمی‌دهند و انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و قند موجود در خون را کاهش دهد.

کارشناسان بر این باورند که ناآگاهی افراد از ابتلا به دیابت، بیماری آنان را تشدید می‌کند و از طرف دیگر بسیاری از آنان توجهی به رعایت تغذیه درست ندارند و در نتیجه هر ماده غذایی از جمله میوه‌ها را با احساس اینکه قند کمتری دارد، مصرف می‌کنند که برخی مواقع باعث تشدید بیماری می‌شود.

به گزارش ایرنا، دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده و یا آن را ذخیره کند و این بیماری زمانی رخ می‌دهد که لوزالمعده دیگر قادر به ساخت انسولین نباشد یا بدن نتواند از انسولین تولید شده به خوبی استفاده کند و در صورت کنترل نشدن می‌تواند منجر به عواقب جدی شود و به اندام‌ها و بافت‌های بدن مانند قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها، پا و اعصاب آسیب برساند.

طبق اعلام کارشناسان، در هر پنج ثانیه یک نفر به علت دیابت یا عوارض ناشی از آن جان خود را از دست می‌دهد به عنوان نمونه سال ۲۰۲۱ حدود ۶.۷ میلیون نفر در دنیا جان خود را به علت دیابت از دست دادند و از طرف دیگر ۵۴۱ میلیون نفر در جهان دچار اختلال تحمل گلوکز هستند که در صورت عدم مداخله موثر و به موقع اغلب آنان مبتلا به دیابت می‌شوند و هم اینک از هر ۱۰ بزرگسال در دنیا یک نفر با دیابت زندگی می‌کند که نیمی از آنان از ابتلای خود به این بیماری مطلع نیستند.

این بیماری به نوع یک و نوع ۲ تقسیم می‌شود که نوع یک آن به طور معمول در کودکان و جوانان بروز می‌کند و در آن پانکراس به طور کامل انسولین تولید نمی‌کند اما دیابت نوع ۲ اغلب در بزرگسالان مشاهده می‌شود و به دلیل مقاومت بدن به انسولین یا عدم تولید کافی آن ایجاد می‌شود همچنین دیابت بارداری نیز در برخی از زنان در دوران بارداری رخ می‌دهد.

تغذیه درست راهکار اصلی کنترل دیابت

طبق اعلام متخصصان، قند خون کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر نرمال، قند خون میان ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر نشان‌دهنده پیش دیابت و قند خون ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر به معنی دیابت است.

فاطمه موسوی ۶۰ ساله و مادر چهار فرزند با تشخیص پزشک بر اساس آزمایش چند سالی است که درگیر بیماری دیابت شده اما با وجود تذکر فراوان اطرافیان دقت لازم را در نوع تغذیه ندارد و تست‌های روزانه، قند وی را متغییر و در بیشتر مواقع روبه بالا و بالا نشان می‌دهد.

بالا رفتن قند خون و رسیدن آن به عدد ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و بالاتر در یک لحظه باعث ترس فاطمه خانم می‌شود اما بعد از خوردن قرص و پرهیز ساعتی و کاهش این عدد، بار دیگر به تغذیه روتین خود همان خوراکی‌ها شیرین و خوشمزه بر می‌گردد و با این وضعیت فرزندان نگران انسولینی شدن وی هستند.

مشابه این بانوی ۶۰ ساله زیاد هستند که اگر می‌دانستند بدون دریافت برنامه غذایی درست از کارشناس تغذیه، مصرف هر دانه کشمش، انگور، موز یا نارنگی که در ظاهر شاید قند کمی دارد به جای خوردن مستقیم قند و شکر هم می‌تواند باعث تشدید دیابت آنان شود، شاید امروز آمار مبتلایان به این بیماری در جامعه رو به افزایش نبود.

طبق اعلام رییس انجمن دیابت گلستان، بیشتر انسان‌ها فکر می‌کنند در صورتی که مصرف فرآورده‌های قندی نداشته باشند به بیماری دیابت مبتلا نمی‌شوند اما انجام تست قند، نشان دهنده ابتلا آنان به این بیماری است.

یحیی اخلاقی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا دیابت را یک بیماری خاموش دانست و گفت: خیلی از افراد از ابتلای خود به این بیماری خبر ندارند به عنوان نمونه هم به صورت اتفاقی از دیابتی بودنم مطلع شدم و الان ۲۲ سال است که انسولین مصرف می‌کنم و با توجه به وصیت مادرم که به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داد در این انجمن به بیماران مشابه، هرگونه کمکی از مشاوره، آموزش تا توزیع تست‌ نوار قند با قیمت دولتی را ارائه می‌دهم.

عضویت ۶ هزار نفر در انجمن دیابت گنبدکاووس

وی با اشاره به اینکه تاکنون ۶ هزار نفر کارت عضویت انجمن دیابت گنبدکاووس را دریافت کردند، افزود: حدود هزار نفر از آنان کودکان مبتلا به دیابت نوع یک هستند که رعایت سبک زندگی و تغذیه درست، هزینه‌های زیادی بر دوش خانواده‌هایشان می‌گذارد.

رییس انجمن دیابت گلستان زخم در ناحیه پا و ضعف چشمانی را از جمله عوارض دیابت در بزرگسالی دانست و گفت: بعضی از بیماران به دلیل بی‌حسی پا که از جمله عوارض دیابت است متوجه زخم خود نشده و اهمیتی به آن نمی‌دهند که این بی‌توجهی و گسترش عفونت در برخی مواقع منجر به قطع عضو می‌شود.

اخلاقی اظهار کرد: این انجمن با همکاری پزشکان متخصص، مهمترین فعالیت خود را آگاه سازی مردم نسبت به دیابت در مسائلی مانند مشکلات جسمی ناشی از بیماری و تغذیه درست و سالم قرار داده است.

وی افزود: هر ساله با همکاری دستگاه‌های اجرایی با استقرار در مناطق مختلف شهری و روستایی طرح غربالگری دیابت را انجام و آموزش‌های لازم برای پیشگیری و یا مراقبت را ارائه می‌دهیم.

رییس انجمن دیابت گلستان خریداری دستگاه و نوار تست قند و هزینه‌های بالای درمان را از جمله مشکلات بیماران دیابتی برشمرد و از آنان خواست برای جلوگیری از گسترش بیماری خود حتما در مصرف مواد غذایی مناسب دقت کنند و ورزش انجام دهند.

وی افزود: افرادی با حضور در انجمن با خوشحالی از رویکرد تغذیه سالم خود برای کنترل بیماری سخن می‌گویند اما با توضیح آنان متوجه می‌شویم میوه‌جاتی که برخی از آنها غنی از قند است را جایگزین خوراکی‌ها و غذاهای شیرین کردند که با دریافت مشاوره به اشتباه خود پی می‌برند.

درگیری ۶.۲ درصد مردم گلستان با دیابت

رییس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت گلستان هم به ایرنا گفت: از مجموع یک میلیون و ۹۴ هزار و ۳۷۷ نفر جمعیت بالای ۳۰ سال استان، ۶۷ هزار و ۲۷۹ نفر معادل ۶.۲ درصد به عنوان بیمار دیابتی شناسایی شده و دارای پرونده الکترونیک سلامت هستند.

حمیده صادق‌زاده افزود: دیابت نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت در گلستان است که در بزرگسالی و غالبا در نتیجه سبک زندگی اشتباه ایجاد می‌شود و چاقی، چربی شکم، ورزش نکردن و سابقه خانوادگی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری به‌حساب می‌آید.

وی اظهار کرد: بر اساس آخرین مطالعات انجام شده در خصوص عوامل خطر بیماری‌های غیر واگیر در گلستان، درصد قابل توجهی از افراد بالای ۱۸ سال عوامل خطر اضافه وزن و چاقی، کم تحرکی، فشار خون و چربی خون بالا دارند و میوه و سبزی کافی مصرف نمی‌کنند به همین دلیل مستعد ابتلا به پیش دیابت و دیابت هستند به طوری که بر اساس آخرین نتایج مطالعه پیش بینی می‌شود ۲۹.۶ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال استان مبتلا پیش دیابت و ۱۳.۲ درصد دیابتی باشند.

راهکارهای پیشگیری از دیابت

رییس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت گلستان با تاکید بر لزوم دقت خانواده‌ها بر نقش ژنتیک، سابقه خانوادگی و افزایش سن در ابتلا به دیابت، گفت: علاوه بر این مسائل، ایجاد تغییرات کوچک و پایدار در سبک زندگی از جمله حفظ وزن در محدوده نرمال، تغذیه سالم (مصرف میوه و سبزی به میزان کافی، محدودیت مصرف غذاهای فرآوری شده و پر کالری، محدودیت مصرف قند و شیرینی)، انجام فعالیت بدنی منظم، عدم مصرف سیگار و الکل می‌تواند به پیشگیری از دیابت و سایر بیماری‌های مزمن کمک کند.

صادق‌زاده به همه افراد بالای ۳۰ سال به ویژه با سابقه خانوادگی دیابت توصیه کرد به صورت سالانه قند خون خود را چک کنند تا با تشخیص به هنگام دیابت از عوارض بیماری پیشگیری شود.

وی بیان کرد: در مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌ها و خانه‌های بهداشت گلستان، مراقبت ماهیانه بیماران دیابتی توسط مراقبان سلامت و بهورزان و ویزیت فصلی بیماران توسط پزشک مراکز به صورت رایگان انجام می‌شود.

این مسوول حوزه بهداشت گلستان، ادامه داد: با ارزیابی عوامل خطر و چک قند خون و ارایه آموزش‌های لازم توسط همکاران پزشک و غیر پزشک، بیماران برای دریافت مشاوره تغذیه و رژیم غذایی به کارشناس تغذیه ارجاع و در صورت عدم کنترل قند خون به مراکز تخصصی سطح ۲ یا کلینیک دیابت معرفی می‌شوند.

صادق‌زاده اظهار کرد: همچنین با هدف ارتقای کیفیت خدمات سطح یک به بیماران گروه هدف غیرواگیر (دیابت و فشارخون بالا)، مرکز جامع پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر با محوریت مراقبت بیماری دیابت در مرکز خدمات جامع سلامت شهری شماره هفت شهری گرگان راه اندازی شده است.

وی افزود: در این مرکز خدمات سطح یک و ۲ مانند ارزیابی اولیه و مراقبت بیمار توسط پرستار دوره دیده، انجام آزمایشات و نمونه گیری برای سایر آزمایشات، در صورت نیاز ویزیت بیماران توسط پزشک عمومی دوره دیده یا متخصص داخلی، مشاوره روان، آموزش و مشاوره تخصصی برای نحوه مصرف داروها و ارایه خدمات زخم به بیماران دچار زخم پای دیابتی با استفاده از به روزترین تجهیزات و پانسمان‌های نوین (ازون تراپی، پلاسما تراپی، وکیوم زخم و لایت تراپی زخم) توسط پرستار دوره دیده زیر نظر متخصص عفونی ارائه می‌شود.

رنج ۱۴ درصد مردم ایران از دیابت

رییس مرکز بهداشت گلستان هم به ایرنا گفت: از هر ۱۰ بزرگسال یک نفر با دیابت زندگی می‌کند که نیمی از آنان از ابتلای خود به این بیماری مطلع نیستند و این امر فشار مضاعفی بر سیستم بهداشتی وارد می‌کند، کارکنان مراقبت‌های بهداشتی باید بدانند که چگونه بیماری را زود تشخیص و بهترین مراقبت ممکن را برای حفظ سلامتی و جلوگیری از عوارض به بیمار ارائه دهند.

دکتر موسی الرضا شبیهی افزود: از هر چهار بیمار دیابتی سه نفر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط زندگی می‌کنند و از هر پنج فرد مبتلا به این بیماری یک نفر بالای ۶۵ سال سن دارد و حدود ۲۰ درصد بیماران سالمند هستند.

رییس مرکز بهداشت گلستان خاطرنشان کرد: در ایران حداقل ۱۴.۱۵ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال معادل ۷.۵ میلیون نفر از بیماری دیابت رنج می‌برند که در این میان تعداد افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بسیار قابل توجه‌تر از مبتلایان به دیابت نوع یک است.

شبیهی اظهار کرد: ۶.۲ درصد بیماران دیابتی بالای ۳۰ سال شناسایی شده در گلستان پرونده الکترونیک سلامت در سامانه (ناب) دارند و همچنین از کل بیماران دیابتی استان ۶۳.۱ درصد تحت درمان هستند و از این تعداد فقط ۲۹.۱ درصد قند خون در محدوده مطلوب دارند.

هفته ملی دیابت فرصت مغتنمی است تا تمام افراد بالای ۳۰ سال گلستان با مراجعه به خانه‌ها و پایگاه‌های بهداشت از لحاظ خطرسنجی قلبی عروقی، ارزیابی وضعیت قند، چربی و فشارخون مورد سنجش قرار گرفته و خدمات رایگان دریافت کنند.