به گزارش ایرنا، صنایع تبدیلی به مجموعه فرآیندهایی اطلاق می‌شود که در آنها مواد اولیه خام تغییر شکل داده و به محصولات نهایی یا فراوری‌شده تبدیل می‌شوند. این صنایع نقش بسیار مهمی در اقتصاد هر کشور دارند، زیرا نه تنها به افزایش ارزش افزوده مواد اولیه کمک می‌کنند، بلکه منجر به اشتغال‌زایی، توسعه فناوری و ارتقاء سطح معیشت جامعه می‌شوند.
صنایع تبدیلی می‌توانند در بخش‌های مختلفی نظیر کشاورزی، دامپروری، شیلات و صنایع معدنی قرار گیرند. به عنوان مثال، در صنعت کشاورزی، تبدیل گندم به آرد یا فرآوری میوه‌ها به عصاره و مربا نمونه‌هایی از فعالیت‌های صنایع تبدیلی هستند. در صنایع غذایی، این فرآیندها شامل تولید کنسرو، محصولات لبنی، مواد غذایی آماده و... می‌شود.
مزیت دیگر صنایع تبدیلی، افزایش ذخایر غذایی و کاهش ضایعات است. با تبدیل مواد اولیه به محصولات نهایی، می‌توان از فاسد شدن و هدر رفتن آنها جلوگیری کرد و شرایط بهتری برای تأمین نیازهای غذایی جامعه فراهم کرد.
تولید و تامین موادغذایی در کشور از اهمیت ویژه برخوردار است و این مهم در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی‌های پی در پی مشکلات و نگرانی‌هایی را در بخش کشاورزی ایجاد کرده است.
با وجود مشکلات آبی، هنوز کشور و استان مرکزی در تولید بسیاری از محصولات رکوردار است و تولیدات خوبی رقم می‌زند. اما متاسفانه بسیاری از همین تولیدات در سایه توجه نکردن به صنایع تبدیلی سودآوری چندانی ندارد و یا از بین می‌رود.
بسیاری از کشورهای توسعه یافته با وجود تولید کم، به بخش صنایع تبدیلی توجه جدی دارند و در این مسیر توفیقات خوبی را کسب کرده‌اند.
در زمینه کشاورزی تنها افزایش تولید ملاک نیست، بلکه باید با برنامه‌ریزی درست از محصول تولیدشده به بهترین شکل ممکن استفاده کرد و با بهبود روش‌های تبدیلی، بسته‌بندی و توزیع موادغذایی، از هدر رفتن میلیون‌ها تن محصول جلوگیری کرد.
توجه به صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی نقش موثری در ایجاد اشتغال، فرآوری و افزایش مدت مصرف محصولات و جلوگیری از ضایعات تولیدات کشاورزی، کاهش هزینه‌ها و هدررفت محصولات کشاورزی، ایجاد ارزش افزوده، افزایش درآمد روستائیان و رشد اقتصادی دارد.
بسیاری از محصولات کشاورزی دارای زمان تولید و مصرف محدودی هستند و تولید یا برداشت محصولات این بخش معمولا در یک زمان مشخص و کوتاه صورت می‌گیرد اما مصرف در زمان طولانی‌تری صورت می‌گیرد و صنایع تبدیلی می‌تواند با حفظ و نگهداری محصولات، در آنها به گونه‌ای تغییر و تبدیل ایجاد کند که امکان مصرفشان در طی سال میسر باشد.
فعالیت ۳۹۶ واحد صنایع تبدیلی در استان مرکزی
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی استان مرکزی گفت: ۱۵ واحد صنایع تبدیلی در ۶ ماه نخست امسال در این استان در مدار تولید قرار گرفت و با سرمایه ۲ هزار و ۸۹۰ میلیارد ریال و ایجاد زمینه اشتغال برای ۲۰۰ نفر به بهره‌برداری رسید.
رضا باجلانی افزود: ظرفیت فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری محصولات کشاورزی این ۱۵ واحد حدود ۶۷ هزار تن در سال است که امکان افزایش آن نیز وجود دارد.
وی بیان کرد: ۱۵ واحد افتتاح شده شامل سه واحد فرآوری محصولات باغی، ۲ واحد محصولات دامی، هفت واحد محصولات زراعی، یک واحد خوراک دام و طیور و ۲ واحد سردخانه به ظرفیت سه‌هزار و ۵۰۰ تن است.
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی استان مرکزی ادامه داد: در مجموع ۳۹۶ صنایع تبدیلی هم‌اکنون در این استان با ایجاد هفت هزار و ۶۰۰ نفر اشتغال فعال است و این واحدها زمینه فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تن محصولات کشاورزی را دارند.
باجلانی عنوان کرد: از مجموع صنایع تبدیلی فعال در استان مرکزی، ۷۰ واحد در بخش باغی، ۶۱ واحد دامی، ۱۵۶ واحد زراعی، هفت واحد شیلاتی، ۵۵ واحد تولید خوراک دام، طیور و آبزیان، ۱۵ واحد در زمینه تولید انواع کودهای زیستی، عالی و گیاهی و ۳۲ واحد سردخانه با ظرفیت ذخیره‌سازی ۱۷۰ هزار تن محصولات کشاورزی است.
وی گفت: ایجاد سردخانه از اهمیت بالایی برخوردار است و این مهم در جلوگیری از هدررفت و ضایع شدن محصولات کشاورزی نقش موثری دارد و بسیاری از محصولات مازاد را می‌توان از این طریق نگهداری و در زمان نیاز به بازار عرضه کرد.
مهمترین نقش صنایع تبدیلی، فرآوری محصولات کشاورزی است که از ضایع شدن و از بین رفتن این محصولات جلوگیری و ارزش افزوده بیشتری را ایجاد می‌کند.
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی استان مرکزی اضافه کرد: ایجاد ارزش افزوده و اشتغال برای مناطق روستایی، شهرک‌ها و نواحی صنعتی از دیگر مزایای توجه به این بخش است.
باجلانی گفت: کنسانتره و بسته‌بندی محصولات فرآوری شده نقش موثری در افزایش صادرات محصولات کشاورزی دارد.
وی تصریح کرد: بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت نگهداری ندارند اما می‌توان از طریق صنایع تبدیلی و با روش‌های مختلف از آنها محافظت و در زمان نیاز به بازار عرضه کرد.
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی استان مرکزی با بیان اینکه صنایع تبدیلی کمک موثری به امنیت غذایی پایدار دارد، گفت: این استان ظرفیت‌های بالایی در بخش کشاورزی دارد اما بیشتر بعد صنعتی آن مورد توجه قرار گرفته است.
باجلانی اظهار کرد: دولت امکانات و زیرساخت‌های لازم را در شهرک‌ها و نواحی صنعتی برای سرمایه‌گذران بخش صنایع تبدیلی فراهم کرده و این افراد باید مجوزهای لازم را از جهادکشاورزی دریافت و با ارایه آن، زمین دریافت کنند.
وی بیان کرد: کشاورزان عمده و بزرگی که قصد سرمایه‌گذاری در بخش صنایع تبدیلی داشته باشند، تغییر کاربری زمین بدون عوارض برای ایجاد واحد فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری محصولات کشاورزی به آنها در مجاور زمین کشاورزی داده می‌شود، زیرا این مهم فاصله تولید و فرآوری را کوتاه می‌کند.
صنایع تبدیلی حمایت کننده بخش‌های مختلف بخش کشاورزی است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی هم گفت: بخش کشاورزی یک زنجیره تولید از عملیات کاشت، داشت، برداشت و حمل و نقل را در بر می‌گیرد و همه حلقه‌های این زنجیره از جمله صنایع تبدیلی مهم هستند.
علی صفری با بیان اینکه، صنایع تبدیلی آخرین حلقه زنجیره تولید است، افزود: با توجه به اینکه قانون‌گذار وظیفه و راهبری صنایع تبدیلی را بر اساس قانون انتزاع به عهده وزارت جهاد کشاورزی گذاشته است، از نظر قانونی وظیفه داریم تا توسعه صنایع تبدیلی با پشتیبانی، هدایت و حمایت، به بهترین شکل ممکن انجام شود.
حلقه صنایع تبدیلی در زنجیره تولید محصولات بخش کشاورزی استان مرکزی اخیرا مورد توجه قرار گرفته و اگر رشد نکند، کل زنجیره ابتر می‌ماند.
وی بیان کرد: حدود ۲۵ سال پیش شیر خام به صورت صنعتی و سنتی تولید می‌شد و چون به صنایع تبدیلی توجه نمی‌شد، خیلی ماندگاری نداشت و از بین می‌رفت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی ادامه داد: ساوه نیز سالانه تولید ۱۵۰ هزار تن انار دارد که در گذشته به دلیل نبود سردخانه قابلیت نگهداری نداشت اما هم‌اکنون از طریق سردخانه این محصول سورت و فرآوری می‌شود.
صفری عنوان کرد: امروز در سایه توجه به بخش صنایع تبدیلی، ظرفیت خالی در صنایع لبنی استان مرکزی وجود ندارد.
وی گفت: اگر صنایع تبدیلی به اندازه مطلوب رشد وتوسعه پیدا کند و پا بگیرد، می‌تواند بخش‌ها و حلقه‌های قبلی را حمایت کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی اضافه کرد: این استان ۱۰۰ هزار تن تولید سیب‌زمینی دارد و در این محصول، مازاد وجود دارد و نیاز است که به فرآوری این محصول توجه ویژه شود.
صفری عنوان کرد: یک واحد فرآوری سیب‌زمینی نیمه آماده در شهرستان کمیجان ایجاد شده که بخشی از مشکلات کشاورزان تولیدکننده این محصول را برطرف کرده است.
وی گفت: استان مرکزی پایتخت صنعت ایران است صنایع تبدیلی نیز جنس صنعت دارد و باید افزایش چشمگیری داشته باشد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی افزود: صنایع تبدیلی در این استان رشدهایی داشته اما یک مقداری پراکندگی وجود دارد، در شهرهای ساوه، زرندیه، اراک و بخشی از خمین اقدامات خوبی صورت گرفته اما در برخی از شهرستان‌ها مانند خنداب باید بیشتر به این صنعت پرداخته شود.
صفری اظهار کرد: نیاز است در شهرستان خنداب با ظرفیت کشاورزی بالا، جذابیت بیشتری برای جذب سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی صورت گیرد.
وی اظهار کرد: هم‌اکنون ۲ واحد کشمش پاک‌کنی در شهرستان خنداب فعال است، سه واحد کشمش پاک‌کنی نیمه‌کار نیز در دست اقدام است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی ادامه داد: اولین سردخانه شهرستان خنداب سال گذشته افتتاح شد و سردخانه دوم هم در حال ساخت است.
صنایع تبدبلی یکی از حلقه‌های مهم برای افزایش ارزش افزوده، ماندگاری محصولات و تنظیم بازار است.
صفری عنوان کرد: سردخانه‌ها یکی از مصادیق مهم در صنایع تبدیلی است که کمک زیادی به صادرات محصولات کشاورزی با ارزش افزوده بالا دارد و همچنین منجر به اشتغال پایدار می‌شود.
وی گفت: واحدهای بزرگی در بخش صنایع تبدیلی در استان مرکزی کار می‌کنند که در کشور نمونه هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی اضافه کرد: استان مرکزی استانی ساحلی نیست اما بزرگترین تولیدکننده تن ماهی کشور در شهرستان ساوه فعال است.
صفری تاکید کرد: باید به سمتی حرکت کرد که صنایع تولیدی همپای تولیدات محصولات کشاورزی رشد کند.
صنایع تبدیلی و تکمیلی مسیری برای ارزش آفرینی است
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی هم گفت: یکی از اولویت‌ها در بحث توسعه و ارزش آفرینی در پرداختن به صنایع تبدیلی و تکمیلی است.
نادرقلی ابراهیمی افزود: نیاز است در همه بخش‌های اقتصادی زنجیره ارزش تعریف شود و در این راستا باید همه نیازهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، انتظارات، امکانات، موجودی‌ها و شرایط منطبق با موضوع محصول دیده شود.
وی بیان کرد: اگر بدانیم که یک محصول چقدر ارزش افزوده ایجاد می‌کند، خیلی از مسایل ما تعیین تکلیف می‌شود و به پراکنده کاری نمی‌پردازیم.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در بخش کشاورزی استان مرکزی بیشتر وقت و انرژی بر تولید گذاشته می‌شود اما در محصول پس از تولید، فرآوری، بسته‌بندی و برندینگ محصول اقدامات موثری صورت نمی‌گیرد.
ابراهیمی اظهار کرد: البته تا حدودی کار شروع شده اما کفایت نمی‌کند، در منطقه‌ای مانند خنداب که حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تن تولید انگور دارد می‌توان از طریق صنایع تبدیلی چندین برابر ارزش افزوده، شغل و درآمد کسب کرد.
وی گفت: فرآوری محصولات درختی مانند سیب، هلو و زردآلو می‌تواند چندین برابر خام فروشی ارزش افزوده و شغل ایجاد کند.
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی مشمول معافیت مالیاتی هستند و به تازگی یک فرصتی در لایحه بودجه برای سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده که تامین سرمایه از طریق بانک کشاورزی، سایر بانک‌ها و صندوق‌های توسعه بخش کشاورزی، فراهم می‌شود.
ابراهیمی اظهار کرد: با این اقدام یک فرصت استثنایی ایجاد شده که انتظار است سرمایه‌گذاران علاقمند به صنایع تدبیلی از از آن بهره‌گیری کنند.
وی تاکید کرد: ارزش آفرینی در صنایع تبدیلی بخش کشاورزی حداقل ۱۰ برابر بیشتر از تولید مواد خام است.
کلام آخر: در نهایت، توسعه صنایع تبدیلی می‌تواند به تحقق اهداف پایداری و حفاظت از محیط زیست کمک کند. با کاهش هدررفت منابع و استفاده مؤثرتر از آنها، می‌توان به بهبود وضعیت زیست‌محیطی و تأمین امنیت غذایی در سطح گسترده‌تری دست یافت.
استان مرکزی ۱۶۲ هزار هکتار اراضی آبی، ۲۲۱ هزار هکتار اراضی دیم و در مجموع ۲۸۳ هزار هکتار اراضی دارد.
طبق آخرین آمار تولیدات زراعی استان مرکزی یک میلیون و ۹۲۵ هزار تن، ۵۵۷ هزار تن محصولات باغی، ۵۶۲ هزار تن دامی و هفت هزار تن محصولات آبزیان است.
نظر شما