به گزارش گروه علمی ایرنا از فرهنگستان علوم، مراسم گرامیداشت هفته پژوهش دانشگاه دفاع ملی و مرکز تحقیقات راهبردی برگزار شد. محمدرضا مخبر دزفولی، با اشاره به اهمیت این وحدت در آینده کشور تصریح کرد: فراز و نشیب‌های بسیاری در این مسیر وجود داشته، اما شکل‌گیری ایران قوی در آینده، نیازمند حرکت هم‌افزایانه این دو بال مهم علمی، یعنی حوزه و دانشگاه، خواهد بود.
وی به اهمیت نظریه‌پردازی در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: نیازمند ایده‌های جدی، هم در سطح مبنایی و هم در سطح عملیاتی هستیم. تاکنون این ایده‌ها به‌صورت پراکنده شکل گرفته و به یک جریان پایدار نرسیده است.
مخبردزفولی با تأکید بر تغییر ماهیت علم در دنیای امروز افزود: علم دیگر فقط برای علم یا حتی برای خدمت به دیگران تعریف نمی‌شود؛ بلکه علم به‌عنوان قدرت شناخته می‌شود. امروزه علم مترادف با قدرت است و کشورهای بزرگ دنبال تبدیل شدن به ابرقدرت علمی هستند. قدرت علمی می‌تواند هم ویرانگر باشد و هم به سعادت و صلاح بشریت کمک کند.
حکمرانی علم و فناوری؛ نیاز به بازطراحی ساختارها برای آینده ایران قوی
رئیس فرهنگستان علوم با تأکید بر رسالت آینده‌نگرانه در حوزه علم و فناوری تصریح کرد: جهت‌گیری علمی ما باید به‌گونه‌ای باشد که نه‌تنها در سطح ملی بلکه در سطح جهانی اثرگذار باشیم. توانایی تبدیل شدن به قدرت برتر علمی را داریم، اما این امر مستلزم دستیابی به توانمندی‌های مدرن و پیشرفته بر پایه نظریه‌ها و مبانی علمی دقیق است. وجه اشتراک تمام نظریه‌ها، جهت‌گیری مبتنی بر آینده و رسالت علمی است که باید با جدیت دنبال شود.
مخبر دزفولی با اشاره به تغییر نگاه‌ها در حوزه علم و فناوری نسبت به دهه‌های گذشته، به دستاوردهای علمی کشور پس از انقلاب پرداخت و با طرح سوالی اساسی به مراکز راهبردی کشور اظهار داشت: برای حکمرانی علم و فناوری در جهان آینده، چه در افق نزدیک و چه در چشم‌اندازهای دورتر، چگونه باید نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای علمی کشور را طراحی کرد؟ حکمرانی آینده ما باید بر پایه داشته‌های علمی و فناوری‌های نوین باشد و هدف‌گذاری ایران قوی به‌عنوان یک الگوی بزرگ، در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد.
واژه حکمرانی بارها در سخنان ما مطرح می‌شود، اما به کلیدواژه‌های اساسی که شاکله این حکمرانی را تشکیل می‌دهند، کمتر توجه می‌کنیم. مراکزی مانند دانشگاه عالی دفاع ملی از جایگاه‌های مهمی هستند که می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرین باشند و مسیر آینده ایران اسلامی را به سمت سعادت هدایت کنند.
مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت سرمایه انسانی در حکمرانی آینده افزود: با وجود تعداد قابل‌توجهی از نخبگان در کشور، هنوز سازوکار مناسبی برای استفاده از این ظرفیت عظیم طراحی نکرده‌ایم. نخبگان، به معنای بصیر و مزیت‌آفرین، نیازمند تعریف و طراحی جایگاه خود در ساختارهای جدید جهانی هستند. اگر این اقدامات صورت نگیرد، نه‌تنها نمی‌توانیم از ظرفیت آن‌ها بهره‌برداری کنیم، بلکه توانایی حفظشان را نیز نخواهیم داشت.
ضرورت استفاده بهینه از نخبگان ایرانی و سازماندهی ظرفیت‌های علمی برای آینده ایران
مخبر دزفولی با تأکید بر اهمیت بهره‌برداری از ظرفیت‌های عظیم نخبگان ایرانی که در حوزه‌هایی مانند خودروسازی، پزشکی، سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی، هوش مصنوعی و کامپیوترهای کوانتومی در سطح جهانی شناخته شده‌اند، افزود: این نخبگان در حال خدمت به دیگران هستند، اما چرا نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های آن‌ها برای توسعه کشور خود بهره‌برداری کنیم؟ این چالش بزرگی است که نیاز به بازنگری و طراحی مجدد دارد.
عضو فرهنگستان علوم به چالش‌های موجود در جذب نخبگان اشاره کرد و گفت: دانشگاه‌های ما ممکن است دیگر ظرفیت پذیرش انبوه این جوانان با استعداد را نداشته باشند. در حالی که جذب تدریجی داریم، اما این جذب قطعی و دائم به طور کامل نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای کشور باشد. سوال اینجاست که این نسل جدید و نخبگان با ضریب هوشی بالا را چگونه باید سازماندهی کنیم تا بتوانیم از توانمندی‌های آن‌ها بهره‌برداری کنیم؟
وی پیشنهاداتی برای حل این مشکل مطرح کرد و گفت: تجربیات جهانی نشان می‌دهد کشورها برای بهره‌برداری از ظرفیت نخبگان به دنبال ساختارهای جدیدی هستند که بتواند این افراد را در قالب‌های نوین و کارآمدتر جذب و سازماندهی کند. همان‌طور که مقام معظم رهبری نیز اشاره کردند، باید دو بال علمی کشور را تقویت کنیم: تمرکز بر افق گشایی‌های علمی و پیشرفت از سوی نخبگان در زمینه هایی مانند علوم بنیادی که ممکن است در ابتدا محصول ملموسی نداشته باشد، اما بستری برای تولید دانش و فن‌آوری‌های آینده فراهم خواهد کرد.
رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به اهمیت توجه به افق‌های آینده‌نگرانه در حکمرانی علم و فناوری، تأکید کرد: نقد و بررسی‌های علمی باید نه تنها بر اساس وضع موجود، بلکه بر مبنای پیش‌بینی و طراحی آینده باشد. برای ساختن آینده‌ای بهتر، لازم است که نخبگان را در مسیرهای درست هدایت کرده و سازوکارهای جذب و سازماندهی جدیدی ایجاد کنیم تا از ظرفیت علمی و فناوری کشور به‌طور بهینه بهره‌برداری کنیم.
وی با تأکید بر چالش‌های موجود در سازماندهی نخبگان در دانشگاه‌ها افزود: امروزه دانشگاه‌ها دیگر قادر به سازماندهی این نخبگان به‌طور کامل نیستند. یکی از بخش‌های جدی حکمرانی باید بر روی ایجاد سازوکارهایی برای استفاده بهینه از نخبگان در این زمینه‌ها متمرکز شود. زیرا این نخبگان باید در رقابت جهانی حضور داشته باشند و به کشور آبرو بیاورند. همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند، مقالات علمی هدفمند می‌توانند ما را در قله‌های علم و فناوری قرار دهند، نه مقالاتی که صرفاً به‌دنبال رقابت بی‌هدف باشند.
ضرورت حل مشکلات کشور با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی نخبگان
رئیس فرهنگستان علوم بال دوم علمی کشور را استفاده از نخبگان برای حل مسائل دانست و با اشاره به نیاز کشور به حل مسائل مختلف مانند بحران انرژی، افزود: بخش عمده‌ای از نخبگان می‌توانند مشکلات کشور را حل کنند، به‌ویژه در حوزه انرژی که یکی از بزرگترین چالش‌ها است. ما هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها بهره‌برداری کنیم و گاهی حتی از وسعت نظر کافی برای استفاده از این توانمندی‌ها برخوردار نبوده‌ایم.
دکتر مخبر دزفولی در ادامه سخنان خود تأکید کرد:شکل‌گیری اقتصاد دانش‌بنیان به‌جای اقتصاد سنتی، یکی از ضرورت‌های کلیدی است که می‌تواند به حل مشکلات موجود و ایجاد شرایط مناسب برای رشد کشور کمک کند. مرجعیت علمی، که یکی از ارکان دستیابی به ایران قوی است، تنها در صورت استفاده درست از ظرفیت‌های نرم‌افزاری و نیروی انسانی کشور امکان‌پذیر است. جمهوری اسلامی ایران از مزیت‌های نسبی زیادی برخوردار است که باید از آن‌ها بهره‌برداری کنیم.
نظر شما