منطقه آزاد «اینچه‌برون» فرصت طلایی اشتغال، تولید و شکوفایی

به گزارش ایرنا، آسیای مرکزی بخش پهناوری از قاره آسیاست و هیچ مرزی با آب‌های آزاد جهان ندارد که برقراری مسیری امن و کوتاه برای برقراری پیوند این کشورها با آب‌های آزاد از طریق اینچه‌برون می تواند رونق اقتصادی را برای گلستان به همراه داشته باشد.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور در جلسه‌ چند روز گذشته با محوریت اقتصاد دریامحور، بر لزوم بهره‌گیری از تجربیات موفق جهانی برای تهیه نقشه راه مناطق آزاد و بنادر تأکید کرد و با اشاره به ظرفیت‌های بالای بنادر و مناطق آزاد کشور، نبود یک برنامه منسجم را ضعف اصلی در این حوزه دانست.

پزشکیان در این جلسه تأکید کرد که برای توسعه بنادر و مناطق آزاد، ابتدا باید با استفاده از مشاوران بین‌المللی که تجربه موفقی در مدیریت بنادر بزرگ دنیا داشته‌اند، نقشه عملیاتی و برنامه‌ای جامع تدوین شود.

وی افزود: تا زمانی که برنامه‌ای مدون و علمی نداشته باشیم، هیچ اقدامی در این زمینه به نتایج دلخواه منجر نخواهد شد.

رئیس‌جمهور از پتانسیل بالای بنادر شمالی در حوزه گردشگری و مسافرت‌های دریایی سخن گفت و پیشنهاد کرد که با کشورهای حاشیه دریای خزر برای توسعه این حوزه همکاری صورت گیرد.

تاریخچه منطقه آزاد اینچه‌برون

ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه‌ برون که مدیران ارشد گلستان از زمان استقلال از مازندران درسال ۱۳۷۶ با هدف توسعه و رونق اقتصادی این استان شمالی درسایه ارتباط با کشورهای آسیای میانه از طریق تنها مرز خشکی آن یعنی اینچه برون به دنبال تحقق آن بودند، با وجود وعده‌های مسوولان ملی تا سال ۱۳۹۳ محقق نشد.

اگرچه این خواسته مدیران ارشد گلستان در سال ۱۳۹۳ و همزمان با سفر رییس جمهور و هیات دولت به این استان مورد موافقت قرار گرفت و در خردادماه سال ۱۳۹۴ در شورای عالی مناطق آزاد به تصویب و سپس راهی مجلس شورای اسلامی شد اما تصویب نهایی آن تا سال ۱۴۰۰ به درازا کشید.

لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون در مجلس نهم ۲ بار به صحن این نهاد قانونگذار آمد ولی به دلیل رای نیاوردن کنار گذاشته شد و در نهایت در جلسه ۲۶ آذر ماه ۱۳۹۸ به تصویب نمایندگان رسید و پس از آن نیز در جلسه ۱۳۹۸/۱۰/۱۱ شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و از جهاتی خلاف قانون تشخیص داده شد بر همین اساس برای رفع اختلاف مجلس و شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد.

مجمع تشخیص مصلحت نظام هم پس از بررسی‌های لازم در ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ با ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون موافقت کرد.

در ادامه نیز با پیگیری مدیران گلستان و همراهی دولت سیزدهم ۱۷ دی ۱۴۰۱ اساسنامه منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون به تصویب شورای نگهبان رسید و در ادامه فرایند انتخاب اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آن انجام شد و در هفتم آبان ۱۴۰۲ راه‌اندازی منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون از سوی مشاور رئیس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی اعلام و مدیرعامل آن معرفی شد.

با این حال شتاب بخشی به ایجاد زیرساخت‌ها در این منطقه تجاری که به باور کارشناسان از زیرساخت‌های اساسی برای توسعه و رونق اقتصادی گلستان خواهد بود و با تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز آن چند ده هزار فرصت شغلی نیز برای جوانان و اهالی این استان شمالی ایجاد خواهد کرد.

نقش منطقه آزاد در رونق اقتصادی گلستان

رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان هم معتقد است: راه‌اندازی منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون نقش به سزایی در رونق اقتصادی گلستان خواهد داشت.

امیر یوسفی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اتاق بازرگانی گرگان در کنار اعضا و مدیرعامل منطقه آزاد اینچه برون برای پیگیری عملیاتی شدن این طرح مهم خواهد بود.

وی ادامه داد: اهالی گلستان انتظار دارند ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز از جمله آب، برق و گاز این منطقه شتاب گرفته و سرمایه‌گذاری در این منطقه رونق گیرد.

یوسفی با اشاره به موقعیت راهبردی گلستان به دلیل همسایگی با کشورهای آسیای میانه، بیان داشت: از این موقعیت با عملیاتی شدن چنین طرح‌های مهم اقتصادی برای پیشرفت استان و کشور باید استفاده بهینه شود.

به گفته وی، کریدور استان گلستان، امن ترین کریدور کشور به شمار می‌رود و می‌تواند نقش خوب در صادرات و واردات ایفا کند.

با وجود آنکه اینچه برون یکی از ایستگاه های مهم ترانزیت ریلی و حمل و نقل کالا از ایران به آسیای میانه و بخشی از خط آهن ایران- ترکمنستان- قزاقستان است که کشورهای حوزه CIS را به آب های خلیج فارس و جنوب شرقی آسیا متصل می‌کند اما کمبود امکانات زیرساختی به ویژه تخلیه و بارگیری، ترانزیت کالا از این ایستگاه را با مشکل مواجه کرده و به گلایه همیشگی شرکت های حمل و نقل و و تجار تبدیل شده است.

کاهش سخت‌گیری ترکمنستان برای تجار ایرانی

مدیرکل گمرکات گلستان در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: اینچه برون تنها گمرک زمینی و ریلی استان گلستان در مرز ایران و ترکمنستان واقع است و در همه رده ها گمرکی مشغول فعالیت است.

شهریار شهریاری با بیان اینکه اینچه برون به دلیل همجواری با ترکمنستان، گنجایش زیادی برای تجارت با ازبکستان، روسیه و چین دارد، افزود: همسایگی ترکمنستان با این کشورها، راه رود کالاهای گلستان به بازار بزرگ و چند میلیاردی این منطقه را باز می کند که با توجه به ظرفیت راه زمینی و ریلی، باید از این فرصت برای گسترش اقدامات اقتصادی و درآمدی برای استان و ایران بهره بُرد.

به گفته وی؛ بهبود روابط با ترکمنستان در چند سال اخیر، به پیشرفت محسوس در صادرات کالا به این کشور و همسایگان ترکمنستان منجر شده و با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱، درآمد صادراتی سال قبل گلستان را به ۳۲۸ میلیون دلار رساند.

مدیرکل گمرکات گلستان با بیان اینکه ۲۸ کشور مقصد کالاهای صادراتی گلستان از اینچه برون است و علاوه بر آن به واسطه این مرز انواع کالا از ۲۲ کشور وارد ایران می شود، یادآور شد: سال گذشته ۱۵۴ میلیون دلار انواع کالا از مرز اینچه برون وارد گلستان شد که ۱۱۰ درصد بیشتر از سال ماقبل بود.

شهریاری افزود: پارسال ۶۶۰ هزار تن کالا از طریق گمرک اینچه برون ترانزیت شد که در مجموع با انجام یک میلیون تن مرواده انواع کالا در فرایند واردات، صادرات و ترانزیت، گمرک اینچه برون پنج هزار و ۷۴۰ میلیون ریال درآمد داشت.

وی فاصله ۸۰ کیلومتری تا گرگان، فرسودگی بناها و ضعف امکانات در کنار تامین دشوار برق و آب را از جمله کمبودهای گمرک اینچه برون دانست و گفت: از سویی دیگر، گسترش روابط دیپلماسی با همسایگان به عنوان یکی از سیاست های جمهوری اسلامی ایران در سال های اخیر، موجب بهبود روابط ترکمنستان با ایران شده و برخی موانع و سخت گیری ها برطرف شده است.

مدیرکل گمرکات گلستان متذکر شد: یکی از مشکلات رونق کمتر از انتظار گمرک و مرز اینچه برون، مشکلات زیرساختی در ترکمنستان است که فعالیت تجاری را برای فعالان این بخش سخت و پرهزینه کرده است، به عنوان مثال، حدود ۳۰۰ کیلومتر از جاده این کشور در مجاورت مرز اینچه برون، خاکی و تردد در آن سخت است که باعث می شود در مواردی، بازرگانان، استفاده از مرزهای دیگر با این کشور را به اینچه برون ترجیح دهند.

شهریاری ادامه داد: یکی از مزیت های مرز اینچه برون، فاصله کوتاه آن تا مراکز اقتصادی ترکمنستان است که ترمیم جاده‌های این کشور که با انجام مذاکرات بالادستی امکان پذیر است، اقبال تجار و بازرگانان به سمت اینچه برون را بیشتر خواهد کرد.

شهریاری راه اندازی منطقه آزاد را یکی دیگر از ظرفیت‌های منطقه مرزی اینچه برون برشمرد و توصیح داد: در این باره توافقات و پیگیری اولیه انجام شده و تجهیزات و بناهای لازم از طرف گمرک در اختیار منطقه آزاد قرار گرفته که امیداوریم در آینده نزدیک شاهد راه اندازی این منطقه آزاد باشیم.

وی با بیان اینکه فعالان اقتصادی بخش های گوناگون می توانند در منطقه آزاد اینچه برون فعالیت داشته و از معافیت و مزیت‌های آن بهره مند شوند، یادآور شد: فعالیت راه آهن یکی دیگر از مزیت های گمرک اینچه برون است و سالانه هزار واگن از این منطقه آمد و شد می کنند و در بخش های واردات، صادرات و ترانزیت فعالیت دارند.

مدیرکل گمرکات گلستان با یادآوری افزایش اعتبارات تملک دارایی گمرک اینچه برون گفت: اعتبارات این بخش از ۲۱ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۱ به افزون بر ۶۸۰ میلیارد ریال در سال گذشته رسیده و امیدوارم با بیشتر شدن این اعتبار در سال جاری بخشی از عقب ماندگی زیرساختی و کمبودهای معیشت همکاران برطرف شود.

نیاز منطقه آزاد اینچه‌برون به زیرساخت‌ها

استاندار گلستان هم گفت: منطقه آزاد تجاری- صنعتی اینچه برون و بندر خشک آن که هنوز روی کاغذ باقی مانده، ظرفیت‌های خوبی برای توسعه اقتصادی گلستان هستند که باید در ایجاد زیرساخت‌های آن شتاب شود.

علی‌اصغر طهماسبی اظهار کرد: باید مشکلات و عقب ماندگی‌های گلستان را با تلاش دسته جمعی و حمایت ویژه دولت و مجلس بویژه در بررسی بودجه سال آینده در کمیسیون تلفیق و اختصاص اعتبارات ویژه به این استان برطرف کنیم.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی هم در سفر چند هفته قبل اعضای این کمیسیون به گلستان گفت: منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه‌برون گلستان بهترین ظرفیت برای رشد و توسعه‌ اقتصادی استان‌های شمالی است و که باید برای ایجاد زیرساخت‌های آن با مشارکت‌ بخش خصوصی شتاب کرد.

محمدصالح جوکار افزود: وجود راه آهن بین المللی، گمرک و پایانه مرزی و بهسازی ساختمان مسافر مرزی از جمله زیرساخت‌های موجود در حوزه منطقه آزاد تجاری اینچه‌برون و از دیگر فرصت‌های رشد و توسعه اقتصادی گلستان است.

وی باتاکید برضررت تولید ثروت از منابع موجود در گلستان بویژه راه آهن، گمرک و پایانه مرزی، منابع طبیعی و خدادادی مانند تالاب‌های بین المللی برای رونق حوزه گردشگری این استان، اضافه کرد: باتوجه به محدود بودن منابع مالی دولت باید برای ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها و بهره‌وری از منابع بالقوه و موجود از ظرفیت بخش خصوصی و شرکت‌های تعاونی و مردمی استفاده کرد.

اینچه برون تنها گمرک زمینی و ریلی استان گلستان در بخش داشلی برون از توابع شهرستان ۴۰۰ هزار نفری گنبدکاووس در مرز ایران و ترکمنستان واقع است.

اینچه برون مرکز گمرکات گلستان بوده و زیرمجموعه آن پایانه های صادراتی در گرگان و گنبدکاووس، گمرک امانات پستی گرگان، گمرک بندرترکمن و گمرک فرودگاه بین المللی گرگان هستند.

در سال های اخیر با بهره برداری از راه آهن بین المللی قزاقستان - ترکمنستان - ایران و گذر آن از اینچه برون، خدمات گمرک ریلی نیز به فعالیت معمول در مجموعه گمرکات استان اضافه شده است.
استان مرزی گلستان در شمال ایران با کشور ترکمنستان و استان های مازندران، سمنان و خراسان شمالی همسایه است.