به گزارش ایرنا، میلیون‌ها نفر از مردم آمریکای لاتین در سال ۲۰۲۴ پای صندوق‌های رای رفتند و نقشه ژئوپلیتیکی منطقه، شاهد پیکربندی جدیدی بود. انتخابات ریاست جمهوری در سالی که گذشت، مسیر این منطقه دست‌کم برای چهار سال آینده را مشخص کرد؛ در مکزیک، السالوادور و ونزوئلا، احزاب حاکم، قدرت خود را تحکیم کردند و در اروگوئه بازگشت قابل توجهی به جریان چپ حادث شد.
فراتر از آمریکای لاتین، انتخابات دیگری در این قاره به بازتعریف سناریوی منطقه‌ای منجر خواهد شد: انتخابات آمریکا و بازگشت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری منتخب که تاکنون هشدارهای متعددی را صادر کرده و این رویه می‌تواند تاثیر احتمالی زیادی بر سیاست و اقتصاد مکزیک، پاناما و سایر کشورها داشته باشد.
السالوادور
با ورود به ماه فوریه (۱۵ بهمن ۱۴۰۲) انتخابات جنجالی السالوادور برگزار شد. «نایب بوکله» به دنبال انتخاب مجدد بود اما قانون اساسی این کشور، روسای جمهوری را از تلاش برای یک دوره پنج ساله جدید متوالی منع می‌کرد.
با این حال سرانجام، اتاق قانون اساسی دیوان عالی این کشور موافقت خود با معرفی بوکله به عنوان نامزد را اعلام کرد و بوکله با تکیه بر محبوبیتی که به دلیل کاهش جرم و جنایت در دولت اول خود به دست آورده بود، موفق شد با رای بالایی دوباره انتخاب شود.
پاناما
یک ماه بعد از انتخابات السالوادور (پنجم مه/ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳) پانامایی‌ها پای صندوق‌های رای حاضر شدند و این رویداد سیاسی بدون غافلگیری بزرگی به پایان رسید. «خوسه رائول مولینو» شخص مورد اعتماد «ریکاردو مارتینِیی» رئیس‌جمهوری قبلی – که پس از محکومیت به اتهام پولشویی از شرکت در انتخابات رد صلاحیت شد- با کسب ۳۴.۳۸ درصد آرا پیروز شد.
مشارکت تاریخی ۷۷.۵۷ درصدی در انتخابات پاناما، نقطه عطف آن بود و مولینو پس از تحولاتی همچون خشکسالی و محدود شدن مسیر ترانزیت آبراهه پاناما، اعتراض‌های گسترده به بسته شدن یک معدن مس در این کشور و همچنین چالش‌های ناشی از کندی رشد اقتصادی و معضل مهاجرت غیر قانونی فزاینده، سکان ریاست جمهوری را عهده‌دار شد.
پس از تهدید ترامپ به باز پس‌گیری کانال پاناما در صورت اجتناب این کشور از کاهش تعرفه کشتی‌های آمریکایی باید دید روابط این کشور با آمریکا در سال جدید چگونه ادامه خواهد یافت.
جمهوری دومینیکن
جمهوری دومینیکن دیگر کشور آمریکای مرکزی بود که مسیر سیاسی خود را در ماه مه ۲۰۲۴ (۱۹ مه/ ۳۰ اردیبهشت) تعیین کرد؛ «لوئیس ابینادِر» با کسب ۵۷.۱۶ درصد آرا بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهوری انتخاب شد که نشان‌دهنده حمایت قوی از مدیریت اقتصاد و سیاست‌های سختگیرانه او در موضوع مهاجرت بود.
ابینادر رهبر «حزب انقلابی مدرن» (Partido Revolucionario Moderno) در سال ۲۰۲۰ با گفتمانی با محوریت امنیت ملی، سرمایه‌گذاری خصوصی و مبارزه با فساد به قدرت رسید.
مکزیک
پیروزی «کلائودیا شینباوم» به عنوان اولین رئیس‌جمهوری زن در مکزیک، رویدادی تاریخ‌ساز شد؛ وی با وعده ادامه برنامه «آندرس مانوئل لوپز اوبرادور» رئیس‌جمهوری سابق موفق شد در انتخابات دوم ژوئیه (۱۲ تیر) نزدیک به ۶۰ درصد آرا را به دست بیاورد و به پیروزی قاطع دست یابد.
چشم‌اندازی که در انتظار شینباوم در سال ۲۰۲۵ است، آسان نیست؛ وی از یک طرف با معضل خشونت سازمان‌یافته مواجه بوده و از سوی دیگر ناچار است روابط با آمریکا در دوره ترامپ را مدیریت کند. وی مدت کوتاهی پس از تصدی پست ریاست جمهوری، با تهدید ترامپ مبنی بر تعرفه‌گذاری بر محصولات وارداتی از مکزیک در صورت متوقف نشدن مهاجرت‌های غیرقانونی و قصد این سیاستمدار جمهوری‌خواه برای طبقه‌بندی کارتل‌های قاچاق مواد مخدر به عنوان سازمان‌های تروریستی مواجه شد.
ونزوئلا
در ۲۸ ژوئیه (هفتم مرداد ۱۴۰۳)، توجه جهان به ونزوئلا جلب شد. «نیکلاس مادورو» که در سال ۲۰۱۳ به قدرت رسید، برنده انتخابات ریاست جمهوری برای یک دوره شش ساله جدید اعلام شد که از ژانویه آغاز می‌شود.
اگر چه دیوان عالی دادگستری ونزوئلا، پیروزی مادورو را تایید کرد، شماری دولت‌های غربی و نمایندگان مخالفان دولت، نتایج را زیر سوال بردند. مخالفان به رهبری «ماریا کورینا ماچادو» ادعا می‌کنند که «ادموندو گونزالس» نامزد آنها اکثریت آرا را به دست آورده است. به این ترتیب، از همان شبی که شورای انتخابات ونزوئلا پیروزی مادورو را اعلام کرد، روایت مخالفان برای مشروعیت‌زدایی از انتخابات آغاز شد تا این کشور بار دیگر وارد هزارتوی پیچیده سیاسی شود.
با وجود حمایت و استقبال شماری از کشورهای آمریکای لاتین از انتخاب مجدد مادورو، خودداری ونزوئلا از انتشار نتایج تفکیک‌شده سبب شد تا در روابط ونزوئلا با دولت‌های برزیل و کلمبیا شاهد بازتعریف باشیم. روابط متشنج کاراکاس با دولت راست افراطی آرژانتین به ریاست جمهوری «خاویر میلِی» و دولت آمریکا نیز تشدید شده است. به این ترتیب می‌توان متصور شد که سال ۲۰۲۵ به عنوان سالی سرنوشت‌ساز و مملو از چالش و فرصت در انتظار ونزوئلا باشد.
اروگوئه
اروگوئه‌ای‌ها ۲۴ نوامبر (چهارم آذر) با شرکت در دور دوم انتخابات و رای به «یاماندو اورسی» چپ میانه از حزب «جبهه گسترده» (Frente Amplio)، فصل جدیدی را رقم کردند.
پیروزی او به معنای بازگشت به قدرت این ائتلاف چپ است که بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۰ با «تاباره باسکِز» (Tabaré Vázquez/ در دو دوره) و «خوسه پِپه موخیکا» (José Alberto "Pepe" Mujica) روسای جمهوری سابق در این کشور حکومت می‌کرد.
اقتصاد؛ آمریکای لاتین با رشد ۲.۲ درصدی، ۲۰۲۴ را به پایان می‌رساند
بر اساس پیش‌بینی‌ها در آخرین گزارش «کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کارائیب»، اقتصاد منطقه با رشد ۲.۲ درصدی تولید ناخالص داخلی (GDP) سال ۲۰۲۴ را به پایان می‌رساند. پیش‌بینی این گزارش از رشد اقتصادی این منطقه در سال ۲۰۲۵، ۲.۴ درصد در نظر گرفته شده است.
این گزارش تاکید می‌کند که رشد اقتصادی منطقه تا حد زیادی به مصرف خصوصی وابسته است، در حالی که سرمایه‌گذاری همچنان عقب مانده است. در طول یک دهه گذشته (۲۰۱۵-۲۰۲۴)، متوسط رشد سالانه در آمریکایلاتین و کارائیب تنها ۱ درصد بوده که به راکد شدن تولید ناخالص داخلی سرانه منجر شده است.
بر اساس آخرین گزارش کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کارائیب، اقتصاد منطقه در سال‌های آینده با چشم‌انداز پیچیده‌ای روبرو خواهد شد.
پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۵، آمریکای جنوبی ۲.۶ درصد، آمریکای مرکزی ۲.۹ درصد و کشورهای حوزه دریای کارائیب (به استثنای گویان) ۲.۶ درصد رشد کنند. با این حال همچنان چالش‌های مهمی مانند سرعت پایین ایجاد شغل، غیر رسمی بودن زیاد مشاغل و شکاف‌های جنسیتی در بازارهای کار وجود دارد.
نرخ اشتغال پیش‌بینی شده تا سال ۲۰۲۴ نیز به ۱.۷ درصد می‌رسد که پایین‌ترین میزان از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ است.
انتظار می‌رود میانگین نرخ اشتغال غیررسمی ۴۶.۷ درصد باشد، که نسبت به سال قبل کاهش جزئی داشته است؛ اما همچنان نشان‌دهنده نیاز به اعمال سیاست‌های موثر و کارآمد برای رسمی کردن اشتغال و بهبود شرایط کار است.
نرخ تورم در آمریکای لاتین و کارائیب از سال ۲۰۲۲ روند نزولی را نشان داده است و پس از ثبت میانگین ۳.۷ درصد در سال ۲۰۲۳، نرخ ۳.۴ درصد برای سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی می‌شود. با وجود این کاهش، تورم همچنان بالاتر از سطوح قبل از همه‌گیری است.
آرژانتین؛ کاهش تورم همزمان با افزایش شدید نرخ فقر
آرژانتین و سیاست‌های اقتصادی «خاویر میلِی» رئیس‌جمهوری این کشور یکی از مورد توجه‌ترین خبرهای آمریکای لاتین در سال گذشته بود؛ آرژانتین از رکود ناشی از شوک درمانی اقتصادی میلی خارج شده است و تورم ماهانه از حدود ۲۵ درصد، زمانی که وی در دسامبر گذشته به قدرت رسید به ۲.۴ درصد در ماه گذشته (نوامبر) کاهش یافته است.
در بحبوحه سیاست‌های میلِی، فقر در آرژانتین به شدت افزایش یافته است.
به نوشته تارنمای فارن پالِسی، پذیرش عمومی سیاست‌های میلی ممکن است دوام نداشته باشد، با این حال به نظر می‌رسد آرژانتین، سومین اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین نسبت به یک سال قبل به دفع بحران بدهی نزدیک‌تر است.
توافق اتحادیه اروپا و مرکوسور؛ یکی از بزرگترین رویدادهای ژئوپلیتیک آمریکای لاتین در سال گذشته
یکی از بزرگترین رویدادهای ژئوپلیتیک در آمریکای لاتین در حوزه تجاری و اقتصادی در پایان سال ۲۰۲۴، توافق اتحادیه اروپا و مرکوسور (بازار مشترک کشورهای آمریکای جنوبی متشکل از برزیل، آرژانتین، اروگوئه، پاراگوئه) پس از ربع قرن مذاکره، بر سر ایجاد بزرگترین منطقه آزاد تجاری در جهان بود.
بر اساس داده‌های سرویس مطالعات آماری کمیسیون اروپا (Eurostat)، تجارت میان دو منطقه سالانه بیش از ۱۰۹.۵ میلیارد یورو (۱۱۵. ۹۰۴ میلیارد دلار) است. اتحادیه اروپا و مرکوسور در مجموع بیش از ۷۸۰ میلیون نفر جمعیت را پوشش می‌دهند و به این ترتیب، این توافق یکی از بزرگترین بازارهای جهان را شامل می‌شود.
«اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا، برای امضای قرارداد در اوایل دسامبر (اواخر آذر) راهی اروگوئه شد و فرانسه که مدت‌ها با این توافق مخالف بود، به دلیل فروپاشی دولتش، مقاومت کمتری از خود نشان داد. در طرف آمریکای جنوبی نیز خاویر میلی رئیس‌جمهوری آرژانتین که سال گذشته به قدرت رسید و خروج از مرکوسور یکی از برجسته‌ترین هشدارهای او بود، تهدیدهای خود را کنار گذاشت.
حامیان این توافق استدلال کردند که این توافق نه تنها باعث رشد اقتصادی می‌شود، بلکه به کشورها کمک می‌کند تا استراتژی کلان خود را در دنیایی که به طور فزاینده‌ای توسط رقابت قدرت‌های بزرگ تقسیم شده است، هدایت کنند. «جوسپ بورل» رئیس وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشتر اعلام کرد: اروپا و آمریکای لاتین با همکاری نزدیک‌تر می‌توانند از ارزش‌های مشترک دفاع کرده و خودمختاری خود را حفظ کنند.
با این حال، این معاهده با مخالفت شدید به ویژه از سوی اتحادیه‌های کشاورزی در اروپا مواجه است؛ آنها بیم آن دارند که این توافق به نفع واردات گسترده محصولات آمریکای جنوبی باشد که استانداردهای زیست محیطی و اجتماعی مشابه استانداردهای اروپایی را ندارند و این روند می‌تواند باعث ایجاد رقابت ناعادلانه شود.
قرارداد اتحادیه اروپا و مرکوسور پیش از اجرا باید در مجالس ملی کشورهای مرکوسور، پارلمان اروپا و شورای اتحادیه اروپا تصویب شود. فرانسه همچنان قصد دارد در روند تصویب این توافق در شورای اروپا خلل ایجاد کند؛ جایی که برای تصویب به اکثریت بیشتری نیاز دارد. با این حال، کشورهای آمریکای جنوبی با حرکتی رو به جلو پس از سال‌ها رکود، موفق شدند بر اختلاف‌های ایدئولوژیک غلبه کنند.
میزبانی برزیل از اجلاس جی۲۰
این تنها رویداد موثر چندجانبه در آمریکای لاتین در سال جاری میلادی نبود و برزیل در ماه نوامبر میزبانی اجلاس سران جی۲۰ را عهده‌دار شد.
همزمان با تردیدها در مورد نقش آمریکا در موازنه‌های ژئوپلیتیکی در ۴ سال آینده، بحران آب‌وهوایی، جنگ‌های چندگانه جاری و اختلاف‌ها میان کشورهای شمال و جنوب از موضوعاتی بود که اهمیت نشست گروه ۲۰ را دوچندان کرد و میزبانی برزیل، نقطه عطفی در بازگشت این کشور به مرکز صحنه بین‌المللی بود. وزرای جی۲۰ در جریان این نشست، توجه چشمگیری را به بحث در مورد مالیات بالقوه جهانی بر ابرثروتمندان و همچنین نیاز به اصلاح شورای امنیت سازمان ملل متحد و بانک‌های توسعه چندجانبه اختصاص دادند.
قدرت‌نمایی چین در آمریکای لاتین با افتتاح بندر چانکای در پرو
پرو نیز میزبان «مجمع همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه» (APEC) ۲۰۲۴ بود؛ رویدادی که رهبران ۲۱ اقتصاد عضو را گرد هم آورد.
«شی جین پینگ» رئیس‌جمهوری چین با حضور در این کشور آمریکای جنوبی، اولین بندر تحت کنترل پکن در آمریکای لاتین را افتتاح کرد و وعده داد که پیوند میان چین و آمریکای جنوبی را گسترش دهد.
بندر چانکای، مجموعه ۳.۵ میلیارد دلاری در ۸۰ کیلومتری شمال لیما پایتخت پرو قرار دارد و قرار است قطب بزرگ تجاری میان چین و آمریکای لاتین باشد.
برخی تحلیلگران، این بندر را نماد نفوذ فزاینده پکن در آمریکای جنوبی در آستانه آماده شدن پکن برای رویارویی با دولت جدید آمریکا دانستند.
نظر شما