به گزارش ایرنا، شهروندان نه تنها باید از حقوق خود آگاه باشند، بلکه باید به عنوان حامیان فعال حقوق دیگران نیز عمل کنند، از قضاوت‌های نادرست و قضاوت‌های اجتماعی گرفته تا رفتارهای تبعیض‌آمیز و نادیده گرفتن حقوق دیگران، همه این عوامل می‌توانند به تضعیف بنیان‌های حقوق شهروندی در جامعه منجر شوند.
در جوامع امروزی، حقوق مدنی به عنوان یکی از اصول بنیادین زندگی اجتماعی شناخته می‌شود، اما متأسفانه، شهروندان خود نیز می‌توانند با رفتارها و نگرش‌های خود به تضییع این حقوق دامن بزنند، این مسأله زمانی نمایان می‌شود که افراد به جای حمایت از یکدیگر، به قضاوت‌های نادرست و تضییع حقوق همدیگر روی می‌آورند.
علاوه بر این، عدم آگاهی و آموزش در زمینه حقوق مدنی نیز یکی از عواملی است که به تضییع این حقوق دامن می‌زند، بسیاری از افراد از حقوق خود و دیگران بی‌خبرند و این ناآگاهی می‌تواند باعث شود که در برابر رفتارهای ناعادلانه سکوت کنند یا حتی خود به بخشی از مشکل تبدیل شوند.
اما آنچه در محاوره‌های عمومی نادیده گرفته می‌شود پاسخ به این سئوال است که آیا تنها دولت و نهادهای رسمی مسئولیت حفظ این حقوق را دارند؟ به طور قطع نه! شهروندان نیز نقش به سزایی در این زمینه ایفا می‌کنند.
پرده اول:
زن میانسال با خشم و ناراحتی چند نایلون زباله که در گوشه دیوار خانه‌اش مشرف به کوچه قرار دارد را برداشته و به وسط خیابان انتقال می‌دهد، با ناسزا همسایه‌ها و مغازه‌داران اطراف خانه خود را خطاب قرار داده که گوشه دیوار منزلش جای گذاشتن آشغال و زباله آن‌ها نیست و حق قرار دادن پسماندهای خانگی در کنار دیوار خانه‌اش را ندارند، البته او حق دارد و در واقع به نوعی، حقوق شهروندی او نادیده گرفته شده است.
او به جای اینکه زباله‌ها را در دیوار کنار خیابان بگذارد و با مسئولان شهرداری برای برداشت زباله‌ها تماس بگیرد و یا زباله‌ها را به نزدیک‌ترین سطل زباله انتقال دهد، آن‌ها را در وسط خیابان که محل تردد خودروها است قرار می‌دهد و به درون خانه‌اش باز می‌گردد، این نایلون‌های زباله زیر چرخ خودروهای عبوری له و در فضای اطراف آن محل پخش می‌شود.
زن برای داشتن محیطی پاکیزه و عاری از آلودگی خود را محق می‌داند که زباله‌ای که همسایه‌ها در گوشه دیوار منزلش در کوچه قرار داده‌اند را جابه جا کند و در جای دیگری بگذارد اما قرار دادن نایلون‌های زباله در وسط خیابان شلوغ و پرتردد نیز بی توجهی به حقوق همه شهروندان است.
زباله‌هایی که زیر چرخ ماشین‌های عبوری له و در آن محدوده پخش می‌شود، آلودگی را بیشتر گسترش می‌دهد و ایجاد تصویری ناخوشایند و مشمئز کننده برای ساکنان آن منطقه و عابران و رانندگان عبوری را در پی دارد.
پرده دوم:
راننده خودرو با کیسه زباله‌ای در دست از منزل خارج شده و قبل از سوار شدن، کیسه حاوی آشغال را با این نیت که آن را در اولین سطل زباله سر راهش قرار دهد، بر روی کاپوت عقب خودروی خود قرار داده و سپس به سمت مقصدش رانندگی می‌کند.
این شهروند در حالی رانندگی می‌کند که کیسه زباله بر روی کاپوت ماشینش قرار دارد و با کوچکترین لغزشی این کیسه زباله از ماشین پرتاب شده و در معابر عمومی ولو می‌شود و محیط اطراف را نازیبا و آلوده می‌کند و راننده به مسیر خود ادامه می‌دهد بدون توجه به اینکه زباله‌ای که در مسیر رها شده چه تاثیرات فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی می‌تواند داشته باشد و شاید هم منجر به تصادف وحشتناکی شود و جان شهروندی را معرض تهدید قرار دهد.
پرده سوم:
راننده دیگری در حین رانندگی دست خود را که حامل کیسه زباله است را از پنجره خودرو بیرون برده تا آن را در سطل زباله پرتاب کند، وقتی به سطل آشغال می رسد، بدون پیاده شدن از خودرو کیسه زباله را به سمت سطل پرتاب می‌کند و کیسه زباله به جای افتادن در سطل در کنار آن و روی زمین می‌افتد و راننده به مسیر خود ادامه می‌دهد.
پرده چهارم:
مغازه‌دار و کسبه محل، آشغال‌ها، میوه‌های گندیده و فاسد و کارتن‌های کوچک بلا استفاده مغازه را بعد از نظافت جمع‌آوری کرده و در جدول و کانال آب روبروی مغازه‌اش می‌ریزد و خرسند از تمیزی محل کارش به داخل مغازه بر می‌گردد.
پرده پنجم:
زباله‌گرد، به قصد جمع‌آوری مواد بازیافتی نظیر کاغذ، مقوا، قوطی‌های فلزی و پلاستیکی و دیگر اقلام، محتویات درون سطل‌های زباله معابر عمومی را در اطراف سطل زباله پراکنده می‌کند و بعد جمع‌آوری اقلام مورد نظر خود، زباله‌ها را همانگونه رها می‌سازد و به سمت سطل زباله دیگری می‌رود.
طنز تلخ در پرده ششم افرادی هستند که با ریختن آشغال‌ها بر روی زمین اقدام به سرقت خود سطل زباله می‌کنند و فضایی را مملو از زباله بدون سطل آشغال برجای می‌گذارند.
پرده ششم:
عابران پیاده‌ای هستند که بعد از خوردن خوارکی‌ها و تنقلات، پوست و پسماند آن را در معابر عمومی ریخته و بی‌توجه از تضییع حقوق دیگر شهروندان به راه خود ادامه می‌دهند و تلخ‌تر والدینی هستند که در برابر دیدگان فرزندان خود این اقدام ناپسند را انجام می‌دهند.
پرده هفتم:
تماشاگرانی هستند هنگام اکران و تماشای فیلم خوراکی به دست وارد سالن نمایش تمیز و پاکیزه می‌شوند اما بعد از اتمام فیلم سالنی مملو از پوست تنقلات مصرف شده را تحویل سالن‌دار می‌دهند و یا شهروندانی که ساعاتی از وقت خود را در بوستان‌ها و پارک‌ها می‌گذرانند اما زباله غذاها و اقلام مصرفی خود را در همان محل رها و بوستان را ترک می‌کنند.
اینها تنها گوشه‌ای اندک از ضایع شدن حقوق عمومی شهروندان توسط دیگران است که با بی‌مبالاتی و خودخواهی‌شان، حق تامه و مدنی سایرین را مورد بی‌توجهی قرار می‌دهند و فضای بصری نازیبا و همراه با آلودگی و غیربهداشتی را به ارمغان می‌آورند.
هرچند در چارچوب قانون شهرداری موظف به جمع‌آوری زباله‌ها و تنظیف شهر است اما در این میان نباید از وظایف تک تک شهروندان نسبت به شهر و محل سکونت خودشان غافل ماند.
شهر ما خانه ما تنها یک شعاری نمادین نیست بلکه هر شهروندی باید نسبت به بهداشت عمومی شهر و محل سکونت خود اهتمام و توجه داشته باشد در حالی که آشکارا آراستگی شهر از سوی برخی شهروندان بی مبالات خدشه‌دار می‌شود.
به جرأت می توان گفت که دیدن جداول و کانال‌های هدایت آب مملو از زباله، صحنه‌ای تکراری و روزمره اما مشمئزکننده است که شهروندان همیشه با آن مواجه هستند اما باید به فکر فرو رفت که نقش منِ شهروند در این وضعیت پیش آمده چیست؟
گاه مشاهده می‌شود که در نزدیکی سطل‌های زباله، حجم زیادی از آشغال روی زمین ریخته شده است که به نظافت و آراستگی شهر دهن کجی می‌شود اینجا وظیفه یک شهروند با مشاهده این وضعیت چیست؟
بدون شک لازمه داشتن شهری تمیز و عاری از آلودگی نیازمند وجود شهروندانی قانون مدار است که حتی جزئی ترین حقوق مدنی دیگر شهروندان را رعایت می‌کنند.
همانگونه که همه خانواده ها در منازل شخصی خود بهداشت را رعایت و از ریختن زباله در سطح منزل خودداری می‌کنند باید همین دیدگاه را نیز نسبت به معابر عمومی شهر نیز داشته باشند، تا شعار «شهر ما ؛ خانه ما» عینیت یابد.
برای مقابله با این معضل، نیازمند ارتقاء آگاهی اجتماعی و فرهنگی هستیم. آموزش حقوق مدنی در مدارس، برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها و تشویق به گفت‌وگو در مورد مسائل اجتماعی می‌تواند به ایجاد فضایی حمایتی و همدلانه کمک کند. همچنین، رسانه‌ها نیز نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و ارتقاء آگاهی عمومی دارند.
برای ساختن جامعه‌ای عادلانه‌تر و حمایت از حقوق یکدیگر، هر یک از ما باید مسئولیت اجتماعی خود را جدی بگیریم و از تضییع حقوق مدنی دیگران جلوگیری کنیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم به سمت جامعه‌ای با احترام متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز پیش برویم.
آگاهی و آموزش، مشارکت فعال شهروندان، حمایت شهروندان از یکدیگر، نظارت و انتقاد و ترویج فرهنگ احترام را می توان از جمله قدم‌های مطمئن برای رعایت حقوق مدنی و شهروندی در بین شهروندان عنوان کرد که البته اولین قدم آگاهی و آموزش است.
در نهایت باید گفت که نقش شهروندان در رعایت حقوق مدنی و شهروندی غیرقابل انکار است، هر یک از ما با آگاهی، مشارکت فعال، حمایت از یکدیگر و نظارت بر عملکرد نهادها می‌توانیم به نگهبانان حقوق خود و دیگران تبدیل شویم، تنها با همکاری و همبستگی می‌توانیم جامعه‌ای بسازیم که در آن حقوق همه افراد محترم شمرده و عدالت برقرار شود.
نظر شما