به گزارش ایرنا، دیوار تاریخی گرگان از کوه‌های گلیداغ در مراوه تپه آغاز شده و تا سواحل گمیشان ادامه دارد و پس از دیوار چین با ۶ هزار کیلومتر و دیوار آلمان با حدود ۵۵۰ کیلومتر، سومین دیوار طولانی جهان محسوب می‌شود که در زمان تاسیس خود کاربری‌های مختلفی از جمله دفاعی و نظامی داشته است.
دیوار بزرگ گرگان و تاسیسات وابسته آن که با نام‌های «دیوار سرخ، دربند گرگان، دربند خزران، باب الابواب، سد ایران و توران، سد یاجوج و ماجوج، سد اسکندر، سد پیروز، سد خسرو، سد انوشیروان، سد قزل آلان و مارسرخ» هم شناخته می‌شود یادگار ساسانیان در شمال شرق ایران و استان گلستان برای محافظت از مرزها در مقابل هجوم قبایل مهاجم است.
این شاهکار مهندسی نظامی دوره امپراتوری ساسانی در حوزه فرهنگی که با خشت و آجر برای جلوگیری از تاخت و تاز اقوام بیابانگرد ساخته شد با وجود نابودی بخش‌های گسترده آن همچنان نماد چند هزار ساله عشق ایرانیان برای پاسداری از مرزهای این کهن‌سرزمین است.
نخستین بار «اریک اشمیت» آمریکایی در سال ۱۳۱۰ خورشیدی با پرواز بر روی شهرهای ایران و دشت گرگان موفق به شناسایی ۱۷۰ کیلومتر از مسیر و تاسیسات وابسته دیوار تاریخی گرگان شد و بستر لازم را برای مطالعات گسترده باستان شناسی فراهم کرد و بعد از آن مرحوم محمد یوسف کیانی سرپرست هیات کاوش‌های باستان شناسی دشت گرگان در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی با پرواز مجدد بر روی دیوار موفق به شناسایی مسیر و تاسیسات وابسته آن از سواحل شرقی دریای کاسپین تا کوه‌های پیشکمر در ارتفاعات معروف به عرب‌داغ شد.
نتایج بررسی هوایی مرحوم کیانی با همکاری مرحوم محمد مهریار، منجر به ارایه نخستین نقشه مسیر دیوار بزرگ گرگان و تاسیسات وابسته به طول ۲۰۰ کیلومتر شد و امروزه بقایای دیوار تاریخی از کرانه‌های شرقی دریای خزر تا ارتفاعات و دره‌های البرز شرقی در دامنه بیلی کوه در پارک ملی گلستان نزدیک روستای «زاو» در شمال شرقی شهرستان کلاله قابل مشاهده است.
طبق اعلام کارشناسان، علاوه بر اجرای برنامه‌های کاوش در مسیر دیوار تاریخی گرگان که برای مطالعات باستان شناسی انجام می‌شود، می‌توان با حفاری یکی از ۳۴ قلعه موجود در مسیر و بخشی از دیوار و اجرای اقدامات مرمتی و حفاظتی بر روی آن، زمینه بازدید بیشتر گردشگران را از این اثر مهم تاریخی فراهم کرد.
مشاهده و لمس اثر از نزدیک یکی از ملزومات جذب گردشگر محسوب می‌شود و هر چه شرایط بهتری برای اکتشاف بخش‌های مختلفی از یادگار دوره ساسانی فراهم شود به همان نسبت شاهد استقبال بیشتر گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید از این اثر با ارزش خواهیم بود.
مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه این یادگار بازمانده از دوران امپراتوری ساسانی معرفی کننده گوشه‌ای از تاریخ غنی و کهن ایران زمین است، بیان کرد: انجام اقداماتی با تمرکز بر مطالعه، نگهداری، مرمت و احیای دیوار در مسیر شرق به غرب گلستان می‌تواند زمینه را برای حضور بیشتر گردشگران در استان فراهم سازد.
حمید عمرانی، دیوار بزرگ گرگان را به دلیل امتداد از شرق به غرب گلستان و عبور از هفت شهرستان در طول مسیر دارای ظرفیت خوبی برای مطرح شدن به عنوان محور توسعه استان برشمرد و افزود: در ۵۰ سال گذشته فقط ۲ هزار متر مربع حفاری و کاوش در طول مسیر دیوار برای مطالعات باستان شناسی نه توسعه گردشگری انجام شد.
وی ادامه داد: توسعه گردشگری در این اثر تاریخی نیازمند تخصیص اعتبارات مصوب سالیانه برای انجام حفاری، مرمت و احیای یکی از ۳۴ قلعه ساخته شده و بخشی از دیوار و همچنین ایجاد مراکز اقامتی و پذیرایی در محدوده آن است.
مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان، ایجاد اقامتگاه گردشگری با امکاناتی مانند سرویس بهداشتی، نمازخانه و فضاهایی برای استراحت و خرید لوازم ضروری را در بیشتر شدن مدت ماندگاری گردشگران در مسیر دیوار موثر دانست و گفت: با ایجاد زیرساخت‌های لازم، گردشگران بعد از بازدید از دیوار تاریخی گرگان در طول مسیر با ظرفیت‌های فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، صنایع دستی و خوراکی‌های محلی، آداب و رسوم و موسیقی قومیت‌های مختلف ترکمن، بلوچ و سیستانی ساکن آشنا می‌شود.
همچنین کشاورزی، پرورش ماهی، شترداری و سوارکاری از دیگر ظرفیت‌های اقتصادی شهرستان‌های در طول مسیر دیوار گرگان است که باید به درستی معرفی شود تا گردشگران بعد از بازدید از این دیوار از دیگر جاذبه‌های گلستان از جمله برج قابوس و یا شهر تاریخی جرجان دیدن کنند.
عمرانی با اشاره به اینکه از سال ۱۳۷۸ تا سال ۱۴۰۲ فقط ۲۲۰ میلیارد ریال به این پایگاه برای تملک و آزادسازی عرصه و حریم، ساماندهی ساختمان اداری، تکمیل پایگاه اطلاع‌رسانی و انجام کاوش باستان شناسی اختصاص یافت گفت: اجرای پروژه‌های کاوش، احیا و مرمت این اثر تاریخی نیازمند تعیین ردیف اعتبار ملی است که بر اساس آن طی یک برنامه بلند مدت زمینه برای ارائه خدمات گردشگری در مسیر دیوار فراهم شود.
عمرانی افزود: با توجه به گستردگی و طولانی بودن مسیر دیوار تاریخی گرگان به عنوان یک اثر شاخص استانی و ملی، برای ادامه پروژه‌های مرمتی، حفاظتی و احیا به طور مستمر سالیانه به ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز داریم و امیدواریم با پشتیبانی دولت چهاردهم این خواسته محقق شود.
وی ادامه داد: همچنین از ظرفیت‌های بخش خصوصی و تعاونی‌ها هم در طول مسیر دیوار تاریخی گرگان برای ایجاد تاسیسات و خدمات گردشگری استقبال می‌شود.
مدیر پایگاه دیوار بزرگ گرگان بیان کرد: ایجاد پنج پایگاه اطلاع رسانی در مسیر دیوار برنامه‌ریزی شد که ساخت نخستین پایگاه در حوزه روستای قله جیق بزرگ گمیشان تاکنون ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
پرونده مقدماتی ثبت جهانی این اثر تاریخی در یونسکو تایید شده و اقدامات برای تکمیل پروند شامل آماده سازی زیرساخت‌های برای حضور گردشگران با تکمیل نقشه برداری، نصب تابلو راهنما و ایجاد مجتمع‌های گردشگری (هتل، کمپ، رستوران و بوم گردی) در طول مسیر در حال انجام است.
به گزارش ایرنا، وجود طبیعت رنگارنگ و دلفریب جنگل‌های سرسبز هیرکانی و پارک ملی گلستان، بهره‌مندی از وسیع‌ترین بافت تاریخی شهری زنده شمال کشور در گرگان، برخورداری از آثار طبیعی و تاریخی منحصر به فرد مانند آبشار کبودوال به عنوان بلندترین آبشار خزه‌ای ایران، برج قابوس بلندترین برج آجری جهان، دیوار دفاعی گرگان طولانی‌ترین دیوار دست ساخت بشر بعد از دیوار چین و آلمان و همچنین برخورداری از تنها جزیره ایرانی دریای خزر با یک ساحل بکر در کنار دریای خزر و خلیج گرگان و وجود منطقه آزاد تجاری صنعتی اینچه برون از جمله ظرفیت‌های گردشگری گلستان است.
تپه‌ها، قلعه‌ها، مساجد زیبا، زیارتگاه‌ها، برج‌ها، کانون‌های شهری و روستایی تاریخی، کاخ‌ها، پل‌ها، معابر و گذرگاه‌های تاریخی، امام زاده‌ها و آرامگاه و آداب و رسوم اقوام ساکن، از دیگر جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی گلستان شناخته می‌شود که در صورت سرمایه‌گذاری مناسب و بکارگیری شیوه‌های نوین تبلیغات می‌تواند نقش چشم‌گیری در جذب گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد.
نظر شما