به گزارش ایرنا، باغ ۳۳ هکتاری و پرونده ثبت‌جهانی رامسر فارغ از ارزش ملی و قابلیت ثبت‌جهانی، محوطه‌ای خاطره‌انگیز و ارزشمند برای رامسری‌ها محسوب می‌شود. محدوده‌ای سبز در قلب شهر که هر اقدامی در آن بلافاصله به صدر خبرها می‌آید و چنانچه آسیبی برای باغ و هویت‌اش در حال انجام باشد واکنش برانگیز می‌شود. این پرونده در درجه‌ای از اهمیت قرار دارد که سه وزیر میراث فرهنگی تا کنون برای حل مشکل آن به رامسر آمده‌اند. حتی ردِ وعده‌های احیای آن در تمامی شعارهای انتخاباتی نمایندگان مردم به شکل پررنگی به چشم می‌آید؛ البته این شعارها تا کنون رنگِ عمل به خود نگرفته است.
به تازگی نشستی با عنوان هم‌اندیشی برای احیای باغ ۳۳ هکتاری برگزار شد که در آن به ابلاغ نامه معاون وزیر میراث فرهنگی برای آغاز طرح احیای باغ استناد شد. تاکید و تصمیمی که به دلیل برخی ابهام‌ها و نداشتن نقشه اجرایی بود، ابهام برانگیز شد. البته این نگرانی از تصمیم‌های غیرکارشناسی بی‌مورد نیست و ریشه تاریخی دارد. چراکه تمام ناکامی‌های باغ ۳۳ هکتاری و پرونده ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر از یک اقدام غیرکارشناسی آغاز شد و شهروندان بیمِ آن را دارند این روند همچنان ادامه یابد و گره آن کورتر شود.
چراکه باغ ۳۳ هکتاری رامسر عنصر کلیدی پرونده ثبت‌جهانی منظر طبیعی و تاریخی رامسر به‌شمار می‌رود. این محوطه تاریخی به همراه هتل قدیم عرصه‌های جدایی ناپذیری هستند که سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی قرار گرفتند و ضوابط عرصه و حریم برای‌شان اعمال شد. پس از ثبت ملی به عنوان یکی از ۲ طرح پیشنهادی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران در سال ۱۳۸۸ برای ثبت جهانی به سازمان یونسکو فرستاده شد، اما به دلیل وجود اسکلت فلزی مجتمع فرهنگی و هنری در باغ، از فرآیند ثبت جهانی خارج شد و در حال حاضر تا رفع مداخلات در فهرست انتظار این نهاد فرهنگی جهانی قرار دارد.
در همین ارتباط انجمن دوستداران میراث فرهنگی سخت‌سر روز چهارشنبه در نشستی با مصطفی گلجاری سرپرست شهرداری رامسر و تعدادی از کارشناسان این نهاد با عنوان «تمهید مقدمات برای رفعِ موانع و تلاش‌ها برای ثبت جهانی مجموعه تاریخی_فرهنگی در فهرست میراث جهانی(یونسکو) برگزار کردند، خواهان آن شدند که یک بار برای همیشه مجموعه مدیریت شهری رامسر بر اساس ضوابط میراث فرهنگی، مداخلات و آسیب‌های باغ ۳۳ هکتاری را به حداقل برساند تا پرونده برای ثبت‌جهانی آماده و زمینه حضور ارزیابان یونسکو و بازدید از باغ آماده شود.
هدف ثبت‌جهانی رامسر است
در این نشست رئیس انجمن مردم نهاد دوستداران میراث فرهنگی سخت‌سر پیرامون نگرانی‌های شهروندان رامسری به ویژه میراث دوستان برای رفعِ موانع ثبت جهانی منظر طبیعی تاریخی رامسر و باغ ۳۳ هکتاری به عنوان عنصر کلیدی این مجموعه گفت: طی مدت اخیر ابلاغ نامه معاون وزیر میراث فرهنگی برای شروع احیای باغ ۳۳ هکتاری و ابهام برخی از پیرامون بندهای این نامه در نبودِ نقشه اجرایی که کارشناسان به آن تاکید داشتند، نگرانی‌هایی را ایجاد کرد.
البته باعث خوشحالی است که گفته شد سرپرست شهرداری رامسر اعلام کرد تا زمانی که طرح از سوی شورای عالی وزارت میراث فرهنگی تایید نشود، به غیر از فاز مقدماتی اقدامی از سوی شهرداری انجام نخواهد شد که این نگرش و حساسیت مدیر شهری نسبت به اهمیت بافت تاریخی برای ما ارزشمند است. چراکه در گذشته شاهد آن بودیم که برخی مداخله‌ها برای تحقق اهداف کوچک باعث شد فرصت ثبت‌جهانی رامسر از بین برود.
عیسی خاتمی با تاکید بر اینکه باغ ۳۳ هکتاری زخم خورده تصمیم‌های غیرکارشناسی و شتاب‌زده در دوره‌های گذشته بوده است، تصریح کرد: تقاضا داریم فارغ از اقدامات مقدماتی، تا زمانیکه شورای فنی وزارتخانه در تهران طرح پیشنهادی مشاور و نقشه‌های اجرایی آن را تایید نکرده، اقدامی برای احیای باغ انجام نشود تا پس طی فرایندهای قانونی با اطمینان خاطر عملیات احیا آغاز شود.
رئیس خانه سمن افزود: البته طی سال‌های اخیر تاکید شده که سازه نیمه‌تمام مجتمع فرهنگی و خیابان وسطِ باغ مانع اصلی این پرونده و احیای محسوب می‌شوند، بنابراین شهرداری می‌تواند در گام نخست با رفعِ این دو مداخله گام نخست و اساسی احیای باغ را بردارد.
او تصریح کرد: وقت آن است در هر جایگاهی که قرار داریم یک گامِ عملی برداریم. پیشنهادمان این است که یک کارگروه عملیاتی با حضور کارشناسان و نماینده‌هایی از سایر متولیان احیای باغ ۳۳ هکتاری تشکیل شود. تمام تلاش ما بر این است که رفعِ مداخلات بر اساس ضوابط میراثی تسریع و فرایند ثبت جهانی تسهیل شود و این امکان بزرگ برای مردم رامسر و کشور به دست آید.
سازمان بازرسی تکلیف مداخلات بزرگ را روشن کرد
در ادامه نیز یک کارشناس میراث فرهنگی پیرامون رفعِ مداخلات در عرصه باغ ۳۳ هکتاری گفت: باغ ۳۳ هکتاری مداخلات و آسیب‌های بسیاری را از سر گذرانده است. اما مهم‌ترین آن سازه نیمه تمام مجتمع فرهنگی، خیابان وسط باغ معروف به سه راه نادری است.
محمد قاسم کفاشی افزود: با توجه به اهمیت این پرونده و مداخلات انجام شده وزارت میراث فرهنگی اقدامات حقوقی خود را در سال‌های گذته انجام داد. نتیجه آن شد که سازمان بازرسی سال ۱۳۹۹ به این ساخت و ساز ورود و به میراث فرهنگی و دیگر طرف‌های ماجرا اعلام کرد که با توجه به اینکه باغ تاریخی ۳۳ هکتاری دارای حریم مصوب است، برابر ضوابط عرصه و حریم آثار تاریخی امکان ساخت و ساز در آن وجود ندارد و سازه نیمه‌تمام مجتمع فرهنگی میبایست تخریب و خیابانی که باغ را به دو نیم تقسیم کرده باید به حالت سابق خود باز گردد.
او با بیان اینکه اعلام نظر این دستگاه نظارتی و مکاتبات بعدی در سطح دو وزارتخانه باعث توقف عملیات ساخت مجتمع فرهنگی شد افزود: حکم مرجع قضایی کشور نشان می‌دهد که دست شهرداری برای رفع مداخله‌های گفته شده باز است می‌توان گام‌های عملی برای رفعِ مداخلات گفته شده را برداشت.
ناگفته‌های احیای باغ ۳۳ هکتاری
شهرداری رامسر مدتی است که تغییراتی در سطح مدیریتی تجربه کرده است. تغییراتی که از تغییر رویکردها هم حکایت دارد و نشان می‌دهد برخلافِ گذشته مواضع مدیر شهری نسبت به ضوابط میراثی قدری تعدیل شده و روزنه‌های امید برای احیای اصولی باغ ۳۳ هکتاری بر اساس ضوابط میراث فرهنگی وجود دارد. این تغییر نگاه در نشست مصطفی گلجاری سرپرست شهرداری رامسر با اعضای انجمن دوستداران میراث فرهنگی سخت‌سر که بیش از سه ساعت به طول انجامید خودش را نشان داد.
گلجاری پس از شنیدن اظهارنظرها و نگرانی‌های اعضا در ابتدای صحبت‌هایش عنوان کرد: با توجه به مرتبط بودن رشته تحصیلی‌ام با باغبانی از دوران دانشجویی یعنی سال ۷۷ شمسی زمانی که وضعیت ناخوشایند باغ را دیدم دغدغه احیای اصولی باغ ۳۳ هکتاری را داشتم و علاقه‌مند بودم باغ را از وضعیتی که داشت نجات دهم. پس از آن هم با توجه به رشته تحصیلی و تخصصی که داشتم وارد بدنه شهرداری رامسر شدم. سال ۸۳ ساماندهی باغ به من واگذار شد و تلاش کردم با اجرای برخی ایده‌ها و با همراهی تعدادی از باغبان‌ها اقداماتی برای احیای باغ انجام بدهم.
این مقام مسوول بر رعایت ضوابط میراث فرهنگی برای احیای باغ ۳۳ هکتاری تاکید کرد و گفت: باغ ۳۳ هکتاری و باغ بلوار معلم هویت و اصالت رامسر به‌شمار می‌آیند و واسطه جذابیت‌هایی که دارند از گذشته تا به امروز آورده‌ی اقتصادی قابل توجهی برای این شهر به همراه داشتند.
وی با بیان اینکه طی سال‌های گذشته طرح جامع مرمت باغ ۳۳ هکتاری با یک شرکت معتبر در این زمینه انجام شد، توضیح داد: حتی پرنده‌های این باغ و بانک ژنی این محوطه تاریخی با هدف اینکه گونه‌های گیاهی‌اش از کجا به این منطقه منتقل شده و چگونه باید تکثیر شود نیز از سوی این کارشناسان بررسی شد. با این کارشناسان چندین بار به جنگل‌های منطقه رفتیم تا مطالعات گونه‌های گیاهی به نحو احسن انجام شود. در ادامه نیز اعتبار قابل توجهی در سطح ملی به این پروژه اختصاص داده شد اما به دلیل برخی مخالفت‌های بی‌مورد و کج سلیقه‌گی‌ها این طرح بسیار خوب ناکام ماند و اعتبار آن نیز برگشت خورد. در حال حاضر بخش کمی از این طرح در اختیار ما قرار گرفته است. پس از آن طرح دوم توسط مشاور فعلی تدوین شد که در حال تکمیل و اخذ تایید آن از سوی شورای عالی وزارت میراث فرهنگی هستیم.
رفعِ موانع زمان‌بر اما امکان‌پذیر است
شهردار رامسر پیرامون جابه‌جایی سازه مجتمع فرهنگی و لزوم تهیه زمین برای ساخت این زیرساخت فرهنگی که بزرگترین مانع برای احیا و پرونده ثبت جهانی عنوان می‌شود افزود: ما به دنبال حل این مساله هستیم. اما به دلیل برخی فرایندهای اداری انجام آن به این زودی امکان‌پذیر نیست و قدری بعید به‌نظر می‌رسد. با این وجود به دنبال تهیه زمین مناسب به عنوان هدیه‌ای برای هنرمندان شهر هستیم تا فرهنگسرایی در شأن آنها ساخته شود و حوزه فرهنگ بی‌بهره نماند.
وی تصریح کرد: موضوع خیابانی که باغ را به دو بخش تقسیم کرده نیز در شورای ترافیک شهرستان مطرح شده و پیگیر عملیاتی شدن آن هستیم. برخی اقدامات نظیر پیست دوچرخه‌سواری، جانمایی گلخانه یا سرویس بهداشتی را هم از طرح حذف کردیم. معتقدم باغ به تنهایی یک گلخانه محسوب می‌شود و نیازی به سازه ناهمگون و مداخله جدید نیست.
این مقام مسوول با اشاره به اینکه تعامل و ارتباط شهرداری با اداره کل میراث فرهنگی و کارشناسان برای اجرای صحیح ضوابط به صورت هفتگی در جریان است و دو ناظر در سطح عالی و شهرستانی برای عملیات احیای باغ حضور دارند تصریح کرد: این اطمینان وجود دارد که احیای باغ در فازهای مختلف بر اساس ضوابط انجام شود و شهروندان و میراث دوستان از این بابت نگران نباشند.
اعتبارهای ملی برای احیای باغ ۳۳ هکتاری
گلجاری در ادامه تصریح کرد: اگرچه طرح احیای باغ، تایید آن در شورای فنی و اجرای آن اهمیت دارد اما موضوع مهم این است که طی سال‌های گذشته بخش درآمدی بافت تاریخی در اختیار بنیاد و بخش هزینه‌بر آن در اختیار شهرداری قرار گرفت. بنابراین احیای کامل باغ با هزینه‌های داخلی شهرداری زمان‌بر خواهد بود و نیاز است اعتبارهای ملی و ردیف‌های بودجه‌ای متناسب برای این طرح اختصاص یابد.
او یادآور شد: در عین حال شهرداری با منابع داخلی در پی احیای باغ است تا به فضایی روح‌بخش برای شهروندان و گردشگران تبدیل شود. اما در صورت تخصیص منابع ملی فرایند احیا با وسعت بیشتری انجام خواهد شد که در این زمینه به همراهی سازمان‌های مردم نهاد برای مطالبه‌گری نیاز داریم.
به گزارش ایرنا، اظهارات سرپرست شهردار رامسر درباره باغ سی‌وسه هکتاری روزنه امیدی برای دوستداران میراث فرهنگی در این شهر ایجاد کرده است. با این وجود باید منتظر ماند و دید در بخش اجرایی احیا این دیدگاه‌ها و نگرش مورد تاکید او تا چه اندازه عملیاتی می‌شود تا در صورت اجرای کامل آن پس از سال‌ها شاهد تزریقِ روحی تازه به کالبد این بافت تاریخی باشیم.
نظر شما