خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

ارومیه- ایرنا- روزگاری است سفره های روستاهای آذربایجان غربی طعم صنعتی می دهد و دیگر خبری از نان خانگی، پنیر محلی و کره و شیر روستایی در بسیاری از مناطق روستانشین نیست؛ روستاها دیگر وظیفه خود را فراموش کرده اند و روز به روز سفره هایشان از تولیدات خودشان خالی تر می شود.

به گزارش ایرنا، روستا بود و بوی نان تازه و لبنیات تازه و خالص، بی آنکه موادی به آنها افزوده شود؛ زنان روستایی خیلی وقت ها از همین لبنیاتی که تولید می کردند، درآمد مناسبی برای خود تهیه و چه بسا بخش زیادی از هزینه خانواده را تقبل می کردند.

اما نمیدانم چه شد آن خانه های کاه گلی نان پزی به یکباره فرو ریخت؟ تنورها زیر خروارها خاک برای همیشه پنهان شدند و دیگر هیچ فردایی هیچ تنوری برای پخت نان روشن نشد.

دیگر خبری از روزهایی نیست که نان مورد مصرف و لبنیات مورد نیاز از شیر و گوشت گرفته تا پنیر و ماست و صدها مواد غذایی دیگر در روستا تهیه می شد و روستاییان علاوه بر مصرف خود تولیدات خود را روانه شهر می کردند.

معلوم نیست چه اتفاقی افتاد زنان روستایی تنورهای مخصوص پخت نان را برای همیشه تعطیل کردند و به جای پخت نان در صف های خرید نان ایستادند.

یکی یکی اهالی روستا تنورهای خود را جمع آوری کرده و به همدیگر سفارش کردند چرا به خودمان زحمت بدهیم.

رفته رفته نانوایی ها در روستاها سربر آورده و میل و رغبت زنان روستایی به پخت نان را کمتر کردند و هر روز بر تعداد این نانوایی ها افزوده شد و زمانی رسید که تمامی روستاها صاحب نانوایی شدند.

علاوه براین میل به نگهداری دام و طیور و تهیه لبنیات مورد مصرف از کره و شیر گرفته تا ماست و پنیرو حتی مواد غذایی دیگر کمتر و کمتر شد و افراد انگشت شماری در روستاها اقدام به نگهداری دام و طیور کرده و مصرف مورد نیاز خود را تامین کردند.

روزگاری، شهری ها برای خرید لبنیات، هفته ای یکی دو بار یا بیشتر به روستا آمده و مصرف یک هفته خود را خرید می کردند و گاهی برای هفته بعد هم نوبت می گرفتند.

اما امروز روستایی برای تهیه لبنیات و نان مورد نیاز خود به شهر مراجعه کرده و خرید می کند؛ دیگر از تولید کننده بودن به مصرف کننده بودن تبدیل شده و اگرچه روستایی است اما همپای شهری مصرف کننده است و سفره اش را کره مصنوعی، پنیر پاستوریزه، تخم مرغ روز و دهها مواد کارخانه ای تشکیل می دهد.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

تغییر سبک زندگی روستایی جای پایی برای فست ها و هایپرمارکت ها فراهم کرد

مصرف کننده شدن روستاییان جلوه دیگری به روستا داد و امروز سوپرمارکت ها، هایپرمارکت ها و حتی فست فودها هم روز به روز به روز در روستاها بیشتر می شوند و با محصولات وارداتی و کارخانه ای و پاستوریزه به تغییر سبک زندگی روستایی شتاب بیشتری می دهند.

علاوه براین بسیاری از مشاغل روستایی دیگر کمرنگ شده و یا بطور کلی از بین رفته اند مشاغل سنتی که هم نیاز خانه را تامین می کرد و هم در آمدی برای خانواده بود.

به غیر از افراد معدود کمتر کسی به مشاغل سنتی روستایی می پردازد؛ مشاغلی که درآمد زا بوده و اقتصاد خانواده را رونق داده و در آمدی برای خانواده مهیا می کرد مشاغلی چون گلیم بافی، جاجیم بافی و هنرهای دستی مختلف.

حتی صنایع دستی روستایی مانند گلیم‌بافی و قالی‌بافی کمرنگ شده و یا به کلی از بین رفته زیرا دختران روستایی کمتر علاقه‌ای به یادگیری مهارت‌های مادران و مادربزرگ‌هایشان دارند.

و علاوه براین پسران روستایی نیز رغبتی به کار روستایی ندارند؛ آنها کارگری در کارخانه ها با حقوق کم را بر دامداری و نگهداری دام و طیور ترجیح می دهند.

روستایی حتی لباس زمستانی خود را خود تهیه می کرد؛ زنان با هنر خود بهترین و زیباترین لباس های زمستانی را خلق کرده و باعث می شدند خانواده یشان زمستان را با آن لباس ها سپری کنند اما الان دیگر از آن زمان خبری نیست.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

تغییر سبک زندگی، روستاییان را کارگر فصلی کرده است

مردم شناس میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی هم دراین خصوص می گوید: پشت کردن به سبک زندگی روستایی تبعات ناخوشایندی در روستا ها به دنبال داشت و بسیاری از روستاها جهت همگامی با شهری ها حتی ساختمان ها و خانه های خود را به سبک شهری و حتی سبک های دیگر ساخته و خانه های قدیمی را از بین بردند و نشانی از اتاق های نان پزی برجای نگذاشتند.

عیسی عزیزنژاد ادامه داد: تغییر سبک معماری روستایی و از میان رفتن معماری کهن روستایی نخستین گامی بود که روستاها را از تولید کننده بودن به سمت مصرف کننده بودن سوق داد؛ وقتی معماری کهن روستایی رنگ باخت و اتاقهای پخت نان از میان رفت و جای آنها را ساختمانهای چندین طبقه لوکس گرفت و دیگر حیاط و یا محوطه مربوط به دام و طیور هم از میان رفت میل به مصرف کننده بودن در روستایی به وجود آمد و او خواست به جای تولید کننده بودن مصرف کننده باشد و این بدترین اتفاقی بود که در روستاها افتاد.

وی ادامه داد: امروز فروشگاههای بزرگ و کوچک در روستاها برای خود جا خوش کرده اند و شیر و لبنیات پاستوریزه،نان باگت و تُست به روستایی می فروشند و سفره روستایی دیگر عطر نان تازه نمی دهد بلکه سراسر سفره را مواد پاستوریزه تشکیل می دهد.

این مردم شناس افزود: تاثیر پذیری از شبکه های ماهواره ای هم از دیگر دلایل تغییر سبک زندگی روستایی بود آنها با تبعیت از زندگی شهری و شبکه های تلویزیونی الگوی مصرف خود را تغییر دادند.

عزیزنژاد اظهارکرد: وقتی سبک زندگی روستایی تغییر یافت، روستایی کارگر فصلی شد و یا به سراغ کار در کارخانه ها و کارهای ساختمانی رفت.

مردم شناس میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی اظهارکرد: با مصرف کننده شدن روستاها،آرام مراسم های زیبای فصل های مختلف بویژه زمستان دیگر رنگ می بازند و به خاطره تبدیل می شوند و به عبارتی میراث شفاهی روستاها در معرض تهدید قرار می گیرند.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

وقتی روستا شکل شهر به خود می گیرد سبک روستایی تغییر می کند

رییس حوزه سرمایه گذاری میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی می گوید: وقتی روستا شکل شهر به خود می گیرد، دیگر سبک‌زندگی روستایی هم عوض می شود. نحوه پوشش، گویش، معیشت و حتی فرهنگ و آداب و رسوم هم از معماری شهری تاثیر می گیرد.

«ودود فخاری» با بیان اینکه صنعت گردشگری می تواند روستا و روستایی را حفظ کند، گفت: متاسفانه هنوز روستاییان ما با صنعت گردشگری آشنا نشده اند و نمی دانند این صنعت چه اندازه درآمد زاست به همین خاطر خود آنها نیز از جمله عواملی هستند که موجب از بین رفتن بافت تاریخی روستاها می شوند.

وی ادامه داد: وقتی ما به روستایی تبیین کنیم درآمدی که گردشگری دارد، بسیار بالاست چنانکه سفره خانه های سنتی با استفاده از غذای محلی می تواند منبع درآمد خوبی برای آنها باشد. بدون تردید آنها به تولید کننده بودن خود ادامه داده و در کنار آن در صنعت گردشگری هم نقش آفرین می شوند.

رییس حوزه سرمایه گذاری میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی ادامه داد: اگر این تفکر بین روستاییان نهادینه شود، بدون شک علاقمندی آنها به تولید و همچنین حفظ بافت تاریخی و معماری کهن و تبدیل آنها به مکانی برای بازدید گردشگران بیشتر خواهد شد.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

نگاه متفاوت جهاد کشاورزی به تغییر سبک زندگی روستاییان

رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نگاه متفاوتی نسبت به تغییر سبک زندگی روستایی دارد؛ او معتقد است روستاییان تولید کننده هستند اما در بخش کشاورزی آنها در تولید محصولات باغی اعم از انواع میوه، همچنین گندم، سیب و دیگر محصولات کشاورزی سرآمد هستند.

خسرو شهبازی ادامه داد: آذربایجان غربی در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی از رتبه بالایی در کشور برخوردار است آنگونه که در تولید سیب،چغندر و حتی عسل حرف اول را می زند.

وی اظهارکرد: نباید فشار اشتغال بر بخش کشاورزی باشد بلکه روستاییان به سمت تجارت و فعالیت های خدماتی سوق پیدا کنند.

رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی افزود: درگذشته تولید مواد مورد نیاز همانند لبنیات و همچنین پخت نان صورت می گرفت اما امروز این کار صورت نمی گیرد و بیشتر روستاییان وسایل مورد نیاز خود را از فروشگاه روستا و نان مورد نیاز خود را از نانوایی روستا خریداری می کنند.

شهبازی ادامه داد: درگذشته زنان روستایی پخت نان و تهیه لبنیات را بلد بودند اما امروز زنان روستایی به ندرت و خیلی کم با پخت نان آشنایی دارند و آنها نان مورد نیاز خود را از نانوایی ها تهیه می کنند.

رییس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص اینکه چرا روستایی دیگر مواد غذایی مورد نیاز خود را تهیه نمی کند، گفت: در همه روستاها نانوایی ایجاد شده و روستاییان نان مورد نیاز خود را از آنجا تهیه می کنند و همچنین فروشگاههایی هستنند که لبنیات مورد نیاز خود را می خرند.

روستاهایی که عنوان شهرک به خود دادند

به اعتقاد برخی کارشناسان یکی دیگر از عواملی که برخی روستاها را تبدیل به مصرف کننده های بزرگ کرد، عنوان شهرک گذاشتن بعضی روستاها برای خود بود چنانکه این روستاها اصلا به شهر متصل نشده بودند و مهمتر از آن طبق هیچ قاعده و قانونی شهرک نشده اند اما به خیال خود این نام را برخود گذاشته اند.

این روستاها بیشتر جمعیتشان مهاجر بوده و از استانهای همجوار آمده اند و به نوعی حاشیه نشین هم بوده اند؛ با شتاب بیشتری ریشه کشاورزی و دامداری دراین روستاها را خشکانده و تنها افراد معدودی در این روستاها به کشت صیفی جات می پردازند.

نمونه بارز این روستاها «روستای دیگاله» ارومیه است که امروز عنوان شهرک گلستان را یدک می کشد؛ عنوانی که واقعیت ندارد و گواه براین مدعا زمانی در یکی از ادارات وقتی اسم این روستا با این عنوان گفته شد کارمند مربوطه این عنوان را رد کرده و برآن اعتراض کرد.

ساکنان این روستا که اکثرا مهاجر هستند امروز ریزترین و کوچکترین مواد مورد نیاز خود را از شهر تهیه می کنند و اهالی بیشتر به کار در کارخانجات،کارگری و یا کارهای مخلف دیگر می پردازند و زنان هم دستی در کار تولید ندارند.

در حالیکه در بررسی گذشته این روستا، مشخص می شود«دیگاله» روستایی مسیحی نشین بوده و اکثر مردم آن کشاورز و دامدار بودند چنانکه قدیمی ترها که شناختی از این روستا دارند، براین مهم اعتراف می کنند.

به گفته کارشناسان همچنین تبدیل شدن برخی روستاها به شهر براساس میزان جمعیت،هم عامل دیگری در از بین بردن تولید کننده بودن روستا و تبدیل شدن آن به مصرف کننده است که کمتر مورد توجه مسوولان قرار می گیرد.

«ریحان آباد» روستای دیگر ارومیه با فضایی تاسف بار که خود را از نگهداری دام و تولید معاف کرده و به شغل های کاذب پرداخته و چه بسا ناهنجاری های اجتماعی زیادی درآن رقم می خورد.

روستایی که اخیرا یکی از نمایندگان مجلس خواهان اتصال آن به شهر شده است در حالیکه به جای اتصال آن به شهر به روستا بودن و روستا ماندن آن توجه و زیر ساخت های لازم در آن ایجاد شده و اهالی را به سمت تولید و کشاورزی سوق می دادند.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

ورود نانوایی، پخت نان خانگی در روستاها را تعطیل کرد

بانویی که ساکن یکی از روستاهای ارومیه است، گفت: در روستای ما تنها سه خانواده دارای دام و طیور هستند بقیه حتی از نگهداری طیور و یا یک دام برای مصرف خود پرهیز می کنند آنها تمام مواد مورد نیاز خود را از سوپرمارکت های روستاهای اطراف خریداری می کنند دراین سوپرمارکت ها همانند سوپرمارکت های شهری و حتی بهتر از آنها موادمورد نیاز هست.

الناز علی نژاد ادامه داد: چند سالی است که روستا به این شکل درآمده پیش از این همه اهالی روستا صاحب دام و طیور و حتی گوسفند بودند و زنان روستایی تولیدات خود را که شامل پنیر،کره،دوغ و ماست و انواع فراورده های دامی بود، به شهر برده و می فروختند.

وی ادامه داد: کمتر کسی دام نداشت؛ آنچه سر سفره یمان بود تولید خودمان بود اما به یکباره همه چیز تغییر یافت؛ تقلید از هم، مهاجرت به شهر و یا در شهر و روستا ساکن شدن باعث شد یکی پس از دیگری خانه ها خالی از دام و طیور شوند.

این بانوی روستایی افزود: آنچه تولید می کردیم هم خالص و هم قابل اطمینان بود ولی امروز آنچه سر سفره یمان قرار می گیرد پاستوریزه و مصنوعی است و نمی تواند جانشین تولیداتمان شود و ما امروز حسرت گذشته را می خوریم که چقدر راحت فریب ظاهر زندگی شهری را خورده و یا به تقلید از یکدیگر پرداختیم.

علی نژاد ادامه داد: هر روز بر تعداد سوپرمارکت ها و هایپرمارکت ها افزوده شده و فضای دیگری به روستاها داده می شود و جوان روستایی دیگر رغبتی به نگهداری دام و طیور ندارد و بیشتر به مصرف کننده بودن عادت کرده است.

خداحافظی روستاها با تولید؛ معضلی که روستاییان را هم به مصرف کننده تبدیل کرد

به گزارش ایرنا، تغییر مسیر روستاها و تبدیل شدن آنها به مصرف کننده تبعات ناخوشایندی برای جامعه رقم می زند آنها که تا دیروز محصولات خالص تولید کرده و از سالم ترین مواد غذایی بهره مند بودند امروز در کنار مصرف کنند گان چندین ساله قرار گرفته اند سرانجام این وضعیت افزایش روز افزون مواد غذایی کارخانه ای، پاستوریزه و همچنین گسترش فست فودها و بار سنگین مالی بر دوش کشور و مهمتر از همه متوقف شدن اقتصاد روستا خواهد بود.

بدون تردید مصرف مواد غذایی غیر طبیعی همواره تبعاتی داشته و پزشکان در توصیه به بیماران خود مصرف مواد غذایی طبیعی همانند شیر و کره حیوانی را تاکید می کنند در حالیکه در چنین وضعیتی آن روستایی تولید کننده که دیگر دستش از تولید کوتاه است همانند دیگران مجبور به مصرف لبنیات غیر طبیعی خواهد بود.

عدم رونق اقتصاد، بیکاری، مهاجرت بی رویه، افزایش حاشیه نشینی و گسترش انواع ناهنجاری های اجتماعی از جمله تبعات ناخوشایند فاصله گرفتن روستاییان از تولید است که گریبانگیر جامعه خواهد شد.

نتایج پیش‌بینی مرکز آمار کشور برای سال ۱۴۰۰ حاکی از آن است که جمعیت کل استان آذربایجان‌غربی سه میلیون و ۴۴۵ هزار و ۵۰۰ نفر بوده که ۲ میلیون و ۳۰۸ هزار و ۵۰۰ نفر آن در مناطق شهری و یک میلیون و ۱۳۷ هزار نفر در مناطق روستایی سکونت دارند.

آذربایجان غربی دارای سه هزار روستاست.

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha