معدن هفت هزارساله فیروزه نیشابور

معدن فیروزه نیشابور، قدیمی ترین معدن فعال دنیاست و شواهد باستان شناسی نشان می‌دهد که از شش هزار و ۷۰۰ سال قبل آثار باقیمانده از استخراج فیروزه وجود داشته است و با اینکه خیلی از معادن قدیمی پس از استخراج متروکه شدند اما معدن فیروزه همچنان فعال است.فیروزه مرغوب را باید از جایی بیرون کشید که سنگ و آب با هم آمیخته‌اند، سال‌ها قبل این رگه‌های سنگ را با پتک می‌شکستند، حالا دینامیت جای پتک را گرفته است،‌ وقتی براساس حدس تخمین می‌زنند که کجای بدنه غار می‌تواند به رگه فیروزه برسد،‌ با مته سنگ را سوراخ می‌کنند و دینامیت را در آن کار می‌گذارند. آن وقت روی دینامیت را می‌پوشانند و فتیله را تا بیرون غار می‌کشند و آتش می‌زنند. حاصلش می‌شود تلی از سنگ‌های شکسته و بخارات آلوده دینامیت در هوا،‌ کار تیم اول این‌جا شروع می‌شود، آن‌ها قطعه‌های سنگ را بار واگن‌هایی می‌کنند که روی ریل از معدن بیرون می‌رود،‌ آنجا سنگ‌های فیروزه را در مخزن‌های معدن انبار می‌کنند برای حراج‌های سر برج،  باقی سنگ را هم بار می‌کنند می‌برند در خانه‌های روستا، برای « سنگ چینی»؛ ‌شغل زن‌ها و بچه‌ها و البته مردان بازنشسته از کار معدن، که یکی یکی سنگ‌ها را نگاه می‌کنند و بعضی‌ها را با چکش می‌شکنند، خانه ای در روستای معدن علیا و سفلی نیست که انباشته از تل سنگ معدن فیروزه نباشد. ۲۰ هزار نفر در شهرهای مشهد، نیشابور و فیروزه در صنعت فیروزه تراشی و ساخت زیورآلات فعالیت دارند.هم اینک مسئولیت این معدن برعهده یک شرکت تعاونی است که سهامداران آن خود روستاییان و ساکنان شهر فیروزه هستند که علاوه بر بهره مند شدن از سود استخراج مواد معدنی خود نیز در این معدن مشغول فعالیت هستند.