شب یلدا و تغذیه سالم

به گزارش ایرنا از دانشگاه علوم پزشكی تهران، فواید خوراكی های مرسوم سر سفره شب یلدا به شرح ذیل است:
** انواع آجیل و مغزها:
آجیل تركیبات مختلفی دارد؛ مثلا آجیل شور كه از پسته، تخمه كدو، تخمه ژاپنی، مغز بادام، مغز فندق و بادام هندی تشكیل شده است و آجیل شیرین كه مغز گردو، كشمش، توت خشك، مغز فندق، مغز پسته، مغز بادام و بادام هندی را شامل می شود، نوع دیگری از آجیل است.
سومین نوع آجیل، آجیل چهار مغز است كه از مغز بادام، مغز پسته، مغز فندق و بادام هندی تشكیل می شود.
نوع دیگر آجیل هم تحت عنوان مشكل گشا، تركیبی از مغز فندق، مغزپسته، مغزبادام، توت خشك، كشمش، نخودچی و نقل است.
آجیل صرف نظر از هر نوع تركیب آن، مجموعه ای از مغزها است كه همگی فواید تغذیه ای بسیار مهمی داشته و سرشار از مواد مغذی هستند. چربی موجود در انواع آجیل از نوع اشباع نشده است كه كلسترول خون را پایین آورده و خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را كاهش می دهد.
چربی اغلب مغزها تا 90 درصد از اسیدهای چرب اشباع نشده تشكیل شده است. آجیل ها سرشار از پروتئین، انواع ویتامین ها و مواد معدنی مختلف هستند.
ویتامین E و اسید آمینه آرژنین موجود در آجیل به حفظ سلامت رگ های خونی، كاهش فشار خون و پیشگیری از حملات قلبی كمك می كند.
آنتی اكسیدان های موجود در آجیل ها از اكسیده شدن و تخریب سلول ها و بروز بیماری هایی مانند دیابت هم جلوگیری می كند. آجیل ها سرشار از فیبر هستند كه این فیبرهای غذایی، هم به رفع یبوست كمك می كند و هم با ایجاد احساس سیری ،مانع از پرخوری می شود.

** اثرات منفی بو دادن بر ارزش غذایی مغزها:
فرایند بو دادن آجیل سبب از دست رفتن خواص آنتی اكسیدانی آنها و كاهش قابلیت هضم پروتئین و از دست رفتن اسید های آمینه ضروری می شود كه در نهایت كاهش ارزش تغذیه ای مغزها را در پی دارد.
علاوه بر این، همین فرآیند باعث تولید تركیبات سرطانزا در مغز ها می شود. به طور كلی می توان گفت بو دادن بر همه مواد مغذی مغز ها از چربی، قند و پروتئین گرفته تا ویتامین ها تاثیر منفی می گذارد.
بو دادن بسیاری از ویتامین های حساس به حرارت مانند ویتامین های B2 ، C و E موجود در مغزها را تا حد بسیار زیادی از بین می برد.
حرارت ضمن بو دادن مغزها، سبب از دست رفتن تعدادی از اسیدهای آمینه مفید شده و یا این اسید آمینه ها را با یكدیگر تركیب می كنند، در نتیجه از قابلیت جذب آنها در بدن به شدت كاسته می شود.
همچنین نمك مصرفی حین بو دادن برای طعم دار كردن مغزها، اثر مخربی بر بسیاری از اسیدهای آمینه دارد، به طوری كه سیستئین، هیستیدین، آرژنین، متیونین و تیروزین، پس از برشته كردن و نمك زنی تقریبا به طور كامل از بین می رود.
نكته دیگر این كه آكریل آمید، تركیب سرطانزایی است كه طی حرارت دادن اسید آمینه آسپارژین تولید می شود.
اگر چه بو دادن باعث كاهش محتوای قندهای ساده و مقدار كل قند در مغزها می شود و از این رو مصرف آجیل بو داده برای افراد دیابتی بهتر از آجیل خام است، اما همه افراد بهتر است آجیل خام را جایگزین آجیل بو داده كنند. همچنین به علت محتوای بالای انرژی مغزها، برای پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در مصرف مغزها میانه روی پیشه كنید.

** انار:
قسمت مختلف درخت انار به خصوص پوست، ریشه و ساقه انار دارای حدود 20 درصد تانن و اسید پونی كوتانیك است. پوست درخت انار دارای ماده ای به نام پله تین رین است. این میوه غنی از ویتامین های ث، ب2، ب1 و مواد معدنی مانند سدیم، فسفر، آهن، منیزیم، پتاسیم و تركیبات قندی ساكارز، فروكتوز، گلوكز و همچنین اسیدهای مالیك و سیتریك است.

** خواص دارویی میوه انار:
از نظر طب قدیم ایران میوه انار سرد، تر و قابض است. آب انار سرد و تر و پوست انار، خشك و بسیار قابض است. برای مصارف دارویی از گل، برگ، پوست درخت، پوست ریشه و دانه انار استفاده می شود.
انار ادرارآور، خنك كننده، مقوی قلب، كلیه و معده، تصفیه كننده خون، شاداب كننده و خون ساز است و برای بیماری های مجاری ادرار، ترشح صفرا، اسهال، پلیپ بینی، گرفتگی صدا و اضافه وزن مناسب است.
برای برطرف كردن گلو درد و زخم گلو از جوشانده پوست انار و یا جوشانده برگ انار استفاده كنید. جوشانده برگ های انار برای خانم هایی نیز كه عادت ماهیانه منظمی ندارند، مفید است.
برگ های له شده انار را اگر روی پوست بگذارید خارش را از بین می برد. برای برطرف كردن سوختگی پوست، گل های انار را له كرده با روغن كنجد مخلوط كنید و این پماد را روی قسمت سوختگی بمالید.
دم كرده گل انار نیز اسهال مزمن و زخم های دهان را برطرف می كند. انار باعث از بین رفتن سموم بدن و معالجه اسهال، التهاب معده و سرگیجه می شود.
انار سرشار از آنتی اكسیدان ها است و بدن را در مقابل ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلب و عروق مراقبت می كند. خوردن دانه های انار به مراتب بهتر از نوشیدن آب انار است.
رب انار و برگ انار در ضعف معده، كمی اشتها، تهوع، ضعف عمومی، تصفیه خون و در از بین بردن میگرن بسیار مهم است.

** هندوانه:
هندوانه میوه بومی جنوب آفریقا است كه امروز تقریبا در همه كشورها كشت می شود. این میوه دارای پوستی كلفت بوده، اما درون آن گوشتی مانند است. 6 درصد وزن هندوانه را ماده جامد و بقیه وزن آن را تقریبا آب تشكیل می دهد.
هندوانه منبع قابل توجه ویتامین C است و سایر ویتامین ها و مواد معدنی آن اندك می باشد، مگر آن كه چندین كیلوگرم آن در روز مصرف شود.
هندوانه حاوی بتا كاروتن بالایی نیز می باشد كه ویتامین C و بتاكاروتن جزو آنتی اكسیدان های قوی می باشند. رادیكال های آزاد موادی هستند كه موجب آسیب سلولی در بدن می شوند. یك فنجان هندوانه 3/24 درصد مقدار توصیه شده دریافت در روز RDA ویتامین C دارد.
در هندوانه میزان كاروتنوئید لیكوپن نیز بالا می باشد. لیكوپن دارای توانایی كاهش خطر ابتلا به انواع سرطان ها به ویژه سرطانهای پروستات، ریه و معده می باشد.
ویتامین های B1و B6 از اجزای تشكیل دهنده هندوانه می باشد. پتاسیم موجود در هندوانه به كاهش فشار خون و خطر تشكیل سنگ كلیه كمك قابل توجه ای می كند.
همچنین هندوانه فاقد كلسترول و سایر چربی ها است. این میوه در تقویت سیستم ایمنی و دفاع بر علیه عفونت ها نقش موثری دارد. تحقیقات نشان داده اند كه مصرف هندوانه در كاهش علائم استئوآرتریت و رماتیسم نقش داشته است.
علمی ** 1201 **
خبرنگار: عبدالكریم جبارپور*انتشار: زهره محتشمی پور