نعمت غفوری کاخکی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در طرحهای جامع شهری و هادی روستایی که متاسفانه بدون توجه به نقشه عبور قنات از مسیر این مناطق تهیه می شوند الزامی برای رعایت حریم این قنوات رعایت نمی شود.
وی ادامه داد:برای نخستین بار در سال ۱۳۰۷ در ماده ۱۳۶ قانون مدنی، رعایت حریم ساخت و ساز در زمینها و مناطق پیرامونی قنوات مورد توجه قرار گرفت و به عبارت دیگر این ماده قانونی حق تقدم صاحب ملک یا منبع آب را مد نظر قرار می دهد و فعالیتهای بعدی افراد دیگر در محدوده تعریـف شـده نبایـد بـا منافع صاحب ملک یا منبع آب در تعارض باشد و باید حقوق وی به طور کامل رعایت شود ولی هم اکنون به این مساله در طرحهای جامع تفصیلی و هادی روستایی توجه نمی شود.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد گفت: باید قبل از تصویب طرحهای جامع شهری و طرحهای هادی مناطق روستایی، مطالعات قنوات عبوری از داخل شهر و روستا تهیه و بر مبنای آن تاسیسات شهری و روستایی تعریف شوند و دستورالعمل های استحکام سازی تاسیسات و استحکام بناها تدوین شود تا خسارتهای این بخش در زمان بروز مخاطرات احتمالی تخریب قناتها کاهش یابد.
غفوری کاخکی افزود: هزینه های بالای مرمت و بازسازی قنوات امروز به حدی سنگین است که در صورت بروز خرابی به هیچ عنوان در توان مالکان و دولت نبوده و قنواتی که خسارت زیادی دیدند به تدریج متروکه و رها می شوند.
وی از مالکان قنوات خواست با انتخاب افرادی دلسوز از بین خود، همواره بر مسیر و حریم قناتها و میله چاه ها نظارت داشته باشند چون مراقبت و هزینه های پیشگیری به مراتب از هزینه های خسارت و تخریب قنات کمتر است و با توجه به محدودیت منابع اعتباری، جبران خسارتهای احتمالی مجموع قنوات از توان دولت خارج است.
مدیر جهاد کشاورزی گناباد گفت:قناتها از سده های قبل به عنوان یکی از ظرفیتهای مهم و حیاتی برای تامین آب مورد نیاز در شهرستان گناباد حفر شده بودند و سالها منبع اصلی رزق و روزی و شاهرگ حیاتی و مبدا تشکیل اجتماعات و یا نقاط جمعیتی در این منطقه محسوب می شدند.
غفوری افزود: به مرور اجتماعاتی که تولید کننده بودند به مصرف کنندگان شهری و روستایی تبدیل شدند و به تدریج اهمیت این سازه های آبی کاهش یافت و شدت روز افزون روند صنعتی شدن و توسعه ساخت و سازهای شهری و روستایی به حدی بود که فرصتی برای تدوین قوانین حفاظتی از قنوات فراهم نشد و به طوری که امروز ما با مشکل و تهدید مهم ناپدید شدن قناتها در پیچ و خم کوچه ها و خیابانهای شهری و روستاها مواجه هستیم.
۹۰ درصد از مجموع ۴۴۹ قنات فعال در گناباد برای تامین آبدهی در شرایط تداوم پدیده خشکسالی نیازمند لایروبی و بهسازی است و آبدهی ۱۵۰ رشته قنات این شهرستان به خاطر تداوم پدیده خشکسالی به شدت کاهش یافته و یا بطور کل خشکیده است.
مرکز شهرستان ۹۳ هزار نفری گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.