به گزارش خبرنگار ایرنا، با نزدیک شدن فصل بهار و زمانی که اسفند به پایان خود نزدیک می شود، نوروزخوانان با طبل، دهل و سورنا به معابر شهرها و روستاها می‌آیند و با خواندن اشعار و ترانه‌های محلی، آغاز سال نو و فرارسیدن خانه تکانی را به مردم مژده می‌دهند.
«باد بِهارون بِیَمو، نِئروز سِلطون بِیَمو
مژده هادین دوستان رِ، گل بیَمو گلستون رِ»
و
«یا بهارآمد بهارآمد خِشآمد، علی (ع) با ذولفقار آمد
خِشآمد نِئروزتان نِئروز دیگر، شِه ما رِ سال نو بوِه مِوارِک»
" نوروزخوانی " رسم کهن ویژه در مازندران است که هنرمندان نوروزخوان با خواندن اشعار مرتبط با فصل بهار روزهای خوش سال آینده را در واپسین روزهای سال کهنه به مردم نوید می دهند.
گروه چند نفره نوروزخوانان با پیشقراولی خواننده اشعار محلی به منازل مردم می روند تا مژده این روزهای بهاری پیش رو را بدهند و انعامی نیز از سوی مردم دریافت می کنند در گذشته رسم بر این بود از دهم تا پانزدهم اسفند ماه نوروزخوانان به سطح شهرها و روستاهای استان می رفتند.
آیین نوروزخوانی به صورت جمعی و گروهی برگزار می شود یعنی اینکه ۲ تا پنج نفر به صورت جمعی در اماکن پرجمعیت و خانه های مردم حضور می یابند.
نوروزخوان یا همان کسی که اشعار وصف طبیعت و زیبایی های بهار را می خواند پیشاپیش گروه حرکت می کند. نوازندگان آلات موسیقی طبل، دهل و سورنا و فردی با چوبدست و خورچین از همراهان این گروه آیینی هستند.
نوروزخوانان هنگام ورود به منزل افراد اشعاری در وصف و دعای صاحبخانه می خواند و برای او و خانواده اش سالی پربرکت را طلب می کند. صاحبخانه نیز از باب تشکر و قدردانی از نوروزخوانان هدایایی نظیر نان، غذا و انعام در داخل خورچین آنان می گذارد.
این رسم کهن و دیرین که همچون دیگر آداب و رسوم سنتی مازندران می رفت که گَرد فراموشی بر آن قرار بگیرد با ابتکار عمل مسوولان حوزه گردشگری و فرهنگی استان طی چند سال اخیر جان دوباره به آن بخشیده است.
استفاده از گروه های نوروزخوان و اجرای این برنامه در سطح شهرها و روستاهای مازندران به رویه معمول این سالها در استان مبدل شده است بطوریکه از اواسط اسفند ماه حضور نوروزخوانان و اجرای این برنامه در اماکن شلوغ و پرتردد از جمله بازارها را شاهد هستیم.
هارمونی میان رنگ لباس و آهنگ های نوروزخوانی
استفاده از لباس های رنگارنگ و پُرنقش و نگار توسط بانوان و آقایان نوازنده و همراهی کننده کارناوال نوروزخوانان صحنه ای شاد و مفرح را جلوی افرادی که نظاره گر اجرای این برنامه ها هستند را ایجاد می کند. به طوری هارمونی میان اشعار خوش و شاد نوروزخوانی با نوع پوشش افراد شرکت کننده در این جمع ایجاد می کند.
وجود چنین تصاویر به همراه صوت خوش نوروزخوانان باعث می شود تا هر رهگذری در مسیر آنها برای لحظاتی که هم شده بایستاد تا از این لحظه اجرای رسم کهن مازندران بهره ببرد.
قدم به قدم تااحیای سنت قدیمی "نوروزخوانی"
مورخ و پژوهشگر فرهنگ عامه مازندران به عنوان یکی از دغدغه مندان در حوزه حفظ و پاسداشت آداب و رسوم استان به خبرنگار ایرنا گفت: نوروزخوانی به عنوان آئین کهن در شمال کشور به شمار می رود که سابقه آن شاید به دوران ایران باستان می رسد.
علی رمضانی پاچی افزود :پیشتر و در زمان های گذشته درسرزمین‌های کرانه جنوب دریای مازندران به ویژه در استان مازندران از نیمه اسفند و تا چند روز پیش از رسیدن این رسم توسط افرادی که همین نام اجرا می شد.
وی نوروز خوانان را خنیاگران گمنامی دانست که با اشعاری که سر می دهند آمدن بهار و سال جدید را به مردم نوید می دهند.
این فعال حوزه فرهنگ و هنر مازندران در توصیف چگونگی اجرای نوروزخوانی دراستان گفت: نوروزخوانان در روستا و شهرها به در هر خانه‌ای که می روند اشعاری را در ستایش و مدح امامان به ویژه امام اول شیعیان و ترانه‌های محلی سر می دهند.
وی افزود: علاو بر این، نوروزخوانان در مدح صاحبخانه نیز اشعاری می خوانندکه در آن آمدن طلیعه سال نو را به آنان مژده می‌دهند و از سوی صاحبخانه نیز هدیه‌ای به صورت پول و یا گردو و تخم‌مرغ و میوه و شیرینی خانگی به آنها داده می‌شود.
به گفته رمضانی پاچی در چند سال اخیر در کوچه پس کوچه‌های روستاها و شهرهای مازندران نوای دلنشین نوروز خوانان دوباره طنین‌انداز شده است و صدایشان نوروز و بهار و سال نو را نوید می‌دهد که این خود نشان دهنده احیای این بخش از فرهنگ و رسوم کهن استان است.