به گزارش ایرنا، هگمتانه اگرچه همچون پهنه ها و یادمان های تاریخی در جای جای ایران هنوز هم رازهای نهفته و نشانه هایی خفته در خاک و لا به لای خشت هایش دارد اما همین اندک یافته ها و کاوش ها کافی بود تا کارشناسان و و ناظران سازمان جهانی یونسکو را مجاب به تشکیل پرونده ای برای ثبت و مسیر جهانی شدن این یادمان پرشکوه تاریخی کند.
نام هگمتانه با تاریخ و گذشته ایران زمین گره خورده است و با سیری در تحولات تاریخی و تورق صفحات با شکوه ایران باستان آوازه این نماد و اثر ارزشمند تاریخی نمایان است.
تپه هگمتانه که باستان شناسان آن را پهناورترین تپه باستانی ایران می دانند و به عنوان نماد تاریخ کهن دیار همدان امروزی در فهرست آثار ملی جای گرفته است هم اینک نیز چند قدمی تا ثبت جهانی آن مانده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اشاره به اینکه ثبت جهانی هگمتانه موجب حفظ داشته های تاریخی و انتقال آن به نسل بعدی می‌شود گفت: پایه اساسی ثبت جهانی هگمتانه بر مباحث اقتصادی است که به رونق اقتصادی کسبه و بازاریان کمک می‌کند.
محسن معصوم‌علیزاده با اشاره به ضرورت افزایش رونق اقتصادی و پویایی در پیاده راه اکباتان اظهار داشت: به نتیجه رسیدن پرونده همدان برای جهانی شدن به جذب اقتصاد بالا در حیطه درآمدهای ناخالص ارزی می انجامد.
وی با بیان اینکه جداره سازی خیابان اکباتان باعث رونق کسب و کار محلی و بومی و رشد اقتصادی مطلوب را در پی خواهد داشت افزود: در دیدار با شهردار همدان مقرر شد که جداره سازی خیابان اکباتان در دستور کار قرار گیرد که این کار آغاز شده و در حال انجام است.
ثبت جهانی هگمتانه نیازمند حمایت رسانه ها
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان تاکید کرد که رسانه های جمعی فرصت ثبت جهانی هگمتانه و دستاوردهای قابل توجه این رویداد اثرگذار را برای مردم تشریح و تبیین کنند.
معصوم‌علیزاده گفت: هم افزایی رسانه ها، دستگاه های اجرایی و همراهی مردم لازمه ثبت جهانی هگمتانه است که در این رویداد همکاری مردم مشهود است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان، ظرفیت ثبت جهانی هگمتانه را بهبود رونق گردشگری، وضعیت بازار، اقتصاد و معیشت کسبه این منطقه اثربخش دانست و گفت: برهمین اساس مقرر شد که مغازه ها در داخل محوطه ثبت جهانی هگمتانه اصلاح، بازنگری و سردرب آنها یکسان سازی شود.
معصوم‌علیزاده اظهار داشت: تلاش کردیم فضا به گونه ای هماهنگ شود که در طول سفر ارزیابان با هم افزایی و همکاری دستگاه‌های خدمت رسان، کسبه و اصناف بتوانیم داشته های تاریخ بشری شهر همدان را حفظ کنیم.
وی با اشاره به بازدید مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی کشور ازمحوطه تاریخی هگمتانه و برگزاری جلسات کارشناسی گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌ها در ماه های آتی ارزیابان یونسکو به مدت پنج روز در همدان مستقر خواهد شد تا عرصه و حریم مشخص شده مسیر جهانی شدن همدان را بازدید و بررسی کنند.
به گفته وی شرایط برای حضور ارزیابان در همدان مطلوب است فقط باید موارد مورد تاکید در به نتیجه رسیدن پرونده ثبت جهانی همدان سریعتر پیگیری شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان یادآوری کرد: اعتباراتی که به سبب ثبت جهانی به طور قطع شامل حال استان همدان خواهد شد صرف مرمت و حفاظت بیشتر از سرمایه های فرهنگی می شود.
معصوم‌علیزاده افزود: در راستای ثبت جهانی هگمتانه هم افزایی مطلوبی بین دستگاه های اجرایی با محوریت استاندار شکل گرفته و ضمن برگزاری جلسات، مسائل اساسی در حال پیگیری است.
وی اظهار داشت: در راستای حذف سواره از عرصه محوطه تاریخی هگمتانه ون‌ها از خیابان اکباتان حذف شده و تردد سواره ها نیز از محوطه هگمتانه حذف می‌شود.
به گفته وی تمهیدات اصلاح و نصب موانع مناسب به منظور جلوگیری از ورود و تردد موتورسیکلت به پیاده راه ها در شورای ترافیک شهرستان به عمل آمده و در حال انجام است.
معصوم‌علیزاده توضیح داد: در راستای آگاهی بخشی به عموم مردم هشتگ "# همه با هم تا ثبت جهانی هگمتانه" راه اندازی شده و در این راستا با هم افزایی شهرداری فضا سازی شهری صورت می گیرد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان ادامه داد: ثبت میراث در سطح جهانی موجب می شود که آثار تاریخی و فرهنگی ما در جامعه جهانی دیده شود و از پشتوانه های بازسازی و تبعات آن بهره مند شویم و گردشگرانی به کشورمان جذب شوند و همه این ها به معنای ارتقای سطح درآمدهای ناخالص ملی و داخلی و در نهایت روندی برای توسعه اقتصادی و توسعه پایدار خواهد بود.
حضور ارزیابان یونسکو شهریورماه برای ارزیابی پرونده ثبت جهانی هگمتانه
معصوم‌علیزاده با اعلام اینکه ارزیابان یونسکو شهریورماه سالجاری برای ارزیابی پرونده ثبت جهانی در همدان حضور پیدا می‌کنند، تصریح کرد: اقدامات اجرایی و پروژه‌ها باید تا زمان حضور ارزیابان انجام شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان اضافه کرد: یکی از نکات مورد توجه کارشناسان یونسکو همکاری، هماهنگی و هم‌افزایی میان مجموعه‌های مدیریتی استان است.
وی با تاکید بر اینکه موانع ثبت جهانی هگمتانه تا قبل از شهریور عملی شود، اظهار داشت: باید اهتمام ویژه‌ای به پرونده داشته باشیم چراکه آبروی جمهوری اسلامی ایران است.
معصوم‌علیزاده تصریح کرد: ثبت جهانی هگمتانه به همدان و مجموعه تاریخی استان هویت می‌دهد و به طور قطع بر عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی و گردشگری تاثیر خواهد گذاشت، علاوه بر این اعتبارات خوبی به پرونده اختصاص داده شده است
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان با بیان اینکه مدت زمان کمی تا سفر ارزیابان یونسکو به همدان باقیمانده است اظهار داشت: در صدد هستیم موانع احتمالی را از این پرونده حذف کنیم و به این منظور بارها مسیر تعریف شده را با حمایت و تاکید مدیریت ارشد استان بازنگری کرده ایم.
مدیر پایگاه میراث ملی محوطه باستانی هگمتانه نیز در این باره گفت: تفاوت عمده پرونده ثبت جهانی همدان با سایر پرونده ها، این است که ما با یک تک بنا که در اختیار میراث فرهنگی باشد مواجه نیستیم، یک مجموعه ای داریم که به ادارات مختلف، مردم، شهرداری و رزق و روزی مردم وابسته است.
صاحب محمدیان منصور افزود: پس این محدوده به طور قطع فقط با تلاش مجموعه میراث فرهنگی به نتیجه نخواهد رسید چون بخش‌های بسیاری از آن در اختیار مردم، بازار و شهرداری است.
وی ادامه داد: سازه های مختلفی داریم که اگر همه مجموعه ها با هم پای کار نیایند اتفاقی نخواهد افتاد، از اهداف این نوع پرونده ها این است که از تک بنا فاصله می‌گیرد و به سمت منظرها و فضاهای شهری پیش می‌رود.
محمدیان منصور اظهار داشت: در راستای حفظ این فضاها برای آیندگان و بشریت و این مدل کسب و کار و رزق و روزی مهم است که این مردم پای کار باشند و به این اتفاق کمک کنند.
وی یکی دیگر از مباحث مربوط به ثبت هگمتانه را اقناع سازی مردم عنوان کرد و افزود: آماده کردن مردم فقط با جلسه گذاشتن انجام نمی شود و اگر رسانه در اقناع سازی کمک نکند این اتفاق نمی افتد.
مدیر پایگاه میراث ملی محوطه باستانی هگمتانه اظهار داشت: هدف ثبت جهانی این است که پای توریست خارجی در سطح شهر همدان باز شود و بازار رونق پیدا کند.
جداره سازی پیاده راه بوعلی با ۳۱ میلیارد ریال
مدیر شهرداری منطقه یک همدان نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: ثبت جهانی هگمتانه جدای از ارتقای جایگاه فرهنگی و تاریخی همدان در سطح بین‌الملل، موجب حضور گردشگران خارجی و رونق کسب و کار محلی و بومی خواهد شد و از سوی دیگر رشد اقتصادی مطلوب و مناسب شهر و استان همدان را به دنبال دارد.
مرتضی حضرت زاده اظهار داشت: از این رو ایجاد زیرساخت های لازم به منظور ثبت همدان در این عرصه حائز اهمیت بوده و مجموعه های مختلف باید سهم خود را در این راستا به درستی انجام بدهند.
وی افزود: اعتبار اجرای این پروژه ۳۱ میلیارد ریال است که شامل جداره سازی کامل پیاده راه بوعلی از میدان امام خمینی(ره) تا کوچه ذوالریاستین به همراه تعمیر و بازسازی ساختمان ها و پنجره های قدیمی است.
مدیر شهرداری منطقه یک همدان از تمامی کسبه پیاده راه بوعلی و شهروندانی که در اجرای این پروژه شهرداری منطقه یک را همراهی می کنند قدردانی و ابراز امیدواری کرد با اتمام هرچه سریعتر این پروژه بتوانیم فازهای بعدی این پروژه را آغاز کنیم.
حضرت زاده ادامه داد: پیاده راه بوعلی یکی از پر ترددترین و قدیمی ترین معابر در شهر همدان است که طی سالیان اخیر به مکان گردشگری و پیاده محور تبدیل شده است.
مدیر شهرداری منطقه یک همدان گفت: این پیاده راه از سمتی به مقبره بوعلی سینا فیلسوف، دانشمند و پزشک ایرانی و از سمتی دیگر نیز به سایت موزه میدان امام خمینی(ره) که مرکز شهر همدان است منتهی می شود و برهمین اساس توجه ویژه از سوی دستگاه های مرتبط، برای حفظ زیبایی و به روز رسانی آن حائز اهمیت است.
حضرت زاده با بیان اینکه شهر مجموعه ای از عوامل طبیعی، اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است افزود: امروزه یکی از مهم ترین مسائلی که نظر طراحان شهری را به خود جلب می کند مساله لزوم ارتقای کیفیت بدنه های شهری در چارچوب مولفه های بصری و زیبایی شناختی است.
وی ادامه داد: شهرداری منطقه یک با در نظر داشتن اهمیت ثبت جهانی هگمتانه و ایجاد زیرساخت های لازم در این زمینه، پروژه جداره سازی این پیاده راه را آغاز کرده است.
مدیر شهرداری منطقه یک همدان اظهار داشت: پروژه جداره سازی پیاده راه بوعلی با هدف حفظ قدمت و زیبایی بصری این معبر و همچنین ثبت جهانی هگمتانه از اردیبهشت ماه سالجاری آغاز شده است و تا انتهای سال پیمانکار موظف است پروژه را به اتمام برساند.
اقدام های اصلاحی در محدوده هگمتانه
استاندار همدان نیز با تاکید بر اینکه موانع ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان باید در زمان‌بندی مشخص انجام شود ادامه داد: دستگاه‌های خدمات‌رسان و شهرداری با نظر کارشناسی میراث‌فرهنگی، زیباسازی و ساماندهی محدوده ثبت جهانی و تردد خودروها را با ایجاد معبر و دسترسی جدید اجرا کنند.
علیرضا قاسمی فرزاد گفت: فراهم‌سازی امکانات لازم همراه با رعایت موازین تعیین شده بافت های تاریخی و ثبت جهانی آن بسیار مهم و ضروری است و عملکرد دستگاه‌ها در این باره مورد ارزیابی قرار می گیرد.
او با بیان اینکه دستگاه‌های مرتبط باید در اسرع وقت نظر میراث‌فرهنگی را اعمال کرده و اقدامات اصلاحی در محدوده ثبت را اجرا کنند، افزود: ثبت جهانی نباید آسیب و خللی در فرآیند زندگی روزمره مردم و کسب و کار ایجاد کند.
استاندار همدان با اعلام اینکه برای ثبت جهانی این اثر ارزشمند تاریخی همه دستگاه‌ها باید پای کار باشند تصریح کرد: فضای بصری دور میدان امام(ره) باید ساماندهی و ساختمان‌ها به صورت یک شکل شوند همچنین باید این بناها به گونه‌ای مرمت شوند تا در اثر فرسایش زمانی آسیب نبینند بنابراین باید بودجه خوبی برای این موضوع درنظر گرفته شود.
قاسمی فرزاد تاکید کرد: ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» نقش بسیار ارزشمندی در معرفی همدان به مردم جهان دارد.
براساس اعلام وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پرونده ثبت جهانی هگمتانه به یونسکو ارسال شده و در بین آثار تاریخی و فرهنگی ایران برای ثبت جهانی در یونسکو، «منظر فرهنگی و تاریخی از هگمتانه تا همدان» تنها اثری است که به یونسکو ارسال می‌شود.
«هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» حدود ۱۰۰ هکتار درنظر گرفته شده که شامل تپه هگمتانه، بازار، بافت و ۱۴۰ اثر تاریخی است و با ثبت جهانی این اثر، انتظار می‌رود بافت تاریخی، بازار سنتی، مسجد جامع و پیاده راه‌های شهر همدان حفظ شود.
سایت تاریخی هگمتانه با ۴۰ هکتار وسعت در انتهای خیابان اکباتان همدان قرار دارد، این تپه تاریخی به دوره مادها منسوب بوده و نام خود را از هگمتانه پایتخت دولت مادها اقتباس کرده است.
سایت تاریخی هگمتانه با ۴۰ هکتار وسعت در انتهای خیابان اکباتان همدان قرار دارد، این تپه تاریخی به دوره مادها منسوب بوده و نام خود را از هگمتانه پایتخت دولت مادها اقتباس کرده است.بر اساس کاوش های بدست آمده از سوی عده ای از باستان شناسان، آثار مکشوفه در این شهر تاریخی مربوط به دوره اشکانیان و دوره های پس از آن است البته آثاری از دوره هخامنشیان نیز از این سایت تاریخی کشف شده که بیانگر استقرار سیاسی دولت هخامنشیان در همدان است.
هگمتانه به معنای" محل تجمع" بوده و از ۲ واژه پارسی باستان "هگمتا" به معنای گردآمدن و پسوند اسم مکان "نا" تشکیل شده است.
زمان استقرار حکومت ماد از ۷۲۸ ق.م تا ۵۵۰ ق.م است و اگر چه این مکان به محل و پایتخت استقرار مادها معروف شده است ولی تاکنون شواهد محکمی دال از این دوره به دست نیامده است.
با کشف سیستم معماری موجود که متعلق به دوره اشکانیان است قدمت این شهر به دوره اشکانی و پس از آن منصوب شده است.
از مجموعه ساختمان های مکشوفه که در عمق ۲ تا پنج متری از سطح تپه قرار دارد بناهایی با ابعاد ۵/۱۷ *۵/۱۷ متر کشف شد.
مجموعه بناهای موجود در ۲ ردیف موازی به صورت قرینه و پشت به یکدیگر ساخته شده اند و بین هر ۲ ردیف بنای موجود معبری به عرض۵/۳ متر در جهت شمال شرقی –جنوب غربی ایجاد شده است.
بخش هایی از حصار عظیم شهر به قطر تقریبی ۹ متر و ارتفاع باقی مانده هشت تا ۱۲ متر نیز کشف شده که در فواصل معین دارای برج های عظیمی بوده است.
در شرق سایت، موزه هگمتانه قرار دارد که آثار بسیار ارزشمندی از دوره های قبل و پس از اسلام را در خود جای داده است.
هگمتانه پذیرای ۲ اثر تاریخی دیگر شامل کلیسای "مریم مقدس" و کلیسای "گرگوری استپانوس" است.
تپه تاریخی هگمتانه به شماره ۲۸ در تاریخ ۲۴/۰۶/۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است