#
بیشکک ، ایرنا: 11 فروردین 1380 برابر با 31 مارس 2001
اگرچه از برخی کشورهای اسیای مرکزی از جمله قزاقستان به عنوان کشور
رودخانه ها نام برده می شود اما بایستی قرقیزستان را منبع آب این منطقه
نامید.
سالانه از کوههای قرقیزستان دو میلیارد و 459 میلیون مترمکعب آب که
معادل نیمی از ذخایر آب آسیای مرکزی است سرازیر می شود اما از این میزان
تنها 25 درصد به مصرف داخلی می رسد .
بنا به گزارشات دریافتی درفاصله سالهای 1960 تا 1980 ، هفت نیروگاه و
سد در قرقیزستان احداث شد که بر اثر آن آسیای مرکزی رونق اقتصادی فوق ـ
العاده ای یافت .
احداث این سدها از جمله سد تخته گل موجب شد تا پنبه زارهای ازبکستان و
قزاقستان در سطح 400 هزار هکتار آبیاری شوند و سد اوچ غرغان بر روی
رودخانه نارین بیش از 30 سال است که کشتزارهای استان اندیجان ازبکستان
را سیرآب می کند .
مقامات محلی قرقیزستان باابراز ناخشنودی از هدر رفتن منابع آبی کشورشان
و سرازیر شدن آن به کشورهای همسایه می گویند قزاقستان ، تاجیکستان و
ازبکستان سالهاست که از این منابع استفاده می کنند و این ظلمی در حق مردم
این کشور محسوب می شود .
به اعتقاد آنها کشورهای همسایه هر سال میلیون ها دلار در امد کشاورزی
دارند که تمامی این درامد در گرو تامین آبی است که از رودخانه ها و سدـ
های قرقیزستان به آنها می رسد .
کارشناسان کشاورزی و آبیاری قرقیزستان هم می گویند کشورشان به دلیل
توزیع ناعادلانه آب هر ساله متضرر می شوند ، و همسایگان هر گاه که اراده
کنند آن را به روی مردم می بندند ، از تردد خودروها جلوگیری می کنند و
تعرفه ها را بالا و پایین می برند.
آنها می افزایند در زمان اتحاد شوروی سابق برای نگهداری سدها و لایروبی
رودخانه ها بودجه تعیین شده بود اما اکنون همسایگان تنها از ذخایر استفاده
می کنند .
طی سال های اخیر در پارلمان قرقیزستان کمیسیونی تشکیل شد تا برای تقسیم
عادلانه آب در منطقه چاره جویی کند .
این کمیسیون به سرپرستی " نورداکن اسوب علی اف " ، یک نماینده مجلس پس
از تحقیقات زیاد اعلام کرد برای نگهداری و بهره برداری از آب سدها سالانه
25 میلیون دلار هزینه می شود .
به اعتقاد کارشناسان ، سدهای موجود در قرقیزستان عمر 30 تا 40 ساله
دارند و نگهداری از آنها به منظور جلوگیری از خطرات و بلایای طبیعی امری
جدی و الزامی است .
در این حال گفته می شود کشورهای همسایه قرقیزستان برای بازسازی و
نگهداری این سدها تمایلی از خود نشان نمی دهند اما کمیسیون قرقیزی طرحـ
هایی ارایه داده که متضمن اینده بهتر برای استفاده بهینه و بی خطر از
آب سدها خواهد بود .
به گفته کارشناسان آبیاری و سدسازی ، این طرح به طور کامل ، جوابگوی
منافع اجتماعی ، اقتصادی قرقیزستان خواهد بود و از تنش های بعدی نیز
جلوگیری خواهد کرد .
از جزئیات این طرح مطلبی منتشر نشده لیکن پس از تصویب نهایی به
همسایگان ابلاغ خواهد شد ، گفته می شود در این طرح ، توصیه سازمان ملل که
آب را دارای ارزش اقتصادی دانسته و آن را یک کالا نامیده توجه شده است.
* 813 ** 804 *
