یلدا، شب همنشینی دل ها و نشانگر علم ایرانیان
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 89/09/30
اجتماعی.شب یلدا.ایین های ایران
تهران- یلدا میراث زیبای آیین های ایرانی در عین به رخ کشیدن علم
ایرانیان در گاه شماری، ذوق و سلیقه آنان در استفاده از فرصت های فصل و
نیز شب نزدیکی دلها و حدیث عشق را روایت می کند.
جشن شب یلدا یکی از زیباترین آیین های فرهنگی ایران بوده که مبنای علمی
و همچنین اسطوره ها و افسانه های گوناگونی در دل خود نهفته دارد.
یلدا در افسانه ها و اسطوره های ایرانی ، معناهای متفاوتی دارد گاه آن را
روزی معنوی و گاه نیز آن را گاه استراحت کشاورزان می نامند.
یلدا به زایش خورشید اشاره دارد، آیینی با قدمتی چندین هزارساله که پس از
گذر سالها هنوز شعله اش پرفروغ است.
یلدا شب دوستی و مهربانی،شب باهم بودن،حافظ خوانی و شاهنامه خوانی و شب
نشینی همراه با شادی و روشنایی، هزاران سال است که هماره صفایی دیگر به
کانون گرم خانواده بخشیده و در عین حال از هر گونه کژروی به دور است.
خانواده های ایرانی یلدا این درازترین شب سال ، یلدا یا شب چله را در
آغوش خانواده با جشن و سرور سپری می کنند تا سر برآوردن خورشید از آسمان
و روشنایی را نظاره گر باشند.
آیین های مختلفی از حافظ خوانی و شاهنامه خوانی، نقل قصه و داستان، گوش
سپردن به خاطره های شیرین بزرگان فامیل، کرسی گذاری، چیدن سفره ای
رنگارنگ از میوه و آجیل -همانند سفره هفت سین- ، مهمانی دادن، گپ و گفت و
شادمانی، دعا و نیایش با پروردگار تا تفال زدن در این شب برگزار می شود.
در این شب بیدار ماندن و خوردن انواع میوه ها نظیر هندوانه و انار ،آجیل
و شیرینی درکنار تفال به دیوان حافظ از دیرباز مرسوم بوده و هست و همدلی
و همنشینی اعضای خانواده و خویشاوندان نیز پای ثابت این جشن به شمار می
رود.
آیین شب یلدا چنان زیباست که آوازه اش تا ورای مرزهای ایران نیز گسترده
شده که بزغم بسیاری از ادیبان کشورهای اروپایی نیز از آن تقلید کرده و
بعدها نام کریسمس را روی آن گذاشتند.
یلدا جشنی است که از فردای آن نور و روشنایی فزونی می یابد و روزهای
طولانی تر می شود و به تعبیری دیگر زایش خورشید مانند کودکی آغاز می شود
و و روزها شروع به بلند شدن می کند و این روند تا تابستان ادامه دارد.
یلدا راوی ذوق و نبوغ ایرانیان است و اسطوره ای را خلق کرده که مرزها را
درنوردیده و مورد پسند روحهای زیبا طلب و خوش ذوق قرار گرفته است.
دکتر ماه نظری ، استاد زبان و ادبیات فارسی درباره یلدا می گوید: شب
یلدا طولانی ترین و نخستین شب آغاز زمستان است که در این روز آفتاب از برج
قوس طلوع می کند. پس از شب تاریک و طولانی یلدا، روز اندک اندک بلندتر می
شود.
ایرانیان کهن، پایان برداشت محصول صیفی و آغاز فصل استراحت را در شب
یلدا جشن می گرفتند. همه قشرها و گروههایی که از فرآورده های و محصولات
کشاورزی بهره مند می شوند، در شگون و شادی کشاورزان شرکت می کنند. جشن شب
یلدا و یا شب چله بزرگ، تا به امروز در تمامی سرزمین کهنسال ایران و در
بین همه قشرها و خانواده ها برگزار می شود.
یلدا را می توان جشن و گردهمایی خانوادگی دانست آنگونه که در گذشته دور
کرسی نشستن ، خوردن میوه، آجیل و غذا خوردن تا نیمه شب و گرفتن فال حافظ
از ویژگی های شب یلدا به شمار می رفت .
اما تفال به دیوان حافظ در یلدا شیرینی خاص خود را دارد و جالب است که از
میان همه شاعران ، ایرانیان به این شاعر روی آورده اند و حافظ ، از
معدود شاعران تاریخ ادبیات شعر ایران است که اشعارش ، وارد آیین های
باستانی ایران از جمله شب یلدا شده است.
اغلب ایرانیان از دیرباز، جشن طولانی ترین شب سال را با قرائت اشعاری از
حافظ سپری می کردند و آهنگ خوش این شعرها برای آنان نوید از سالی خوش
دارد.
شعرهای حافظ آهنگی امیددهنده، دلنواز و آرامش بخش به یلدا می بخشد و روح
سرشار از طراوت را قرین دلهای شب نشینان این شب می کند.
طبع لطیف و خوش ذوق ایرانی همواره سعی کرده تا آیین ها و جشنهای بومی خود
را به زیباترین آرایه ها مزین کند و در این عرصه حتی از آرایه های روح و
روان نیز غفلت نورزیده است.
تفال بر دیوان حافظ این سنت قدیمی در شب یلدا، چنان در خانه های ایرانی
رخنه کرده که در بیشتر خانواده ها برگزاری آیین های یلدا بدون این امر
معنا ندارد.
رشید کاکاوند استاد ادبیات فارسی دانشگاه آزاد می گوید: عامل اصلی
جذابیت و عمومیت شعر حافظ و نفوذ آن در آیین های باستانی، دادن اختیار و
حق انتخاب در معنای شعر به مخاطب است.
حافظ، تنها شاعر در جهان است که شعرش، بعد از سرودن به هیچ وجه متعلق به
او نیست و برای فهمیدن شعر حافظ لازم نیست حافظ شناس بود و برای همین است
که به راحتی همنشین دلها شده است.
به هر حال شب یلدا که همدوش نوروز پیام آور صلح ، دوستی و سلحشور ی برای
ایرانیان است از نمادهای این سرزمین به شمار می رود که احیای آن دوستی،
محبت ، صفا، صمیمیت ، عشق و خاطره را به ارمغان می آورد.
اجتمام 9185** 1010**
شماره 112 ساعت 14:09 تمام
