کارشناسان : نسل فک دریای خزر در تهدید است
...............................................
رشت، خبرگزاری جمهوری اسلامی 27/05/86
داخلی.اجتماعی.محیط زیست.
جمعی از کارشناسان می گویند تحقیقات و بررسی های بین المللی بیانگر
تهدید جدی جمعیت فک خزری در دهه های اخیر است.
زیست شناسان فک خزری را تنها پستاندار این بزرگترین دریاچه جهان می
دانند که در تمام محیط دریای خزر زندگی می کند.
فک خزری از جمله نادرترین گونه های جانوری شناخته شده روی زمین است و
در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت قرار دارد.
محققان می گویند فک نمونه خوبی برای تعیین میزان آلودگی های دریای خزر
محسوب می شود و هر مشکل آلودگی در دریای خزر وجود داشته باشند دراین
جانور یافت می شود و با نمونه گیری این جانور می توان روند آلودگی ها را
در خزر مشخص کرد.
علاوه بر ارزش علمی و تحقیقاتی ، این تنها پستاندار خزر ، ارزش تجاری
دارد و گوشت و پوست آن از ارزش صنعتی و تجاری برخوردار است و در اتحاد
جماهیر شوروی سابق عموما فک های بالغ را شکار می کردند.
دکتر " هرمز اسدی " پژوهشگر و مسوول طرح پژوهشی و آموزشی حفاظت از فک
خزری گفت : نمونه برداری از فک برای تحقیقات سم شناسی و تعیین مواد
پتروشیمی در دریای خزر انجام شده است.
وی به خبرنگار ایرنا افزود : برغم اینکه 40 سال از ممنوعیت استفاده از
سم د دت در جهان می گذرد ولی هنوز با نمونه برداری از فک این سم در بدن
این جانور مشاهده می شود.
وی خاطرنشان کرد: نتایج بررسی روی بدن فک ها نشان می دهد در سه مکان
در کرانه های دریای خزر بیش از جاهای دیگر آلودگی بسیار بالاست.
وی متذکر شد: در سواحل باکو به دلیل فعالیت های نفتی ، درآستارا به سبب
انبار آلایندگی های انسانی ، در شهرستان تنکابن به دلیل زهکشی های پساب
کشاورزی آلودگی ها در حد بسیار بالایی وجود دارد.
وی یادآورشد: یکی دیگر از تهدیداتی که فک خزری را تهدید می کند ویروس
"سی دی وی" CDV است که توسط سک سانان خشکی منتقل می شود.
اسدی گفت: طی هفت سال گذشته کارشناسان روی این ویروس کار کردند و به
این نتیجه رسیدند که این ویروس جهشی از ویروس های خاص دریای خزر است و
برای انسان خطرناک است و به همین دلیل باید کنترل شود.
وی افزود : این ویروس بطور دوره ای عمل می کند و در سال های 79 و 80
بسیار فعال بود و مرک و میر وسیع فک ها را سبب شد.
وی تصریح کرد : تیم پژوهشگران ایرانی از پاییز امسال در قزاقستان فعال
می شوند تا بیشتر روی این ویروس کار کنند.
وی تاکید کرد : قرار است در این تحقیقات جدید 90 شغال در ایران نمونه
برداری شوند و خون سک های ولگرد منطقه نیز به منظور انجام آزمایش در خصوص
این ویروس آزمایش شوند.
به گفته وی همچنین گروه خون تعدادی سک و گرک در قزاقستان برای انجام
این آزمایش ها توسط تیم تحقیقی ایران نمونه برداری خواهند شد.
این پژوهشگر به ادامه کشتار مستقیم فک ها توسط همسایه های شمالی "روسها"
برای استفاده از گوشت و چربی آنها اشاره کرد و اظهار داشت: برداشت عمده
توسط روس ها ، خطری جدی برای نابودی این جانور محسوب می شود.
وی تصریح کرد: در سال 2006 تعداد سه هزار و600 قلاده از این فک ها توسط
روس ها برداشت شد و همچنین روس ها قصد دارند 18 هزار قلاده از توله های
فک ها را نیز کشتار کنند درحالی که تعداد توله فک های متولد شده سواحل
آنها در دریای خزر 20 هزار قلاده برآورد شده است.
وی گفت : یک کارگاه آموزش برای صیادان تعاونی های پره گیلان اوایل امسال
برگزار و به آنها آموزش داده شد که درقبال تحویل هر فکی که در تور صیادان
گیر کند مبلغ 300 هزار ریال به آنان پرداخت خواهدشد.
آمارها حاکی است که روس ها در گذشته تا 160 هزار قلاده از این جانور را
در سال کشته اند و در ایران نیز فک ها توسط تورهای صیادی پره ، صیادان
کیلکا ، صیادان ماهیان خاویاری و صیادان آزاد تهدید می شوند.
اسدی فک ها را جانورانی با ارزش می داند که حتی با مدفوع خود یک منبع
غذایی در دریای خزر بوجود می آورند و موجب رشد ماهیان و ظرفیت زیستگاه می
شوند.
به گفته وی این جانور بیشتر در آب های با عمق کم زندگی می کند و به
همین دلیل بیش از دیگر جانوران با انسان روبرو شده و در خطر انسان قرار
می گیرند.
وی تصریح کرد: اولویت غذایی برای فک خزری کیلکا ماهیان بخصوص کیلکای
چشم درشت است که این ماهی نیز درسطح بالای آب زندگی می کند.
دکتر"حمید غفارزاده"مدیر طرح محیط زیست دریای خزر(CEP) وابسته به سازمان
ملل نیز می گوید : طرحی در خصوص حفاظت از فک خزر با مشارکت شرکت نفت
ایران در حال اجراست که این طرح توسط موسسه جانورشناسی داروین انگلستان
تامین مالی شده است.
وی به ایرنا افزود: طبق بررسی های محیط زیست دریای خزر تعداد فک های
این دریای به 110 هزار قلاده رسیده است و این ارگان بین المللی تحقیقات
جامعی را در خصوص دلایل کاهش فک خزر انجام داده است.
وی خاطرنشان کرد: برای حفظ فک خزری برنامه ای از سوی محیط زیست دریای
خزر تنظیم و به دولت های حاشیه دریای خزر ارائه شده است تا اقدامات لازم
در حمایت از این جانور به عمل آورند.
وی اظهار داشت: باید صیادان بدانند که فک دشمن نیست و به ماهیگیران
کشورهای حاشیه دریای خزر آموزش داد تا در حفاظت از این جانور با ارزش
دریای خزر همکاری نمایند.
فک (CASPICA PHOCA) که مردم شمال آن را سک آبی می شناسند تنها پستاندار
دریای خزر و کوچکترین گونه فک های واقعی (بدون گوش ) محسوب می شود که
بومی این دریاچه است و به دلیل صید بی رویه ، بهم خوردن شرایط زیستی و
کاهش شدید جمعیت ، نیازمند حمایت بین المللی است.
این یگانه پستاندار خزر در اغلب نقاط این دریا یافت می شود و محل زیست
آن بر حسب در دسترس بودن منابع غذایی به صورت فصلی متغیراست.
طول این حیوان در زمان بلوغ 160 سانتی متر و وزنش به یکصد کیلوگرم می
رسد و چربی ، گوشت و پوست فک ها از ارزش صنعتی و تجاری بالایی برخوردار
هستند.
در اوایل قرن گذشته وجود بیش از یک میلیون فک در دریای خزر گزارش شده
است که سالیانه شمار زیادی از این فک ها توسط روس ها شکار می شدند.
کارشناسان علت کاهش جمعیت این گونه را به کشتار بی رویه در سال های
گذشته ، آلودگی فزاینده دریای خزر ، برداشت بی رویه منابع آبزیان مورد
تغذیه فک ها از جمله صید بی رویه ماهی کیلکا و کاهش ذخایر آن به علت هجوم
گونه غیر بومی ژله ماهی شانه دار می دانند.
براساس بررسی های انجام شده توسط کارشناسان CEP آلودگی های محیط زیستی
بیشترین تاثیر را در کاهش جمعیت این گونه داشته است.
کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر در 13 آبان ماه سال 82 با
حضور رییس سازمان حفاظت محیط زیست جمهوری اسلامی ایران ، وزیر محیط زیست
جمهوری آذربایجان و معاونان وزرای محیط زیست جمهوری قزاقستان ، فدراسیون
روسیه و ترکمنستان تصویب و درسال گذشته لازم الاجرا شد کشورهای عضو را به
حفاظت از تنوع زیستی خزر ملزم کرده است.
در مفاد این کنوانسیون با آگاهی از تخریب محیط زیست دریای خزر در اثر
آلودگی های ناشی از منابع مختلف فعالیت های انسانی ازجمله تخلیه مواد مضر
و خطرناک ، مواد زائد و سایر آلودگی های ناشی از منابع دریایی و منابع
مستقر در خشکی بر حفاظت راسخ منابع زنده آن برای نسل های حاضر و آینده
تاکید شده است.ک/4
506/619/604
شماره 026 ساعت 10:47 تمام
