" انسان " در مدار یکی شدن با خود
#
تهران، خبرگزاری جمهوری اسلامی 18/06/83
از : نفیسه کمرئی
بسیاری از خطرات و مشکلاتی که سلامت جسم و روان ما را تهدید می کنند ،
با تغییری که ما در رفتار خود می دهیم ، قابل پیشگیری هستند.
ما می توانیم به کمک حجم وسیعی از دانش و اطلاعات و برای ارتقای سطح
بهداشت جسمی و روانی و نیز دوری جستن از آسیب ها و بلایا ، اقدامات
پیشگیرانه داشته باشیم.
اما،مشکل اساسی در چگونگی تحقق این دانش و به عمل آوردن این آگاهی
است ، درحالی که می دانیم دود سیگار برای سلامتی زیان آور است ،اما از آن
دوری نمی کنیم ونیز می دانیم محیط سالم خانواده و حفاظت از محیط زیست ،
سلامت بخش خود و فرزندان است ،اما در حفظ آن نمی کوشیم.
همچنین ، آگاه شده ایم که رعایت نکات ایمنی مانند بستن کمربند به هنگام
رانندگی، استفاده از کلاه ایمنی به هنگام موتورسواری ، ساختن بناهای مقاوم
ما رااز صدمات شدید ناشی از حوادث حفاظت می کنند ،ولی باز هم این نکات را
رعایت نمی کنیم.
براساس نتایج تحقیقات ، چند عامل اساسی در متقاعد ساختن ما به انجام
اعمال و آداب بهداشتی ، تغییر و اصلاح رفتارهای نادرست و نیز استفاده از
دانش نوین در زندگی نقش دارند تا دانسته ها بعمل درآیند.
برای تحقق این امر لازم است شخص باور کند که اعمال و رفتار ناسالم و عدم
استفاده از دانش،پیامدهای مخربی به همراه دارد،اما در ابتدا فردی می تواند
به سلامت جسم و روان خود اهمیت دهد که خود را دوست داشته باشد،به خود ارزش
و بها بدهد و چنین انسانی برای مراقبت از خود از پیامدهای مخرب بعنوان
پیامهای هشداردهنده استفاده می کند.
توجه به پیامدهای مخرب رفتارهای ناسالم ، روشی است که برای ایجاد این
باور که "زندگی با نشاط وسالم در گرو تفکر و رفتار سالم است"مورد استفاده
قرار می گیرد.
نشان دادن ریه های سرطانی و خون آلود یک شخص سیگاری به هنگام عمل جراحی
به منظور آگاهی از خطر دود سیگار و گزارش وضعیت ناگوار سرنشینان خودرویی
که از کمربند ایمنی استفاده نکرده اند ، از جمله روشهای استفاده از پیامد
-های مخرب است.
اما، ممکن است استفاده از این روش به جای آنکه انسان را به انجام اعمال
و رفتار سالم ترغیب کند ، باعث ایجاد حس درماندگی ، گریز از واقعیت و
اجتناب از تفکر درباره خطر شود ، به همین دلیل این روش به تنهایی و بدون
اتخاذ دیگر تدابیر پیشگیری ، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از روانشناسان ، بین "آگاهی از رفتار و اعمال" معینی که سلامت را
تهدید می کند و "درک و پذیرش آسیب پذیری در برابر آن تهدید" ، تفاوت قایل
می شوند.
دربرخی جوامع، مردم با پدیده آسیب زا به صورتی زندگی می کنند که آن پدیده
جزو فرهنک و سنت آنان شده است ،بنابراین آگاه سازی آنان از خطرات و عواقب
ناگوار یک پدیده آسیب زا و ایجاد این باور که در شرایط خطرناک و آسیب زا
قرار دارند، ممکن است آنان را به انجام رفتار پیشگیرانه و اعمال حفاظتی
وادار کند.
همچنین تا زمانی که باورها و دانسته های قبلی با رفتارهای توصیه شده در
پیامهای پیشگیری هماهنک نشوند ، بایستی از دادن پیام خودداری کرد تا باعث
بروز آشفتگی و مقاومت نشود.
در جامعه ای که ازدواج فامیلی هنوز به صورت اصل اساسی در زندگی مطرح است
، پیام "ازدواج های فامیلی را متوقف سازید" بی اعتمادی و آشفتگی ذهنی را
به بار می آورد.
بنابراین لازم است خواستگاه باورها و دانسته های ناسالم به لحاظ شرایط
فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی در جهت تغییر و هماهنک شدن با رفتارهای سالم
مورد بررسی قرار گیرد.
"دکتر فرجاد" آسیب شناس مسایل اجتماعی به این پرسش که چرا افراد جامعه
باوجود اینکه از پیامدهای برخی رفتارهای سوء آگاهند ،اما باز هم به تکرار
همان رفتارها مبادرت می کنند؟ پاسخ داد.
وی گفت : به دلیل اینکه نیازهای طبیعی زندگی و زمانهای اوقات فراغت این
افراد بطور طبیعی برآورده نمی شود ،لذا برای جبران این کمبودها به رفتارها
و تفریحات ناسالم روی می آورند.
وی افزود: این به معنای اختلال رفتاری نیست ، بلکه انجام رفتار برای
ارضای خود است.
این آسیب شناس تصریح کرد : رفتار امری اکتسابی است که در محیط خانواده
شکل گرفته و در مدرسه و جامعه تکامل می یابد که به عنوان نمونه می توان
"خشونت" را نیز جزیی از رفتار کودکی دانست که با او بطور خشونت آمیز
رفتار شده است.
این استاد دانشگاه ادامه داد : به دلیل تفاوتهای خانوادگی و اجتماعی،
تفاوتهای رفتاری هم دیده می شود ،یعنی حتی محیط طبیعی، خانوادگی و اجتماعی
تاثیر عمیقی بر فرد و شخصیت وی دارد که بطور نمونه می توان به فردی اشاره
کرد که در محله ای جرم خیز زندگی می کند ، از آن محیط اثر می پذیرد و با فرد
دیگری که در محیط سالمی به سر می برد از جهت رفتاری متفاوت است.
فرجاد یادآور شد که حتی کسانی که در کوهستانها زندگی می کنند، چون با
سختی و تلاش زندگی می کنند ، خشن تر از دیگر افراد هستند.
به گفته وی ، در محیط اجتماعی آلوده، افراد به سختی می توانند رفتار خود
را کنترل کنند و تنها باتغییر محیط این مساله حل می شود و کم هستند افرادی
که بتوانند در جامعه و محیطی که تاثیرات نامطلوب و عمیق بر رفتار آنان
می گذارد ، خود را کنترل کنند، آسیب پذیر نشوند و رفتارهای مدنی را رعایت
کنند.
دکتر فرجاد دراین شرایط ، برخورداری از خدمات مشاوره ای برای تغییر
رفتارهای نامطلوب را مفید دانست که البته کمتر همراه با تاثیرات عمیق و
بیشتر به مانند مسکن است.
اجتمام (ت )/ن.ک/685/ 1564
