نشانه های گرمازدگی، پیامدها و راهکارهای مقابله با آن
#
خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/04/23
اجتماعی.گرمازدگی.تابستان
کرج - با فرا رسیدن تابستان و افزایش دمای هوا، برخی افراد دچار گرمازدگی
شده و سیستم تنظیم کننده دمای بدن آنها دچار اختلال می شود.
یک پزشک و استاد دانشگاه درباره گرمازدگی و پیامدهای آن به خبرنگار ایرنا
می گوید: افزایش درجه حرارت محیط یا بدن، موجب اختلالات گسترده در بدن می
شود که از ضعف و بی حالی، سردرد و تهوع گرفته تا تشنج، نارسایی کلیه و در
مواردی مرک متفاوت است. دکتر علیرضا شکرگزار گفت: سیستم تنظیم درجه
حرارت بدن ازطریق تعادل در تولید و دفع گرما، دمای بدن را ثابت نگه می
دارد، حال اگر به هر دلیلی میزان تولید گرما بیش از دفع باشد، گرمازدگی
بروز می کند.
وی افزود: گرمازدگی یکی از فوریتهای پزشکی است و در 20 درصد موارد جوانان
و 80 درصد افراد مسن منجر به مرک می شود پس باید سریعا درمان شود.
این پزشک خاطرنشان کرد: فرد گرمازده اغلب خسته و گیج می شود و ممکن است
دچار برخی علایم شاخص گرمازدگی شود شامل اختلال در هوشیاری، دمای بالای بدن
(که گاه تا 41 درجه می رسد) عدم تعرق (درشرایط حاد)، سردرد، گرفتگی عضلات،
پوست خشک و داغ ، تهوع یا استفراغ، تشنج، اختلالات ریتم قلب که می تواند
منجر به سنکوپ گردد، اختلال در تکلم و گاه هذیان، رنک پریدگی و افت فشار
خون، نبض ضعیف و کاهش حجم ادرار، از دیگر علایم فرد گرمازده است.
وی، تورم ناشی از گرما را یکی از علایم گرمازدگی ذکر کرد و گفت: این نشانه
بیشتر در افرادی که به آب و هوای گرم عادت ندارند (معمولا در زنان و
افراد مسن )، رخ می دهد.
این استاد دانشگاه افزود: این نشانه به صورت تورم پشت پا و مچ پا متعاقب
نشستن و ایستادن طولانی مدت، اتفاق می افتد که علت آن گشاد شدن رگها و
تجمع خون در رگهاست. شکرگزار ادامه داد: این حالت، علامت بیماری خاصی نیست
و به درمان نیاز ندارد و با عادت کردن به گرما و بلند کردن پاها درحالت
خوابیده برطرف می شود.
وی از گرفتگی عضلات به عنوان یکی دیگر از علایم گرمازدگی یاد کرد و گفت:
این نشانه، معمولا در جوانان بعد از فعالیت شدید دراثر تعریق زیاد، اتفاق
می افتد و برای رهایی از آن باید در محیط خنک قرار گرفته از مایعات مناسب
خوراکی یا تزریقی استفاده کرد و باید توجه داشت که از ماساژ دادن عضله
در این حالت باید خودداری شود.
وی اظهار داشت: غش و سنکوپ نیز یکی دیگر از علایم گرمازدگی است و دربرخی
افراد بویژه سالمندان که عادت به گرما ندارند ممکن است به علت از دست
دادن مایعات و گشاد شدن عروق، رخ دهد و درمان آن استراحت در هوای خنک و
دادن مایعات خنک و بلند کردن پاها است.
به گفته وی، ضعف و خستگی در افراد گرمازده به علت از دست دادن مایعات و
نمک بدن، رخ می دهد که علایم آن شدیدتر از موارد ذکر شده است و به مراقبت
پزشکی نیاز دارد.
این پزشک، آسیبهای حاصل از گرما را به تناسب شدت آن به سه گروه گرمازدگی
خفیف، گرمازدگی متوسط و گرمازدگی شدید، تقسیم کرد و گفت: گرمازدگی خفیف،
وقتی پیش می آید که فردی به مدت طولانی در معرض حرارتی نسبتا بالا قرار
گیرد و علایم آن اغلب به صورت گرفتگی عضلانی، خستگی مفرط و گاهی سرگیجه و
غش است.
شکرگزار، کمکهای اولیه برای گرمازدگی خفیف را به این شرح ذکر کرد: -1 فرد
و مصدوم را به محل خنکی منتقل کنید، -2 محلول آب و نمک و شکر (1 قاشق
چایخوری نمک با هشت قاشق چایخوری شکر در یک لیتر آب ) را به فرد گرمازده
بخورانید، -3 عضلات گرفته گرمازده را ماساژ ندهید، -4 حوله مرطوب روی
پیشانی و عضلات گرفتار مصدوم قرار دهید، -5 اگر علایم بهبود نیافت یا
وخیمتر شد مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کنید، -6 بیمار باید استراحت
کرده و درصورت لزوم از پنکه برای خنک کردن او استفاده شود.
این استاد دانشگاه گفت: گرمازدگی متوسط، به دلیل قرار گرفتن فرد در معرض
گرمای زیاد و فعالیت بدنی شدید در محیط (مانند ملاحان و کشاورزان ) رخ می
دهد که درنهایت موجب از دست دادن هوشیاری آنها می شود و علایم آن به صورت
سرگیجه، تنفس سریع و سطحی، نبض کند ضعیف، ضعف و تعریق بدن و... است.
شکرگزار، کمکهای اولیه برای گرمازدگی متوسط را به این شرح توضیح داد: -1
باید وی را به مکانی خنک مثل زیرسایه بان یا اتاق برده ، لباس های وی را
از بدن خارج کرد، -2 بیمار را وادار به دراز کشیدن کرده و پاهای او را
بالا آورد، -3 با پارچه مرطوب و باد زدن یا هر وسیله دیگر فرد را خنک کنید
، استفاده از یک ملحفه نازک مرطوب برای پایین آوردن دمای بیمار موثر است
تا بتدریج بدن فرد گرما زده خنک شود، -4 پس از انجام اقدامات اولیه باید
در صورت عدم بهبود فرد گرمازده او را سریعا به مرکز درمانی منتقل کرد.
شکرگزار تاکید کرد: گرمازدگی شدید، بسیار خطرناک است و بیشتر در روزهای
گرم و مرطوب اتفاق می افتد و علایم آن شامل قیافه گرمازده و تب دار، پوست
گرم و خشک، تنفس سطحی و نبض ضعیف است که گاهی درجه حرارت بدن افزایش
یافته و عدم هوشیاری و احتمالا اغما و تشنج نیز جزو سایر علایم است.
وی اقدامات اولیه را برای درمان گرمازدگی شدید به این شرح عنوان کرد: -1
تمام لباسهای مصدوم را درآورده و او را در حوله یا پارچه مرطوب قرار دهید
، می توان مصدوم را داخل وان یا لگن آب سرد قرار داد (مواظب باشید مصدوم
غرق نشود) در مواقع حاد با تجویز و نظارت پزشک می توان از قرار دادن کیسه
های یخ در کشاله ران زیر بغل زانو مچ دست و پا نیز استفاده کرد، -2 اگر
مریض دچار شوک است شوک را درمان کنید، -3 در صورت داشتن امکانات استحمام
توجه کنید که استحمام با آب سرد ممکن است سبب شوک و مرک بیمارشود،
بنابراین بهتر است با آبی که 2 تا 3 درجه خنک تر از دمای بدن بیمار باشد
بیمار را خنک کرد تا وقتی که دمای بدن او به 39 درجه سانتیگراد برسد به
این نکته توجه داشته باشید که از گذاشتن بیمار در وان یخ بدون دستور
مستقیم پزشک جدا خوداری کنید، -4در این مواقع باید به بیمار مایعات خنک
خورانده شود تا دمای بدن وی به حدود دمای طبیعی برسد ، توجه داشته باشید
تا پائین آمدن دمای بدن، مرطوب کردن ملحفه و بدن را باید ادامه داده و پس
از انجام کمک های اولیه حتما باید فرد مصدوم را به مرکز فوریت های پزشکی
رساند . وی توصیه کرد: برای پیشگیری از گرما زدگی بهتر است از البسه با
رنک روشن و خصوصا پنبه ای استفاده کرده و قبل از احساس تشنگی به قدر کافی
آب نوشید و افرادی که دارای فعالیتهای سنگین بدنی هستند بهتراست که در
برنامه غذایی خود از نمک و شکر و لیموی تازه به طور متناوب استفاده کنند.
7419/561
