صنایع دستی سیستان بلوچستان توانمندی ها و چالش ها
................................................
زاهدان، خبرگزاری جمهوری اسلامی 21/07/87
داخلی.فرهنگی.میراث.صنایع دستی
صنایع دستی هر دیاری حاصل ذوق، خلاقیت و هنرمندی به جای مانده از نسل های
پیشین که خود بیانگر هوش، ذکاوت و سلیقه گذشتگان و سازنده هویت ملی است.
سیستان و بلوچستان با قدمتی تاریخی و حماسی میراث گرانقدری را در زمینه
صنایع دستی در خود جای داده که آشکار شدن نقوش آن حاصل ذوق، هنر و
توانایی مردان و زنان هنرمند این منطقه کهن است.
زنان این دیار هنرمندان و نقشگران قابل بخش صنایع دستی هستند که به سبب
مشغله ها و گرفتاریها تنها به تامین نیاز و حداقل معاش خود و خانواده خویش
اکتفا می کنند.
آنان تراوش های ذهن را به مرحله عمل گذاشته اند تا با زبان رفتار توان و
همت بالای خود را به همگان نشان دهند.
مردان و زنان سیستان و بلوچستان با ارج نهادن به این هنرآفرینی و حفظ
فرهنگ غنی منطقه همچنان از پوشش سنتی استفاده کرده تا هنر خلق شده زنان
این دیار و اعتقاد به حجاب به بوته فراموش سپرده نشود.
سیستان و بلوچستان به عنوان تولیدکننده و یکی از مصرف کنندگان برخی
اقلام صنایع دستی به شمار می رود.
در این استان 9 رشته صنایع دستی بومی شامل سوزن دوزی بلوچستان، سکه
دوزی، حصیربافی، پریوالدوزی، گلیم بافی، زیورآلات، سفال سنتی و خامک دوزی
(سوزن دوزی سیستان ) رواج بیشتری دارد.
سوزن دوزی از صنایع دستی زنان این استان است که دربرگیری آن نسبت به
هنرهای دیگر بیشتر و افراد زیادی در این حرفه فعالیت دارند.
خامک دوزی از صنایع دستی اصیل سیستان است که بعد از سالها فراموشی در
سال گذشته احیا شده و مراحل آموزش و تکمیل را می گذراند.
این نوع دوخت که تنها با نخ ابریشم سفید انجام می شود برای پوشش مردان
مورد استفاده قرار می گیرد.
این هنر بعد از احیا با تنوع در رنگ و کاربری بیشتر در لوازم تزیینی
استفاده می شود.
سوزن دوزی بلوچی به لحاظ استفاده آن در لباسهای سنتی زنان همچنان از
جایگاه بالایی در میان بانوان این دیار برخوردار است.
یکی از هنرمندان سوزن دوز سیستان و بلوچستان به خبرنگار ایرنا می گوید:
شماری از هنرمندان و سوزندوزان برای سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و
صنایع دستی کار می کنند اما متاسفانه از هیچ گونه حقوق و مزایایی برخوردار
نیستند.
"شهین شهرکی" بیان کرد: این در حالی است که سوزن دوزی از مشاغل سخت و
ظریف است و هنرمندان افزون بر دست بیشترین کار را با استفاده از چشم
انجام می دهند.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات هنرمندان این صنعت دستی بازار فروش است که
متاسفانه اتباع بیگانه محصولاتی با کیفیت پایین و قیمت ارزان وارد بازار
می کنند که این مساله موجب شده تا از یک سو اصالت هنر از بین برود و از
سوی دیگر هنرمندان متضرر شوند.
این بانوی سوزندوز با انتقاد از عملکرد تعاونی های صنایع دستی معتقد
است: تعاونی ها تا کنون نتوانسته اند خدمات موثری به هنرمندان ارایه دهند.
شهرکی تاکید می کند: برای حل این مشکل باید برخی فروشگاهها موظف به خرید
صنایع دستی مورد نیاز خود از تعاونی ها شوند.
وی با گله مندی از نحوه پرداخت وام می گوید: برای دریافت وام 20 میلیون
ریالی باید مدتها وقت صرف کنیم، جای بسی تاسف است که عضو تعاونی هستیم و
تولیدات نیز توجیه اقتصادی دارد اما در آخر مجبور به صرف نظر از گرفتن
وام شویم.
وی از فعالیت اتحادیه سوزن دوزان نیز انتقاد کرد و گفت: این اتحادیه
نیز نتوانسته خدمت و فعالیت قابل توجه و قبولی برای حل مشکلات هنرمندان
ارایه کند.
"زهرا" هنرمندی که در کنار خانه داری به صنایع دستی سوزن دوزی نیزاشتغال
دارد می گوید: "در درجه نخست برای خود و اعضای خانواده ام تولید می کنم و
بعد اگر کسی به من سفارش دهد برایش می دوزم."
"حلیمه" هنرمند سوزن دوز دیگری که به گفته خودش ، به همراه مادر و چهار
خواهرش به کار سوزن دوزی اشتغال دارد می گوید: اگر محصولات تولیدی سوزندوی
بطور مستقیم توسط مصرف کننده خریداری شود به مراتب بهتر از دلال و واسطه
است.
وی خواستار ایجاد فروشگاه ویژه صنایع دستی و همکاری صاحبان فروشگاههای
بخش خصوصی برای فروش محصولهای تولیدی هنرمندان و سوزندوزان شد.
یکی از فروشندگان محصولهای سوزن دوزی که خود را سعید معرفی کرد به
خبرنگار ایرنا گفت: محصولهای تولیدی توسط اتباع افغان ارزانتر از تولید
کنندگان داخلی است.
وی افزود: این در حالی است که نخ کاموا و پارچه مورد نیاز را در اختیار
اتباع افغان قرار می دهیم تا برای ما تولید کنند.
سعید با نشان دادن دو نوع محصول تولیدی می گوید: دوخت و طرح این دو
محصول یکسان است اما یکی وارداتی از افغانستان با قیمت 650 هزار ریال و
دیگری با قیمت یک میلیون و 500 هزار ریال از سراوان خریداری شده است و
این قیمت برای ما مقرون به صرفه نیست.
وی ادامه داد: محصولهای خریداری شده از تعاونی ها ارزانتر از خرید
مستقیم همان محصول از هنرمند است.
رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان
درباره ورود اتباع بیگانه به صنعت سوزن دوزی و واردات آن به استان معتقد
است: بازار، میدان رقابت است و باید هنرمندان ما با توان بالا و تولید
بیشتر وارد این عرصه رقابت شوند و نیاز بازار را رفع کنند.
وی در خصوص بیمه هنرمندان زیر پوشش سازمان گفت: بیمه حدود 100 نفر در
دستور کار قرار گرفته و مدارک مورد نیاز آنان نیزبه تهران ارسال شده است.
"حسنعلی شهرکی" درباره نحوه پرداخت وام به هنرمندان و صنعتگران دستی
بیان کرد: هر فرد علاقمند به سرمایه گذاری در بخش صنایع دستی تا حد توان
مورد حمایت قرار می گیرد.
وی اظهار داشت: اقداماتی در زمینه اطلاع رسانی و تبلیغ صنایع دستی انجام
شده و هر یک از هنرمندانی که علاقمند به مشارکت و حضور در نمایشگاهها باشد
توانایی حمایت از آنان وجود دارد.
وی ادامه می دهد: برنامه ریزی برای ایجاد و راه اندازی کارگاههای بسته
بندی محصولات صنایع دستی در استان انجام شده است.
او بیان کرد: سرمایه گذاری در زمینه صنایع دستی به سبب ظرفیت موجود
استان و توانمندی های بالای آن از لحاظ تنوع و نوع محصول بازدهی و جایگاه
منحصر به فردی دارد.
رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان
گفت: راه حل مشکلات اقتصادی و معیشتی بویژه در موارد گذر از بحران های
طبیعی مانند خشکسالی و حوادث پیش بینی نشده، سرمایه گذاری در بخش صنایع
دستی است.
وی ادامه می دهد: از 70 تعاونی راه اندازی شده تنها 30 تعاونی فعال است
و برای ساماندهی صنایع دستی با مشارکت بخش خصوصی و راه اندازی کارگاهها
در حد نیاز اقدام می شود.
شهرکی اظهار داشت: تعاونی ها در بسته بندی، خرید، بازاریابی، فروش و
صادرات بخصوص در مناطق روستایی نقش موثری ایفا می کنند.
به گزارش ایرنا، گفته می شود، افزون بر 70 هزار نفر از بانوان سیستان و
بلوچستان در بخش صنایع دستی بویژه سوزن دوزی فعال هستند اما مجموع
هنرمندانی که نام آنان در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ثبت
شده 17 هزار نفر است.
وی می گوید: شاغلان این عرصه می توانند با مراجعه به بخش خصوصی و عضویت در
تعاونی ها محصولهای تولیدی خود را از طریق تعاونی ها در اختیار مصرف
کنندگان قرار دهند و زیر پوشش قرار گیرند.
شهرکی افزود: تجارت صنایع دستی در همه جا به صورت چمدانی است و ورود
گردشگر می تواند نقش موثری در بازار صنایع دستی استان داشته باشد.
وی ادامه داد: هنرجویانی که از سازمان میراث فرهنگی گواهینامه مهارت
دریافت می کنند با راه اندازی گارگاه وارد چرخه تولید می شوند.
رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان
ابراز امیدواری کرد: با حضور مردم در چرخه تولید و فعالیت و سرمایه گذاری
بخش خصوصی صنایع دستی استان رونق یابد.
معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: برای حفظ و
حراست از این صنایع دستی به یک هزار و 250 نفر هنرجو آموزش داده شده است.
"یحیی دانشی" بیان کرد: علاوه بر این، 24 نفر در مرکز جامع علمی کاربردی
و 98 نفر در مقطع متوسطه زاهدان آموزش های لازم را فراگرفته اند.
او اظهار داشت: 10 مرکز آموزشی در شهرهای استان و 14 پایگاه آموزشی در
بخش ها و روستاها فعالیت دارند.
دانشی افزود: تفاهم نامه های آموزشی برای آموزش هنرجویان با کمیته
امداد، بهزیستی و اداره کل زندان ها امضا شده و درحال اجرا است. ک/4
7307/653/659
شماره 427 ساعت 18:32 تمام
