جمعی از کارشناسان خواستار استفاده بهینه از ضایعات چوب در کشور شدند
#
نوشهر ،خبرگزاری جمهوری اسلامی 04/10/85
داخلی.اقتصادی.جنگل ها.چوب.
شماری از کارشناسان امور جنگل ، از میزان بالای ضایعات چوب در جنگل های
کشور ابراز نگرانی کرده و خواستار برنامه ریزی اصولی برای رفع این مشکل
شدند.
ماده پرکاربرد و با ارزش "چوب " که استفاده های بی شماری دارد ، از هنگام
قطع درخت درجنگل تا آخرین مرحله فرآوری درکارخانه، تغییرات زیادی می یابد.
طی این مراحل، خواه ناخواه توام با هدر رفت مقداری از چوب است که به
طور کلی به آن" ضایعات چوب " گفته می شود.
این کارشناسان در گفت و گو با ایرنا، ضمن برشمردن مصادیق و علل ضایعات
چوب در کشور، خاطرنشان کردند: این در حالی است که ایران جزء واردکنندگان
چوب است و جنگل های تولیدی اندکی دارد.
جنگل های شمال تنها جنگل های تولیدی در ایران محسوب می شود.
یکی از کارشناسان بهره برداری جنگل در این باره گفت: از نظر قانونی، چوب
درختان باید پس از قطع درجنگل، به صورت گرده بینه یاتنه از برداشتگاه خارج
شود.
"غلامرضا هادی زاده"افزود: عامل لازم برای این کار، درابتدا، وجود جاده و
سپس، بسته به شرایط و وضع عرصه، از قبیل شیب زمین و پستی وبلندی، مسیرهای
چوب کشی و ماشین های بهره برداری است.
وی ادامه داد: در صورتی که هیچ یک از شرایط لازم برای خروج چوب به صورت
گرده بینه یا تنه وجود نداشته باشد، این کار، پس از تبدیل چوب، یعنی به
ابعاد کوچک و مشخصی درآوردن آن انجام می شود.
هادی زاده تاکیدکرد: درختان جنگلی پس از قطع،سرشاخه زنی و سپس درجه بندی
،اندازه گیری و بینه بری می شوند که در هنگام تبدیل، خساراتی به جنگل و خود
محصول یا درخت وارد می شود.
کارشناس بهره برداری سازمان جنگل ها و مراتع افزود : خسارت وارد شده به
محصول یا تنه های تبدیل شده، شامل دو بخش " ضایعات " و " افت "است.
وی توضیح داد: ضایعات نیز به دو بخش تقسیم می شود که یک بخش آن ،
باقیمانده چوب های بریده شده اصلی از طرف پوست تنه که به آن " پشت لا" می
گویند، است.
هادی زاده ادامه داد: دومین ضایعات ، تکه های غیر قابل استفاده در صنعت
است که اغلب، نمی توان آن را حمل کرد و به ذغال تبدیل می شود.
این کارشناس اظهارداشت: پشت لا به دلیل بسیار نازک و حتی گاه، درحد پوست
بودن، مناسب کارهای صنعتی وحتی در وپنجره سازی نیست و به مصرف هیزم و ذغال
یا تخته خرده چوب می رسد.
وی با تاکید براینکه افت ، باضایعات فرق دارد گفت:افت چوب، در واقع خاک
اره حاصل از عملیات قطع است که در عرصه باقی مانده و قابل جمع آوری و
استفاده نیست.
کارشناس بهره برداری سازمان جنگل ها و مراتع افزود : با ضخامت تیغه اره
موتوری و سطح برش ارتباط دارد که در این میان ، بیشترین سهم ، مربوط به
چوب آلات بریده شده و سپس کاتین است.
هادی زاده تصریح کرد: به همین دلیل تلاش می گردد تا حد امکان از تبدل
چوب آلات در داخل جنگل خودداری و چوب به صورت گرده بینه و تنه خارج شود.
وی درباره علل ضایعات و افت چوب درجنگل های شمال گفت: مهم ترین مساله
در این مورد، موضوع قطع درخت است، به نحوی که با قطع درخت به طور صحیح و
مناسب و با در نظر گرفتن جهت و نوع قطع، از بسیاری از ضایعات جلوگیری می
شود.
این کارشناس تصریح کرد: قطع درخت به طرز صحیح، از باقی ماندن چوب برروی
کنده، متلاشی شدن، کمرشکن و مغزکش شدن درختانی که سال ها زمان برای آنها
صرف شده است ، جلوگیری می کند.
هادی زاده گفت : مساله مهم دیگر، تبدیل چوب آلات است که برای به دست
آوردن ابعاد مورد نیاز و جلوگیری از به وجود آمدن تکه ها غیرقابل حمل و
ایجاد ضایعات و افت، اره موتور چی و گروه قطع و تبدیل ماهری نیاز است.
کارشناس بهره برداری سازمان جنگل ها و مراتع با تاکید بر مهارت اره موتو
- رچی گفت: یکی از عوامل اصلی در بروز ضایعات، مهارت ناکافی اره موتورچی
است که لزوم آموزش را روشن می کند.
وی اظهارداشت: بعضی ها به غلط علت اصلی ترک خوردن درخت را در هنگام قطع،
به فصل نامناسب قطع و شروع فعالیت زیستی درخت نسبت می دهند، درحالی که این
موضوع با وجود اهمیتی که دارد، نباید تاثیر مهارت اره چی را کمرنک کند.
هادی زاده ادامه داد:مواردی همچون افتادن درخت برروی درخت دیگر یا تخته
سنک باعث شکستگی درخت و کمرشکن شدن آن می شود.
این کارشناس ادامه داد : علاوه برمهارت اره موتور چی، کمبود ابزارها نیز
موثر است و متاسفانه گوه، تیرفور، وینچ و ابزارهایی ازاین دست، کم استفاده
می شود که در نتیجه آن، دقیق نیفتادن درخت در هنگام قطع است.
به گفته او به دلیل کندی امور اداری ، چوب ها دیر از جنگل خارج می شوند
که پیامد آن، پوسیدگی و خسارت است، ضمن این که ناآگاهی درنحوه دسته بندی
و چیدن چوب ها در محل نگهداری یا"دپو" نیز باعث از بین رفتن کیفیت چوب
می شود.
هادی زاده با انتقاد از نحوه سرشاخه زنی درختان قطع شده در جنگل گفت :
معمول است که سرشاخه زنی در دو مرحله انجام می شود، یک بار از نزدیک بن شاخه
و بار دیگر از تن شاخه، در حالی که از همان ابتدا باید از بن قطع شود تا
چوب هدر نرود.
کارشناس بهره برداری سازمان جنگل ها و مراتع بیان داشت: بسیاری از اعضای
گروه قطع درخت، به دلیل نداشتن آگاهی و دلسوزی، ضایعات چوب را بالا می
برند.
وی افزود: یکی دیگر از عوامل ایجاد ضایعات چوب در جنگل های شمال ، تاخیر
در خروج چوب از جنگل است زیرا در جنگل، محیط برای پوسیدگی ، مناسب تر از
دپو است.
هادی زاده تاکید کرد: چوب درختانی نظیر راش، ممرز و توسکا مواد قندی
بالایی دارد و باید خیلی کمتر در جنگل بماند، چنان که راش و ممرز، بعد از
20 روز، شروع به پوسیدگی می کنند.
این کارشناس خاطرنشان کرد: شکل نادقیق و ناموزون محصولات، از دیگر عوامل
ضایعات چوب است که در کارخانه بروز پیدا می کند و خسارات آن زیاداست و چون
از آن استفاده نمی شود، افت محسوب می شود.
بنابر آمار موجود، در سال 84 در حدود یک میلیون و صد هزار متر مکعب چوب
از خارج وارد شد.
به تاکید کارشناسان با افزایش بازده استفاده از چوب ، از خروج ارز برای
واردات، کاسته می شود.
قائم مقام سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری گفت : سالانه با کمبود حدود
یک میلیون و 800 هزار متر مکعب چوب در کشور روبرو هستیم.
" شمس الله شریعت نژاد" یادآور شد: در حال حاضر نیازهای صنایع تبدیلی
اولیه و ثانویه چوب کشور به چوب ، سالانه بیش از شش میلیون و 600 هزارمتر
مکعب می باشد.
وی تصریح کرد : در مجموع مقدار تولید چوب از طرحهای جنگلداری، تولیدات
باغی و واردات ، حدود چهار میلیون و 800 هزار متر مکعب است.
وی خاطرنشان کرد: توسعه صنایع چوب با تکیه برمنابع چوبی داخل کشور، صلاح
نیست و باید برنامه ریزی اساسی در این زمینه شود.
به گفته شریعت نژاد بیش از 58 هزار و 600 واحد صنایع تبدیلی و تولیدی
فعال و دردست احداث در کشور وجود دارد که نیاز به فراورده های چوبی دارند.
قائم مقام رییس سازمان جنگل ها و مراتع ، میزان برداشت و بهره برداری چوب
از جنگل های شمال را 750 هزار مترمکعب در سال گذشته اعلام و اضافه کرد : در
صدد هستیم تابا اعمال ملاحظات کمی وکیفی،بهره برداری چوب از جنگل اصولی شود.
وی افزود : یکصد مجری بهره بردار چوب در حوزه جنگل های شمال کشور فعالیت
دارد.
یک پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران گفت :
صنایع چوب کشور با کمبود چوب کم قطر به میزان یک میلیون متر مکعب رو به
روست که نشانه بحران جدی در صنایع چوب است.
" یوسف گرجی بحری " با انتقاد از نظر برخی که خواهان این مشکل از طریق
افزایش واردات هستند، افزود : با اجرای یک و حداکثر دو برنامه پنج ساله
می توان این مشکل را حل کرد.
وی اضافه کرد : اظهارات برخی مبنی بر پیشنهاد واردات یک میلیون مترمکعب
چوب، راه حل مناسبی نیست چرا که باید این سووال را مطرح کرد که باتوجه به
شرایط اقلیمی و خاکی و دستاوردهای تحقیقاتی واجرایی، امکان تولیدچوب مورد
نیاز این صنایع در کشور وجود ندارد؟
به گفته او با استفاده بهینه از منابع چوبی حاصل از طرحهای جنگلداری
شمال کشور و توسعه درخت کاری در خارج از جنگل های شمال، می توان کمبود چوب
را بر طرف کرد و حتی رو به صادرات آورد.
این پژوهشگر ادامه داد : در جنگل های شمال پس از برداشت گرده بینه درجه
یک و مرغوب، با گردآوری مازاد قطعات برش شامل چوب های هیزمی و کاتین، بخش
قابل توجهی از نیاز صنایع چوب تامین خواهد شد.
گرجی بحری تصریح کرد : علاوه بر این، با در نظر گرفتن اصول علمی و فنی
جنگل شناسی و پرورش جنگل و برداشت درختان کم قطر در گروه های جوان و تنک
کردن آنها ، هم به رویش جنگل افزوده و هم محصول چوبی برداشت و به بازار
عرضه می شود.
جنگل های شمال 8/1 میلیون هکتار وسعت دارد.
506/7516/621
