نبرد نسل پنجم جنگنده ها در آسمان

نبرد نسل پنجم جنگنده ها در آسمان ..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 90/05/30 سیاسی.آمریکا.روسیه.مانور نظامی تهران - تولید جنگنده های نسل پنجم توسط روسیه، هند و چین، همزمان با بحران اقتصادی غرب، توقف عملیات های 22-F آمریکا و به درازا کشیدن تکمیل جنگنده چندملیتی ناتو، موسوم به 35-,F از تنگ تر شدن عرصه رقابت میان دو بلوک نوظهور در تولید این نسل از جنگنده ها حکایت دارد.
** نسل پنجم چیست ؟ هواپیماهایی نظیر 27-Su 29,-Mig 18,-F 14,-F را می توان نقطه عطفی در صنایع هوایی دوران جنگ سرد نامید. این جنگنده ها با تکامل و بهسازی نمونه های مشابه قبلی، به بالاترین توان رزمی در دهه های 80 و 90 میلادی رسیدند.
این نسل از هواپیماها را در اصطلاح، جنگنده های نسل چهارم می نامند.
جنگنده هایی مانند Typhoon ,Eurofighter سوخو-30، رافال و غیره هم که در سال های پس از جنگ سرد طراحی و تولید شدند، در گستره نسل چهارم قرار می گیرند.
اما پیشرفت سامانه های پدآفندی و موشکی، برجسته ترین جنگنده های اواخر دوران جنگ سرد را با چالشی جدی روبرو کرد، زیرا برآیند سرعت، مانورپذیری و توانمندی های راداری متعارف، سپر امنی در برابر یک سامانه پدافندی پیشرفته نیست و جنگنده ها به آسانی هدف موشک های زمین به هوا قرار می گیرند.
طراحان هوافضا برای مقابله با این چالش جدید، توسعه و بهبود سامانه های رادارگریز (stealth(, فرار از رادارهای رهگیر (LPIR( و الکترونیک هوابرد avionics(( را در دستور کار خود قرار دادند. جنگنده های مدرنی که برپایه این سه فنآوری طراحی می شوند، جنگنده های نسل پنجم شناخته می شوند.
هواپیمای 22-F نیروی هوایی ایالات متحده که از سال 2005 عملیاتی شد و هواپیمای 35-F این کشور که با سرمایه گذاری مشترک کشورهای عضو ناتو اکنون پروازهای آزمایشی خود را انجام می دهد، معروف ترین جنگنده های نسل نو به شمار می روند.
** افول غرب رسانه های آمریکایی به تازگی از توقف عملیات همه جنگنده های نسل پنجم این کشور خبر دادند. این موضوع با گزارش اختلال در عملکرد سامانه تولید اکسیژن در کابین خلبان (OBOGS( در جنگنده های 22-F آغاز شد. کاستی های موجود در این سامانه، باعث ورود مواد شیمیایی مضر به دستگاه تنفسی خلبان و ایجاد عوارض جانبی نظیر هیپوکسیا می شود.
گفته می شود، دلیل سقوط یک فروند جنگنده 22-F در 16 نوامبر 2010 در منطقه آلاسکا نیز نقص در سامانه اکسیژن رسانی آن است و از ماه مه (اردیبهشت ) نیز تاکنون هیچیک از 158 فروند جنگنده 22-F به پرواز در نیامده است.
از سوی دیگر، در حالیکه نزدیک به پنج سال از نخستین پرواز آزمایشی 35-F می گذرد، اوایل ماه جاری کشف نقص موجود در یکی از سوپاپهای IPP (بخشی از موتور هواپیما) به توقف دو هفته ای تمامی پروازهای آزمایشی این جنگنده انجامید.
اخیرا و درپی اوجگیری بحران بدهی و کسری بودجه در آمریکا، این پرسش در میان نمایندگان کنگره مطرح شده که با توجه به عملیاتی شده 22-F از سال 2005، چرا از این گرانقیمت ترین جنگنده تاریخ در هیچیک از نبردهای عملیاتی چند ساله گذشته (افغانستان، عراق و لیبی ) استفاده نشده است ؟ یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش نیز گوشه های دیگری از کاستی های 22-F را افشا و از جمله معلوم کرد، در سال 2006 به دلیل باز نشدن درب شیشه ای 71 هزار دلاری هواپیما، یک خلبان بپنج ساعت زندانی شد.
در سال 2007 یک اشکال نرم افزاری در سامانه ناوبری هواپیما، باعث شد 12 فروند جنگنده 22-F هنگام پرواز از هاوایی به اوکیناوا در ژاپن، مسیر خود را گم کنند که اصلاح نرم افزار آن نیز بین 200 تا 300 هزار دلار هزینه در پی داشت.
سال گذشته میلادی (2010) نیز مواردی از فرسایش ناشی از پوسیدگی در بدنه هواپیما کشف شد که این پدیده سبب از بین رفتن ویژگی رادارگریزی جنگنده می شود.
** ظهور شرق در چنین فرصتی، روسیه و هندوستان، مدتی است که روی تولید نخستین جنگنده نسل پنجم خود کار می کنند. این جنگنده که FA PAK یا 50-T نام دارد، نخستین پرواز آزمایشی خود را سال 2010 انجام داد.
روز پنجشنبه، شبکه تلوزیونی راشا تودی نخستین نمایش عمومی این جنگنده در حاشیه نمایشگاه هوایی مسکو (25 تا 30 مرداد 1390) را نشان داد.
50-T از بسیاری جهات شبیه به 22-F است. بال های ثابت، پهن و متمایل به عقب ؟ دو موتور جت در انتهای هواپیما؟ و دو ترازگر عمودی ( vertical stabilizer( این تشابه ظاهری را به وجود آورده است.
هرچند آنچه تلویزیون راشا تودی نشان داد، نمایشی ساده از پرواز یک جنگنده بود و مانورهای پیچیده 22-F در نوع روسی و هندی دیده نشد.
چندی پیش نیز هند اعلام کرد که تا یک دهه آینده، به جنگنده هایی برای جایگزینی میگ های 29، میراژها و جگوارهای خود نیاز خواهد داشت.
طبق اعلام شبکه های تلویزیونی، قرار است هندوستان جزییات طراحی این جنگنده را که رادارگریز، بومی و ساخت این کشور است، سال آینده فاش کند.
وی. کی. ساراسوات مدیرکل سازمان تحقیقات و توسعه دفاعی هند درباره این جنگنده گفت: بیشتر ساختار این هواپیمای 20 تنی مواد ترکیبی (کمپوزیت ) است . سلاحها درون مخازن مخفی داخل بدنه جاسازی خواهد شد و دو موتور تقویت شده Kaveri یا جنرال الکتریک نیز تامین کننده نیروی رانشی است.
در دی ماه 1389 که رابرت گیتس وزیر دفاع وقت آمریکا برای دیداری رسمی عازم پکن شده بود، چینی ها نیز نخستین جنگنده نسل پنجم خود به نام 20-J و تک سرنشین را به نمایش گذاشتند که با یک موتور، بزرگتر و احتمالا سنگین تر از 22-F و 50-T است.
پنجشنبه گذشته نیز اعلام شد که کارشناسان نظامی پس از بررسی ظاهری جنگنده چینی، احتمال داده اند موتور آن در واقع موتور موسوم به 44/1 شرکت میکویان روسیه است که هواپیماهای میگ را تولید می کند. این موتور به دلیل مهندسی رادارگریزی ضعیف تر، در رقابت با موتور شرکت سوخو شکست خورد و تولید 50-T به سوخو واگذار شد.
سال گذشته لی هوای سفیر چین در مسکو، گفته بود همکاری دفاعی با روس ها از خرید و فروش سلاح فراتر رفته است که شاید بتوان معنای دقیق این سخن را با توجه به ساخت جنگنده 20-J درک کرد.
از دیگر سو، به آب انداختن نخستین ناوهواپیما بر چینی (18 مرداد) که در واقع یک ناو قدیمی روس است و اعلام پکن مبنی بر تولید سه ناو هواپیمابر دیگر در آینده را نیز می توان در همین راستا ارزیابی نمود.
** نتیجه گیری همکاری نظامی روسیه با چین و هند به عنوان دو کشور رقیب، نشان از تمایل روس ها به رقابت با غرب بر سر تولید جنگنده های نسل پنجم دارد. افزون بر این راهبرد، هندی ها و چینی ها نیز به تولید چنین جنگ افزارهایی تمایل فراوان دارند.
احتمالا سنگین تر بودن جنگنده های 50-T Fa Pak و 20-J نسبت به مدل های مشابه آمریکایی (در حالت خالی )، امروز برای ایالات متحده و غرب یک مزیت باشد و نوع چینی نیز برای دستیابی به یک طرح کاملا رادارگریز و قابل مقایسه با 22-F راه درازی در پیش داشته باشد. اما باید این نکته را در نظر داشت که غرب اکنون به دنبال راه هایی برای کاستن از هزینه های دفاعی خود و مبارزه با بدهی و کسری بودجه عظیم دولتی است.
در مقابل غرب گرفتار، چین و هند کشورهایی با رشد شتابان و روسیه برخودار از فرصت بهای زیاد نفت و گاز، قرار دارند که می توان انتظار داشت در سال های آینده، بسیاری از کشورهای درحال توسعه بویژه هند، چین و روسیه در حوزه تولید جنگنده های نسل پنجم، همپای غرب یا شاید جلوتر حرکت کنند.
صویر** 9163 شماره 088 ساعت 13:11 تمام