مشورت، یكی از اركان مهم تصمیم گیری در جوامع است. جامعه ای كه در آن امر مشورت جایگاهی ندارد در نهایت به یك جامعه بسته و مستبد تبدیل می شود، اما در جوامعی كه هم فكری و نظرخواهی، ملاك اساسی تصمیم گیریهاست، كامل ترین و بهترین مسیرهای پیشرفت برای افراد آن متصور است.
تصمیم گیری های اجتماعی در جنبه های گوناگون وقتی بهترین تصمیم و نظر است كه مجموعه نظرها و پیشنهادهای افراد مسوول و صاحب نظر در آن لحاظ شده باشد. در حقیقت زمانی یك اندیشه صحیح و كامل برای پیشبرد اهداف جامعه شكل می گیرد كه برخورد اندیشه ها و به چالش كشاندن آنها در سرلوحه كار قرارگرفته باشد و در آن صورت نتایج به دست آمده می تواند كامل ترین و دقیق ترین طرح ها و تصمیم ها باشد.
در قرآن كریم نیز به جایگاه مشورت و انجام آن اشاره شده است كه می توان به مشورت ملكه سبا با سران كشور، مشورت مؤمنان با هم و مشورت پیامبر اكرم(ص ) با اصحاب و یاران اشاره كرد.
رسول اكرم (ص) با رعایت سنت مشورت، از یك سو، مسلمانان را متوجه اهمیت شورا می كردند و از سوی دیگر، به آنان می آموختند كه بدین روش عمل كنند و مشورت را به عنوان یك اصل و قسمتی از برنامه حیات اجتماعی خویش قرار دهند.
آنچه مسلم است نظام شورایی در قوانین اسلامی از دموكراسی غربی مطلوب تر و جایگاهی برتر دارد؛ چرا كه در نظام شورایی مطرح در اسلام مردم با دخالت در سرنوشت خویش، حق نظارت بر مجموعه سیاست گذاری ها و تصمیم گیری ها را دارند و با پیشنهادها و نظرات خود در اجرای امور، مشاركت و نقش موثر خود را بر طبق آیه 'و امرهم شوری بینهم 'در مقاطع مختلف ایفا می كنند.
در انقلاب اسلامی از اهمیت نقش و جایگاه شوراها نزد معمار كبیر انقلاب همین بس كه ایشان به فاصله كمتر از یك ماه پس از انجام رفراندوم جمهوری اسلامی در نهم اردیبهشت 1358، طی حكمی شورای انقلاب را موظف فرمودند كه بی درنگ آیین نامه اجرایی تشكیل شوراها را درجهت حاكمیت مردم بر سرنوشت خویش تهیه و تنظیم و به منظور اجرا در اختیار دولت قرار دهند.
در قانون اساسی، هنگامی كه در بیان اصول كلی حاكم بر نظام جمهوری اسلامی در اصل ششم شیوه اداره امور كشور را بر آراء عمومی مبتنی كرد و روش آن را انتخابات قرارداد، به موازات اشاره به انتخاب رییس جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، از انتخاب اعضای شوراهای اسلامی نیز به عنوان ابزاری برای تحقق حاكمیت مردم و تجلی اراده عمومی یاد كرده است.
شوراها اصول ششگانه ای دارد كه در فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان‌یكی از راهكارهای حكومت مردمی در قوانین اسلامی به آن اشاره شده و در اصل 100 این قانون آمده است كه :
'برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همكاری مردم با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورائی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می گیرد كه اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می كنند. شرایط انتخاب كنندگان و انتخاب شوندگان و حدود وظایف و اختیارات و نحوه انتخاب ونظارت شوراهای مذكور و سلسله مراتب آنها را كه باید با رعایت اصول وحدت ملی و تمامیت ارضی و نظام جمهوری اسلامی و تابعیت حكومت مركزی باشد قانون معین می كند'.
با این توضیحات می توان گفت شوراهای اسلامی شهر وروستا، بازوی شهرداران و دهیاران در اداره شهر یا ده هستند، اهمیت شوراهای شهر، به دلیل گستردگی مسایل و مشكلات جامعه شهری بیشتر از شوراهای روستایی است، بنابراین لازم است افراد متخصص و آگاه به مسائل روز برای این بخش انتخاب شوند.
نخستین انتخابات رسمی شوراها در چارچوب اجرای قانون اساسی در هفتم اسفند 1377 در راستای برنامه توسعه سیاسی و گسترش نهادهای مدنی و مشاركت عمومی برگزار شد و حدود 185 هزار نفر اعضای اصلی و علی البدل از سوی مردم برگزیده شدند و در نهایت در نهم اردیبهشت 1378 شوراهای شهر و روستا به طور رسمی دوره چهار ساله مسوولیت خود را برای تحقق آرمان های امام راحل با پیام رهبر معظم انقلاب، آغاز كردند.
هرچند بطور طبیعی در زمان های مختلف پیرامون ضرورت تشكیل نهاد مدنی شورا و بروز مشكلات خاص سیاسی، اجتماعی در حاشیه مسائل مربوط به این نهاد، مواردی را شاهد هستیم اما باید با تامل بیشتر در بحث مدیریت شورایی، به دنبال آسیب شناسی و رفع آفت های مختلف در این زمینه بود تا بتوان فرهنگ شوراها را در جامعه نهادینه تر كرد.
شوراها به عنوان یك نهاد برگرفته از تعالیم اسلامی با زیرساخت فكری مبتنی بر مشاركت مردم، وحدت و انسجام نهفته در مردمسالاری دینی را به جهانیان نشان می دهد.
اطلاع**9131**1717
گروه اسناد و اطلاع رساني-نهم ارديبهشت روز شوراها نام گرفت، نهادي مهم و تاثير گذار كه شكل گيري آن از سوي امام خميني (ره) نمايانگر جايگاه والاي مشورت در جامعه اسلامي است.
