شانگهاي سازماني در مقابل سياست هاي غرب و امريكا

این سازمان هم اینك شش عضو دائم و چهار عضو ناظر دارد. چین و روسیه به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه ای در كنار قزاقستان، تاجیكستان، ازبكستان و قرقیزستان در این سازمان حضور دارند در حالی كه ایران، هند، پاكستان و مغولستان به عنوان اعضای ناظر در اجلاس سازمان شانگهای شركت می كنند.

سران چین و روسیه این سازمان را در سال 2001 پایه ریزی كردند و ایران سال 1384 به عنوان عضو ناظر، به این سازمان پیوست.

شانگهای با این تركیب از اعضا در حقیقت محور اقتصادی شرق آسیا را در برابر محور غرب تكمیل می كند كه در صدد است در برابر سیاست ها و فشارهای غرب راه مستقلی در پیش گیرد.

در واقع سازمان شانگهای از میان رقابت های قدرت های بزرگ بر سر منطقه ژئو پلتیك آسیای میانه شكل گرفته اگر چه هدف اولیه ایجاد این سازمان، غیر نظامی كردن مرز بین چین و چهار همسایه اش بوده اما گذشت زمان، توانمندی ها و ظرفیت های فراوان آن را آشكارتر كرد.

سازمان همكاری شانگهای اكنون با این تركیب نقش موازنه دهنده ای در صحنه بین المللی به ویژه در مقابله با پیمان ناتو و تحركات نظامی آمریكا ایفا می كند.

با این وجود به نظر می رسد شانگهای هنوز از همه ظرفیت ها و توانمندی های منطقه برای حصول به اهداف خود بهره نگرفته است. دادن نقش بیشتر به ایران در شانگهای كه با عضویت رسمی آن قابل تحقق است می تواند تكمیل كننده یكی از حلقه های دستیابی به این توانمندی ها باشد.

به گفته كارشناسان مسایل سیاسی، عضویت ایران در سازمان شانگهای به عنوان كشور تاثیرگذار در معادلات منطقه ای و حتی بین المللی می تواند قدرت و توانمندی های این سازمان را افزون تر كند و این افزایش قدرت می تواند قدرت های سرمایه و تشدید تضادهای بین المللی را سرعت بخشد.

ایران اكنون جزو هیچ یك از دسته بندی ها و پیمان های منطقه ای نیست و شانگهای باتوجه به اینكه درصدد است مستقل از غرب تصمیم گیری كند می تواند نمونه مناسبی از ورود ایران به موضوعات منطقه ای باشد.

عضویت ایران در شانگهای علاوه بر اینكه می تواند موضع ایران را در مسایل سیاسی، نظامی و اقتصادی تحكیم بخشد موجب توانمندی بیشتر شانگهای در حل مساله افغانستان به عنوان یكی از اهداف شكل گیری این سازمان منجر شود.

رییس انستیتو خاور دور آكادمی علوم روسیه می گوید: سازمان همكاری شانگهای عامل بازدارنده در برابر سیاست های یكجانبه گرایانه غرب و آمریكا در عرصه بین المللی است.

'میخاییل تیتارنكو' خاطرنشان كرد: اقدامات آمریكا همچون حمله به عراق و افغانستان و فشار بر ایران ساختار مناسبات بین المللی را متزلزل كرده است.

وی افزود: در این شرایط سازمان همكاری شانگهای به عنوان عامل بازدارنده در مقابل این سیاست ها از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در واقع فعالیت این سازمان در جهت مخالفت با این گونه سیاست های غرب است.

تیتارنكو با بیان اینكه سازمان همكاری شانگهای مخالف ستیزه جویی در عرصه بین المللی است، اظهار داشت: سیاست های سازمان در راستای توسعه دمكراسی در سطح جهان برنامه ریزی شده است.

رییس انستیتو خاور دور روسیه خاطرنشان كرد: سازمان همكاری شانگهای توسعه می یابد اما ظرفیت های بسیار بزرگی دارد. این سازمان باید در حل و فصل مناقشات منطقه ای نقش تعیین كننده ای ایفا كند.

سه كشور ایران، روسیه و چین با اهداف مشترك می توانند محوری در مقابل سیاست های یكجانبه گرایی بین المللی امریكا در این سازمان شكل دهند.

باتوجه به عضویت كشورهای روسیه و چین در این سازمان، سازمان شانگهای از ظرفیت و توان مناسبی در حل مشكلات منطقه ای و بین المللی برخوردار است بنابر این این سازمان از نظر سیاسی، اقتصادی و نظامی یك مجموعه قدرتمندی است و عضویت ایران در این پیمان نیز سبب قدرت منطقه ای و بین المللی كشور خواهد شد.

تبدیل شانگهای به یك اتحادیه جدید سرمایه داری نیز می تواند به ایجاد قطب های جدید قدرت در جهان دامن بزند كه درنهایت یك سازمان پرقدرت شرقی از دل آن بیرون خواهد آمد.

ایجاد چنین سازمانی در شرق آسیا دقیقا برخلاف دیدگاه های آمریكا خواهد بود كه در صدد نفوذ بدون مانع و مقاومت در منطقه شرق آسیا است.

شانگهای در حقیقت مانع بزرگ در مقابل نفوذ امریكا در منطقه شرق آسیا است كه چنانچه اعضای قدرتمندی مثل ایران به این سازمان ملحق شوند می توانند قدرت شانگهای را افزون تر كنند.

شانگهای درمدت كوتاه تاسیس خود گام های بزرگی در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی منطقه برداشته و با سرعت بخشیدن به این روند می تواند دست بیگانگان را بیش از پیش از این منطقه كوتاه كند.

نشست تازه كشورهای عضو و ناظر سازمان همكاری های شانگهای قرار است پس از نیمه دوم خردادماه جاری باحضور سران این كشورها در چین برگزار شود.

گزارش از علی حبیبی

اجتمام ** 1569****