استاد حوزه: حديث عرض دين نشانگر عمق بينش حضرت عبدالعظيم است

حجت الاسلام 'حسن عامری' روزشنبه در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا افزود: هنگامی كه حضرت عبدالعظیم خدمت امام هادی (ع) رسید و همه معارف دین اعم از توحید، نبوت و امامت را بیان كرد؛ در واقع با این كار خود خواست تا همه مردم بویژه سادات حسنی و حسینی بدانند كه او به تعبیر ما مرید امام است و هرگز از ولایت دست برنداشته كه این مساله ویژگی بسیار بزرگی برای حضرت عبدالعظیم داد.

وی كه به مناسبت سالگرد وفات حضرت عبدالعظیم حسنی سخن می گفت؛ اضافه كرد: به همین دلیل می بینیم كه امام هادی (ع) درپاسخ به حضرت عبدالعظیم ، از ایشان به عنوان دوست و ولی یاد كرد و فرمود 'انت ولینا حقا' كه نشان از گرایش و بینش آن حضرت داشت.

این استاد حوزه در ادامه گفت: در واقع حضرت عبدالعظیم یك مرید تام است و الان متاسفانه در بعضی از افراد در زمان ولایت فقیه، این مساله را نمی بینیم و این معنی در برخی افراد از بین رفته و مرید بودن و مطیع تام بودن را از دست داده اند ولی این مساله در حضرت عبدالعظیم به عنوان فردی كه مسائل سیاسی را دنبال می كرد به صورت كامل و جامع دیده می شود و این مساله سبب شد تا توطئه های زیادی كه برای ایجاد اختلاف میان سادات حسنی و حسینی طراحی شده بود خنثی شود.

وی گفت: دشمنان اهل بیت علیهم السلام از زمان زید فرزند امام سجاد (ع) با تقسیم بندی سادات به سادات حسنی و سادات حسینی، شكافی را در میان اهل بیت به وجود آوردند و در طول تاریخ سعی كردند با ایجاد این شكاف و اختلاف میان اهل بیت (ع) نیز اختلاف ایجاد كنند.

عامری افزود: در زمان حضرت عبدالعظیم، به دلیل ویژگی های آن حضرت و ویژگی های خاصی كه میان سادات حسنی وجود داشت، فشارهای زیادی را وارد كردند و دسیسه های مختلفی را به وجود آوردند.

این استاد حوزه حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) ادامه داد: این دسیسه ها شامل تهمت به حضرت عبدالعظیم مبنی بر توطئه چینی در مورد اهل بیت (ع) همچنین تهمت به اهل بیت (ع) مبنی بر دسیسه كردن نسبت به سادات حسنی بود ولی ارادت تامی كه حضرت عبدالعظیم به اهل بیت (ع) داشت، سبب خنثی شدن توطئه ها و دسیسه های دشمن شد.

وی گفت: همانگونه كه از نام حضرت عبدالعظیم حسنی مشخص است، آن حضرت از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) بوده و محضر چهار معصوم یعنی امام كاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (علیهم السلام) را درك كرده و روایات مفصلی را از این بزرگواران نقل كرده كه این روایات، دائره المعارف بزرگی از معارف اسلامی را در بخش های تفسیری، فقهی و معارفی دربرمی گیرد.

وی با بیان این مطلب كه حضرت عبدالعظیم یك محدث ساده نبود بلكه یك محدث علیم بود، افزود: در میان محدثان كسانی وجود داشتند كه نقل روایت به الفاظ می كردند ولی ممكن بود خودشان از معانی آن بهره ای نبرند یا كم بهره ببرند ولی حضرت عبدالعظیم حسنی در میان محدثان شهره به این نام بودند و علم فراوانی در مباحث تفسیری، فقهی و سایر معارف دینی داشتند.

عامری افزود: وی در میان محدثان و امام زادگان، فردی بود كه شم سیاسی بسیار بالایی داشت و اگر می بینیم دشمنان اهل بیت (ع) نسبت به برخی از نوادگان پیامبر مخالفت و دشمنی بیشتری ابراز می كردند به این دلیل بود كه آنان نسبت به اوضاع سیاسی موضع می گرفتند و حضرت عبدالعظیم به تعبیر امروزی یك مبارز كاملا سیاسی بود و در جریانات مختلف سیاسی حضور داشت و به همین دلیل بیشتر مورد ستیز خلفای هم عصر خود بود.

وی یكی از ویژگی های زندگی حضرت عبدالعظیم را سفر ایشان به ایران دانست و گفت: اگر چه نمی توان به صورت قطعی نظر داد ولی با توجه به وقایع تاریخی می توان گفت همه مذاهب به سبب ویژگی های خاص آن دوره به ایران نظر داشتند. یعنی در دوره ای كه حنفی ها، شافعی ها، حنبلی ها، مالكی ها و حتی فرقه های دیگری مانند صوفیه به ایران توجه داشتند.

حجت الاسلام عامری افزود: اگرچه صوفیه در مدینه و در زمان امام سجاد (ع) به وجود آمد اما وقتی به ایران آمد مركزیت آن از مدینه خارج شد و زمانی كه تشیع وارد ایران شد، نگاه همه شیعیان دنیا به ایران معطوف شد. به همین علت هجوم مذاهب دیگر به ایران زیاد شد.

وی گفت: این مساله كه اهل بیت (ع)، ایران را انتخاب می كردند و در هر شهری امامزادگانی با اصالت وجود دارد و این مساله كه همه فشارها روی اهل بیت بود، بیانگر این مساله است كه آنها مبلغان شیعه بودند و به همین دلیل تحت فشار بودند.

این استاد حوزه حضرت عبدالعظیم افزود: معمولا مبلغ جایی را انتخاب می كند كه بتواند تبلیغ كند و به همین دلیل به ایران می آمدند و وقتی حضرت عبدالعظیم به ایران آمد، ری در آن زمان كه به گفته برخی مورخان دارای 300 دروازه و یكصد حوزه علمیه بود، به دلیل اختلافات مذهبی بین دو طایفه حنفی و شافعی تقسیم شده بود و شیعه جایگاهی نداشته و یا اگر داشته به صورت مخفیانه بوده است.

وی افزود: در واقع پس از ورود حضرت عبدالعظیم به ری یك انقلاب بزرگ فرهنگی و علمی ایجاد شد و در زمان ورود ایشان با اینكه به صورت مخفیانه بود و كسی از وجود او اطلاع نداشت، شاگردان مكتب تشیع به محضر ایشان می رسیدند و در همان مدت كم از وجود وی استفاده می كردند.

حجت الاسلام عامری گفت: به جز ورود امام رضا (ع) به توس كه بحثی جداگانه را می طلبد، ورود حضرت عبدالعظیم حسنی به ری، وارد شدن 'احمد بن موسی' (ع) معروف به شاهچراغ و حضرت معصومه (س) به شهرهای شیراز و قم معنای خاصی دارد و در واقع می توان گفت وجود این سه بزگوار سبب شروع یك انقلاب شیعی در میان مردم ایران شد.

وی افزود: اگرچه به گفته برخی مورخان، در دوران صفویه زحمات زیادی برای تشیع كشیده شد اما اصل تشیع در ایران به واسطه مجاهدت ها و تلاش های این سه بزرگوار بوده است و اگرچه آنها مدت كمی را در ایران بودند ولی بركات وجودی این سه بزگوار سبب شده كه كشور شیعی داشته باشیم كه اینك نظر دنیا را به خود جلب كرده است.

این محقق علوم اسلامی همچنین گفت:‌ درباره زندگی شخصی آن حضرت در ری اطلاعات و اخبار كمی در دست است اما این تاریخ درخشان از زندگی ایشان برای ما كاملا مشخص است. البته جزیی نگاه كردن به زندگی عبدالعظیم حسنی می تواند بسیار موثر باشد ولی به دلیل ظلمی كه به اهل بیت (ع) شده متاسفانه از جزییات كمتری اطلاع داریم ولی همین اطلاعات نیز می تواند منشا بسیاری از تحولات شود و نظراتی را درباره وجود آن حضرت و نحوه رشد شیعه در ری ارائه كند.

وی با بیان این مطلب كه درباره نحوه وفات حضرت عبدالعظیم اختلاف است، گفت: برخی معتقدند كه وی به شهادت رسیده و اگرچه سندی وجود ندارد كه بتوان به طور قاطع اظهارنظر كرد اما با توجه به ویژگی های آن زمان و تحت نظر بودن آن حضرت به نظر می رسد تحریك خلفای عباسی از یكطرف و فشاری كه به اهل بیت (ع) وارد می كردند از طرف دیگر سبب شد تا حضرت عبدالعظیم را در ری شناسایی كنند و او را تحت فشار قرار دهند و می توان گفت یكی از ادله برای احتمال شهادت آن حضرت همین فشارها بوده است.

حضرت عبدالعظیم حسنی در روز پنجشنبه چهارم ربیع‏الثانی سال 173 هجری قمری در مدینه متولد شد و بر اساس برخی روایات تاریخی پس از 79 سال تلاش و خدمت برای زنده نگه داشتن مكتب اهل بیت عصمت و طهارت در پانزدهم شوال سال 252 دیده از جهان فرو بست و یا به شهادت رسید.

فراهنگ**1003**1588