امام هادی (ع) در سحرگاه روز پانزدهم ذالحجه سال 212 هجری در محلی بنام صریا در اطراف شهر مدینه گام به عرصه گیتی نهاد تا وجود تابناكش روشنی بخش تاریكی های جهل و بی ایمانی شود.
آن حضرت و فرزند گرامی ایشان امام حسن (ع) به عسكریین شهرت یافتند، زیرا خلفای بنی عباس آنها را از سال 233 به سامرا (عسكر) برده و تا آخر عمر پر بركتشان در آنجا، آنها را تحت نظر قرار دادند.
امام هادی (ع) به لقب های دیگری مانند نقی، عالم، فقیه، امین و طیب شهرت داشت و كنیه مبارك ایشان ابوالحسن است از آنجا كه كنیه امام موسی كاظم (ع) و امام رضا (ع) نیز ابوالحسن بود برای اجتناب از اشتباه ابوالحسن اول به امام كاظم (ع)، ابوالحسن ثانی به امام رضا (ع) و ابوالحسن ثالث به حضرت هادی (ع) اختصاص یافته است.
پدر بزرگوارش امام جواد (ع) و مادرش بانوی گرامی سمانه است كه بانویی با فضیلت و با تقوا بود امام هادی (ع) در سن 6 یا 8 سالگی یعنی در سال 220 هجری، پس از شهادت امام جواد (ع) به امامت رسید.
مدت 33 ساله امامت امام هادی (ع) با خلفای معتصم، واثق، توكل، منتصر، مستعن و معتز معاصر بود.
رفتار این عده از خلفای عباسی با امام علی النقی(ع) متفاوت بود برخی رفتار خصمانه و برخی دیگر رفتار متعادل تری داشتند ولی همه آنان، در غصب خلافت و نادیده گرفتن حقوق امامت هم رای و هم نظر بودند.
در میان آن ها، متوكل عباسی (دهمین خلیفه عباسیان) بیش از همه، نسبت به اهل بیت(ع) و خاندان امامت و علویان صاحب نام، دشمنی می ورزید و از هر راه ممكن در صدد اذیت و آزار آنان بر می آمد و حتی نسبت به درگذشتگان اهل بیت (ع) نیز عقده گشایی می كرد و دستور می داد كه قبور امامان معصوم (ع) بویژه قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) و خانه های مجاور آن را خراب كرده و زمین های كربلا را شخم زده و زراعت كنند.
وی، در سال 243 قمری، امام علی النقی(ع) را از مدینه منوره به سامرا فراخواند و آن حضرت را برای همیشه از وطن اصلی وی و اجداد طاهرینش دور كرد.
تنها منتصر عباسی (یازدهمین خلیفه عباسیان) پس از ترور و هلاكت پدرش متوكل، در ایام كوتاه مدت خلافت خویش، نیكی های در خور توجهی به علویان و وابستگان به خاندان رسالت و امامت نمود، كه در برابر آزار و اذیت های بی حد و حساب سایر خلفای عباسی، قابل جبران نمی باشد.
امام علی النقی(ع) به مدت یازده سال در سامرا (پایتخت عباسیان) و در محله عسكر (منطقه مسكونی نظامیان) به حالت تبعید، زندگی كرد و در این مدت، تحت مراقبت و نظارت دستگاه امنیتی خلافت قرار داشت و از تماس با دوستان و یاران خویش محروم بود.
سرانجام در سوم رجب و یا به روایتی در 25 جمادی الآخر سال 254 قمری، در ایام خلافت معتز عباسی، به وسیله معتمد عباسی برادر خلیفه وقت مسموم و در آن غریبه سرا به شهادت رسید.
به هنگام شهادت آن امام همام، جز فرزندش امام حسن عسكری(ع) كسی در بالینش حاضر نبود.
هم اكنون قبر شریفش، به همراه قبر مطهر فرزندش امام حسن عسكری(ع) و قبر خواهرش حكیمه خاتون دختر امام جواد(ع) و قبر نرگس خاتون مادر امام زمان(ع) در یك ضریح مقدس قرار دارد و در شهر سامرا مزار شیعیان و دوستداران اهل بیت (ع) است.
امام هادی (ع) كه در زمره امامان شیعه و از خاندان رسالت است، نیز از ویژگی دانشی گسترده و جامع برخوردار بود، طوری كه سمبل های دانش و فرهنگ وی عقل ها را حیران و اندیشه ها را به اعجاب واداشته است.
امام دهم شیعیان همچون پدران و اجداد بزرگوار خود در علم و دانش سرآمد روزگار بود.
در كتاب های تاریخی آمده است كه حضور امام در هر مجلسی مورد تجلیل و احترام عمیق بود و خواسته و ناخواسته اطرافیان را تحت تاثیر و نفوذ قرار می داد و همنشینان وی همواره آرزوی مجالست و مراودت او را در سر داشتند.
با آنكه متوكل بارها در صدد بود تا به بهانه قیام مسلحانه امام دهم را از میان بردارد، ولی هیچ گاه به این بهانه دست نیافت با این حال نتوانست حیات شریف آن حضرت را كه مانع خودكامگی های او به عنوان محور تفكر اسلامی بود و همچون مركزی كه شیعیان بر گرد آن پروانه وار می چرخیدند تحمل كند، لذا ایشان را بنا به روایتی در تاریخ سوم رجب سال 245هجری به شهادت رساند.
امام دهم در حالی كه هشت سال و پنج ماه از عمر شریفشان می گذشت، به مقام امامت نایل شدند و پس از سی و سه سال به شهادت رسیدند و در سامرا به خاك سپرده شد.
شهادت امام هادی(ع) پیشوای دهم شیعیان، در ماه رجب و در 42 سالگی اتفاق افتاد عروج روح قدسی آن انسان وارسته جهان اسلام را غرق در ماتم و اندوه ساخت شهادت مظلومانه آن بزرگوار شهر سامرا را پر از شیون و ناله كرد.
7389/616
قزوين - صداي هلهله فرشتگان در آسمان مدينه شوري تازه برپا كرد و خانه امام جواد (ع) حال وهواي ديگري به خود گرفت، غنچه اي از تبار عصمت، در بوستان آل طه شكفته شد و عطر وجودش شيفتگان را سرمست كرد.
