ري، شهر بناهاي تاريخي

شهر كهن ری كه در قدمت با بابل و نینوا پهلو می زند و در قرون نخستین اسلام نیز پس از بغداد از مهمترین سرزمین ها به شمار می آمد دارای بناهای تاریخی بسیاری است كه برخی از آنها پیش از اسلام و برخی پس از اسلام بنا شده اند.

استودان گبرها، دژ رشكان، قلعه گبری، تپه میل و حصار ری از بناهای پیش از اسلام و قلعه طبرك، زندان هارون، برج طغرل، برج نقاره خانه، برج ایتاج، نقش برجسته چشمه علی، كاروان سرای شاه عباسی، كاروان سرای كنارگرد، بازار حضرت عبدالعظیم(ع) و مقابر زیارتی از بناهای پس از اسلام در این شهر كهن و تاریخی هستند.

بناهای تاریخی پیش از اسلام:

***استودان گبرها (استخوان دان گبرها )

در دامنه شمالی كوه ری، در آن حدود كه مزار بی بی شهربانو و كوه طبرك در سوی جنوبی آن قراردارد واقع است. پیروان مذهب زرتشت اجساد مردگان خود را تقدیم پرندگان گوشتخوار كرده، سپس استخوان های اجساد را در منسوجی می پیچیدند و در اتاق هایی كه در داخل استودان تعبیه شده بود جای می دادند.استودان گبرها به صورت استوانه ای مدور و بلند به ارتفاع حدود شش متر احداث شده و دارای ساختاری متشكل از لاشه سنگ و ساروج و از نظر قدمت متعلق به هزاره اول پیش از میلاد (حدود 3هزار سال پیش )است.

*** دژ رشكان

یكی از دژها و قلاع محافظ هسته اولیه ری كه در چهار سوی ری ساخته شده بود، دژ رشكان است. این دژ در چهار راه خط آهن روبروی كارخانه گلیسرین سازی بر بالای كوه استوار است. بنای دژ از بالای كوه به سوی دامنه جنوبی امتداد یافته و در قسمت بالا از مغرب به مشرق برج های استواری داشته است.

دیوار غربی آن دارای سوراخ هایی جهت پرتاب تیر و كمان است. بناهای شاهانه عرصه دامنه دژ را در قدیم سه باروی عظیم به صورت قلعه متداخل حفاظت می كرده است. دژ رشكان دارای ساختاری متشكل از لاشه سنگ و ساروج و از نظر قدمت متعلق به دوره اشكانیان (حدود2250سال پیش) است.

***قلعه گبری

یكی دیگر از قلاع محافظ هسته اولیه ری، قلعه گبری است كه در حد جنوب شرقی ری قدیم و امروزه در مشرق بقعه حضرت عبدالعظیم علیه السّلام در شهرك علایین واقع است. از آثار معماری آن تنها یك چهار دیواری به مساحت حدود 2هكتار با دیوارهای مرتفعی كه در بلندترین نقطه به حدود 13متر و در شالوده و پی به حدود10متر می رسد به همراه چهار برج دیده بانی در چهارگوشه قلعه باقی مانده است.

قلعه گبری دارای ساختاری متشكل از گل و خشت و از نظر قدمت متعلق به دوره اشكانیان (حدود2250سال پیش) است.

*** تپه میل

در 12كیلومتری جنوب شرقی به سوی ورامین بر بلندای تپه ای وسیع در روستای قلعه نو بقایای كاخی عظیم واقع است كه به تپه میل مشهور گردیده و آن به سبب دو پایه بزرگ بنا می باشد كه از دور، جهت بنا بصورت شرقی و غربی است. در جبهه شرقی ایوانی با چهار ستون مدور داشته كه در حال حاضر پایه های دو ستون آن برجاست.

بیشتر قسمتهای غربی بنا از میان رفته و در قسمت زیرین مجموعه یك راهروی كم عرض وجود دارد كه سراسر طول بنا را طی می كند. بقایای معماری تپه میل دارای ساختاری متشكل از گل، خشت، لاشه سنگ، آجر و ساروج و از نظر قدمت متعلق به دوره ساسانیان (حدود1800 سال پیش) است.

***حصار ری

این حصار كه قسمتی از آن در بالای كوه چشمه علی و شرق كارخانه گلیسرین سازی موجود است، حدود ری پیش از اسلام را نشان می دهد كه دور تا دور ری كشیده شده بود و دوازده هزار گام طول داشت و در فتح ری توسط سردارعرب خراب شد.

آثار تاریخی شهرری ادامه دارد.

7299/1914/591