آيين طشت‌گذاري نماد آب فرات كه از امام حسين‌(ع) و يارانش دريغ شد

به گزارش خبرنگار ايرنا، آيين طشت‌گذاري كه سال گذشته در فهرست ميراث معنوي كشور به ثبت رسيد، از جمله آيين‌هاي مذهبي ماه محرم است كه از دوران صفويه تا به امروز در استان اردبيل برگزار مي‌شود و در دو سه دهه اخير اين مراسم مذهبي در ساير شهرهاي استان و برخي استان‌هاي كشور همچون آذربايجان شرقي و غربي و زنجان، آستارا، تالش برگزار مي‌‌شود.

اين آيين شب گذشته، بعد از اذان مغرب و عشا با حضور بسياري از عزاداران اردبيلي‌ و آذري‌زبان‌ها در مسجد اردبيلي‌هاي مقيم مركز واقع در چهارراه گلوبندك برگزار شد.

اين مراسم با نظم خاصي برگزار مي‌شد و محققان در اين زمينه معتقدند كه اخلاق و داشتن نظم خودجوش براي برگزاري آيين‌هاي محرم از ويژگي‌هاي عزاداران اردبيلي است و چنين نظمي در هيج آيين و مذهبي تعريف نشده و اين عزاداري‌ها نه تنها قابل تغيير نيستند بلكه در طول قرن‌ها با كمترين تحريف دنبال شدند.

در ابتداي برگزاري آيين طشت‌گذاري امام جماعت مسجد اردبيلي‌هاي مقيم مركز درباره احياي ماه محرم، فلسفه عزاداري، قيام امام حسين(ع) و مصائب ايشان سخنراني كرد.

وي ضمن تجليل از شجاعت و شهامت پرچمدار كربلا، حضرت ابولفضل‌العباس(ع)، آغاز ماه محرم را فرصت مناسبي براي تبيين اهداف قيام حضرت سيد‌الشهدا(ع) دانست.

در ادامه دسته‌هاي سينه‌زني و زنجيرزني با نوحه‌سرايي، ذكر مصائب حضرت سيد‌الشهدا(ع) و حضرت ابوالفضل‌العباس(ع)، نواختن طبل و شيپور و حمل علم‌هاي عزاداري، به ياد تشنگان كربلا مشك‌هايي را پر از آب كردند و اين مشك‌ها به همراه طشت‌هاي از جنس برنز و مس بر دوش ريش‌سفيدان و پيرغلامان ابا‌عبدالله(ع) به دور مسجد گردانده و حمل شد و سپس با ذكر دعا در جايگاه مخصوص قرار داده شد و حاضران عزادار از آب داخل طشت به عنوان تبرك استفاده كردند.

امين مقدم مداح اهل بيت در حاشيه اين مراسم درباره آيين طشت‌گذاري به خبرنگار ايرنا گفت: فلسفه طشت‌گذاري برگرفته از واقعه روز دوم ماه محرم است، وقتي كه اباعبدالله حسين‌(ع) وارد سرزمين كربلا مي‌شوند لشكري از كوفه به فرماندهي حربن يزيد رياحي سد راه ايشان و يارانشان مي‌‌شوند.

مقدم افزود: امام حسين(ع) و يارانشان در اين لحظه تشنه بودند و حضرت در اين زمان دستور مي‌دهند كه با مشك به سپاهيان آب بدهند و چون آب‌خوردن از مشك سخت بوده و آب بسياري به زمين ريخته مي‌شد، مولا مي‌گويند كه چارپايه‌هايي درست كنند و طشت بر روي آنها قرار دهند و طشت‌ها را پر آب كنند تا تمامي لشكريان و احشام سيراب شوند.

وي ادامه داد: آيين طشت‌گذاري كه هر ساله در ابتداي ماه محرم در استان اردبيل و شهرهاي آذري‌زبان كشور برگزار مي‌شود، نشات گرفته از لطف سيد‌الشهدا(ع) به دشمنانشان است كه در اين آيين طشت‌هاي تبرك ‌شده پس از انجام مراسم عزاداري در مساجد و حسينيه‌ها از ابتداي ماه محرم تا پايان ماه صفر در جايي مخصوص قرار داده مي‌‌شود.

مقدم درباره ثبت معنوي مكتب عزاداري‌ اردبيل گفت: اين امر حق استان اردبيل است، كه چنين جايگاهي از لحاظ عزاداري در كشور داشته باشد و اين مكتب به دليل حفظ سنت‌هاي اصيل عزاداري در استان اردبيل بايد به ثبت معنوي برسد.

وي درباره حفظ و تقويت عزاداري استان اردبيل گفت: بايد فرهنگ اصيل و سنتي عزاداري حفظ شود و نواها و نغمه‌ها و اشعاري كه در شان امام حسين(ع) نيستند و در اين حوزه غريبه‌اند، نبايد امكان ورود پيدا كنند.

سيفي اردبيلي شاعر و ذاكر اباعبدلله الحسين(ع) نيز با اشاره به فلسفه طشت‌گذاري و آب كه نماد جوانمردي و گذشت سالار شهيدان(ع) است، به خبرنگار ايرنا گفت: ماه محرم فرصت مناسبي براي تبيين اهداف عالي حضرت سيد‌الشهدا(ع) و اعلام وفاداري نسبت به مظلوم و مخالفت با هر گونه ظلم و ستم است.

اردبيلي افزود: ماه محرم فرصت مناسبي براي تحكيم باورهاي مذهبي و ديني و آشنا شدن جوانان با معارف ديني و حفظ مكتب و شريعت اسلام است.

اين مداح با يادآوري ضرورت توجه به عمق و فلسفه قيام امام حسين(ع) بيان كرد: استان اردبيل بيش از 600 سال در عزاداري ماه محرم سابقه دارد و مردم اين استان سهم بسزايي در اعتلاي فرهنگ و تمدن شيعي و علوي كشور دارند و آيين‌هاي عزاداري‌ استان اردبيل در ماه محرم همواره الگوي ساير نقاط كشور بوده است.

صفت شادابي رييس هيئت امناي مسجد اردبيلي‌هاي مقيم مركز و ذاكر اباعبدالله حسين(ع) نيز بيان كرد: آيين طشت‌گذاري از جمله آيين‌هايي است كه منسوب به شهر اردبيل به طور خاص و تمام آذري‌زبان‌هاي كشور و بخش‌هايي از استان گيلان و خراسان رضوي به طور عام است.

وي افزود: اين مراسم از 27 ذي‌الحجه با برگزاري مراسم طشت‌گذاري در مسجد جامع شهر اردبيل و به نوبت در مساجد ديگر اين شهر برگزار مي‌شود.

شادابي بيان كرد: اين مراسم سنتي در زمان حاضر نيز در تمام مساجد آذري‌زبان شهر تهران و ساير نقاط كشور برگزار مي‌شود.

تهرام/7245/591