آیین های سنتی نوروز در تاجیکستان
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/12/28
فرهنگی.تاجیکستان.عید نوروز
دوشنبه - آیین های جشن عید نوروز و آغاز سال نو از جمله فرهنگ و آداب و
رسوم
مردم تاجیکستان و برجای مانده از فرهنگ ایران زمین در این کشور است که
همه ساله
با شکوه خاصی برگزار می شود.
به گزارش ایرنا از دوشنبه، مردم این کشور همانند مردم دیگر کشورهای حوزه
تمدنی ایران از شب چهار شنبه سوری با برپایی آیین های جشن سنتی به
استقبال عید نوروز
می روند.
هرچند در دوران شوروی سابق آیین های جدید غیر بومی وارد فرهنگ ملی این
کشور شد، ولی ملت تاجیک سنت های قدیمی نوروز را حفظ کرده و با برگزاری
آیین های جشن آن را گرامی می دارند.
آیین تهیه و پخت سمنک یا سمنو در همه مناطق این کشور هنوز هم باقی است و
پس از اعلام استقلال در 18 سال قبل به جدول جشن های رسمی عید نوروز وارد و
دوباره احیا شده است.
آیین پخت سمنک نوروزی که تا به حال بیشتر خاص مردم روستاهای تاجیکستان
بود، هم اکنون در میان ساکنان شهرها نیز اجرا می شود.
سمنک را در تاجیکستان عمدتا زنان می پزند و برای این کار از قبل در ظروف
روباز گندم را به خیس می گذارند و تا زمان سبز شدن دانه های گندم انتظار
می کشند.
در روزهای آمادگی برای برپایی جشن نوروز شیره این گندم را با آرد مخلوط
کرده به دیگ می ریزند و روی آتش برای پخت می گذارند.
پخت سمنک از صبح زود دو روز قبل از عید آغاز می شود و برای این که سمنک
خیلی دیر می پزد، زنان طباخ گرد دیگ جمع شده و تا پخت آن با زدن دف در
وصف نوروز ترانه می خوانند.
به عقیده تاجیک ها، در زمان پخت سمنو حاجتمندان می توانند حاجت بگیرند و
بیماران نیز شفا یابند و به این خاطر سمنو به معنی استقبال از بهار و در
بین تاجیک ها شفابخش است.
آیین چهارشنبه سوری هم در بین تاجیک ها همچنان به شیوه ایران باستان
برگزار می شود و مردم با آتش زدن هیزم و برپایی آتش در یک محوطه باز و یا
خارج از شهر چهارشنبه آخر سال را جشن می گیرند.
برگزاری مسابقات فرهنگی هنری و ورزشی از بخش های دیگر برنامه نوروز در
تاجیکستان است.
مردم تاجیکستان همچنین به مناسبت عید نوروز در اولین فرصت به عیادت
بیماران و سالمندان می روند و سال نو را به آنان تبریک می گویند.
در روزهای عید در تاجیکستان همه لباس نو می پوشند، بویژه کودکان، زنان
و دختران با پوشیدن لباس های رنگارنگ که نقشی از گل های بهاری دارند به
شکوه این جشن می افزایند.
نوروز را هر اداره، کارخانه و نهادهای دولتی و غیردولتی به طور دستجمعی
جشن می گیرند و مردم روستاها و قصبه ها نیز مراسم جشن را برگزار می کنند.
دولت تاجیکستان نیز هر سال جشن نوروز را در یکی از مناطق کشور برگزار می
کند که در آن
امامعلی رحمان رییس جمهوری و دیگر مقامات این کشور شرکت می کنند.
آیین های رسمی نوروزی تاجیکستان امسال قرار است به مدت دو روز در میادین
شهر دوشنبه از جمله در ورزشگاه مرکزی آن با برگزاری صحنه های هنر تئاتر،
اجرای برنامه های موسیقی و نمایش های ورزشی انجام شود.
تاجیک ها از دیرباز نوروز را مقدس می دانند و با دعا و نیایش های ویژه که
در رسوم گل
گردانی، سمنو پزی، کلوچه پزی دارند به استقبال نوروز می روند و رسیدن
بهار را با گل گردانی گل های نرگس، سیاه گوش و گل های بهمن خبر می دهند.
گروه گروه از کودکان و نوجوانان دختر و پسر تاجیک در هفته آخر سال قاصدک
ها و گل ها را از مناطق کوهستانی جمع آوری کرده و با لباس های رنگارنگ
اطلسی آیین های ویژه گل گردانی را در روستاها و شهرهای تاجیکستان برپا
می کنند.
کودکان در حالی که دسته های گل نرگس، بهمن، بایچچک و سیاه گوش در دست
دارند، با خواندن ترانه های شورانگیز کودکانه در روزهای آخر سال به در
خانه ها می روند و با تقدیم گل از صاحبان خانه ها مژدگانی فرا رسیدن بهار
و نوروز را طلب می کنند.
تاجیکان به رغم سال های جدایی از سرزمین نیاکان خود ایران زمین هیچگاه
سنت های ملی خویش را فراموش نکرده و هر سال عید نوروز را با برگزاری آیین
های ویژه جشن می گیرند.
مردم فارس زبان تاجیکستان که در آغوش طبیعت سرسبز منطقه آسیای مرکزی
زندگی می کنند شعر و ادب فارسی را از نیاکان خود به میراث برده اند و
مردمانی فرهنگ دوست و پایبند به آداب و سنت های پیشینیان خود هستند.
با وجود اینکه در دوران حاکمیت شوروی سابق، روس ها با هدف یکسان سازی
فرهنگی در جمهوری ها برگزاری سنت های ملی را ممنوع کرده بودند، اما مردم
مسلمان و فارس زبان تاجیکستان هیچگاه از سنت ملی و مذهبی خویش دست نکشیده
اند.
اکنون در آستانه عید نوروز حال و هوای مناطق مختلف تاجیکستان به ویژه شهر
دوشنبه دگر گون شده، خانه تکانی و جنب و جوش مردم تاجیک برای استقبال از
بهار زاید الوصف است و خیابان ها و منازل برای برگزاری جشن نوروز آذین
بندی شده اند.
به اعتقاد تاجیک ها با رسیدن بهار و عید نوروز هیچ کینه و کدورتی در دل
ها نمی ماند، زیرا نوروز عید محبت، عشق ورزی و دوستی است.
اگرچه تدارک و برگزاری آیین های نوروزی در کشورهای ایران، افغانستان و
آسیای مرکزی به ویژه تاجیکستان تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد، ولی رنگ و
بوی نوروز در تاجیکستان نسبت به سایر کشورهای منطقه بیشتر و اصیل تر است
بدخشان، کولاب، خجند، یغناب، درواز، رشت و حصار نام های آشنایی است که ده
ها قرن در ورق های تاریخ ماوراالنهر از آنها نام برده شده است و امروز
زینت بخش جمهوری فارس زبان تاجیکستان است.
در تاجیکستان عید نوروز به عنوان یک عید ملی جشن گرفته می شود و به
مناسبت نوروز و آغاز سال نو خورشیدی از سوی دولت هر سال سه روز در این
کشور تعطیل رسمی اعلام می شود.
بازار شهرهای تاجیکستان در آستانه سال نو مملو از شیرینی های تازه و
انواع خوراکی های محلی می شود و ازدحام مردم بازار حکایت از عیدی بزرگ می
کند.
تاجیکان روز عید نوروز را در خانه ها دسترخان (سفره ) نوروزی پهن می کنند
و زنان سفره عید را به هفت سین از جمله سبزه می آرایند.
آش پلو، سمنک ،کلوچه، انواع شیرینی، سمبوسه، نان فتیر، نان چپاتی،
ماستابه، انار ، انگور، سیب،کشمش ، گردو، بادام و دیگر اقلام خشکبار از
جمله خوراکی های سنتی است که در عید نوروز بر سفره هر خانواده تاجیک به
چشم می خورد.
آساق 1368**305**2151**
شماره 034 ساعت 09:31 تمام
